جہاں نا جہد آتیٹی الّمی جنگ نا فیصلہ و بلوچ جہد نا گُرج آک
کمبر بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
راجی جنگ آتا تینا اسے خاص ءُ راہبند ئس مریک ہراکے ہچو وخت ئس سامراج نا راہبند نا امنا متانو۔ استعمار نا برخلاف جنگ آتیٹی بیرہ پن ئنا اخلاق و دود آک کاریم بتنو بلکن وخت تو اوار جنگ نا چم و ڈول آتیان کٹنگ و کٹفنگ مریک۔
بلوچ راجی جہد نا کماش سردار خیر بخش مری و شیر محمد مری شست نا دہائی ٹی پیپلز لبریشن وار نا ڈول آ کوہستان مری ٹی بلوچستان پیپلز لبریشن فرنٹ نا فراری کیمپ جوڑ کرسہ بلوچ جہد نا بنا ءِ کریر ہراکے مارکسسٹ و لیننسٹ نا فکر تون کنڈوک ئس۔
بلوچ جہد نا داسنا وار آن مُست خیر بخش مری تینا فکری آ سرکل ٹی دا بابت اٹ شرہ نا بنا ءِ کرے کہ جہان نا جہد آتیٹی جندندر (فدائی) جلہو آتا بنا مننگ ءِ۔ انت بلوچ جہد اٹ ہم دا سخت انگا گام ءِ ارفنگ مریک؟ دا ہیت و گپ بلوچ جہد اٹ جندندری نا بنائی ءِ۔
بلوچ راجی جنگ اٹ درویش بلوچ 2010 ٹی جندندری جلہو نا بنا ءِ کرے۔ 2018 ٹی بلوچ جہد اٹ جندندری تا اسے ترند ءُ لڑ ئس برجا مس۔ اندا جلہو آتے جنگ نا پوسکنا چم و ڈول آتیٹی اوار کننگانے۔ ولے تحریک نا اسے ٹولی ئس اندا جندندری تا خاص کر کراچی ٹی گودی شاری بلوچ نا چینی تیا جندندری نا جلہو ءِ نیاڑی تا جندندری ءِ انتہاپسندی خیال کرے۔ ولے اوفتا اندا خیال آک دیہاڑ آن اوفتا بنداؤ آک ترقی پسند تون خُلوک خننگرہ۔
جنگی دیہاڑ اٹ نیاڑی تا جندندری نا اولیکو جندندر 1985 ٹی سیکولر و ترقی پسند جماعت سیرین سوشلسٹ نیشنلسٹ پارٹی نا صنعاء مہد قلی لبنان نا جنوبی شار جیزین ٹی اسرائیل استعماری فوج نا قافلہ آ کار بم تراک آن کرے۔ سیرین سوشلسٹ نیشنلسٹ پارٹی نا دوانزدہ جندندر جلہو آتیان پنچ نیاڑی جندندر ئسر۔
راجا رتنم اسکول آف انٹرنیشنل اسٹڈیز نا پروفیسر روہن گونارتنا نا پاننگ ءِ کہ جندندری جلہو آتیٹی سی در سد نیاڑیک مسونو۔ ہرافتیٹی زیات نا تعلقداری سیکولر باغی تنظیم لبریشن آف تامل ایلم (LTTE) و کردستان ورکر پارٹی (PKK) آن ءِ۔ تامل و چیچن آتا گوریلہ جندندر نیاڑی تا ٹولی ئس مسونے ہراکے بلیک ٹائیگرز (Tamil: Black Tigers) و بلیک ویڈوز (Chechens: Black widows) نا پن اٹ چاہنگیرہ۔
ویلیو پلائی آ بھاکرن تامل آتا چاگڑد نا زوراکی تیٹی زند تدیفوکا مخلوق ءِ تنظیم نا سخت انگا نظم و ضبط نا پابند کریسہ جندندر و ایلو ترند انگا جلہو آتے پورا سری لنکا ٹی برجا کریر و سری لنکن فوج ءِ تینے رکھنگ نا حالیت آ سر کریسہ تامل ٹائیگر آتا سوگوْ ءُ خلق جوڑ کریر۔ عارضی آ کٹفنگ آن مُر لبریشن ٹائیگر نا جنگی ڈول آتے سرسہبی اٹ مونی دننگ کن سامراجی فرنگی تا برخلاف جنگ نا اسے خاص ءُ جاگہ ئس دوئی کریر۔
کردستان ورکر پارٹی نا کماش عبداللہ اوجلان نا پاننگ ءِ کہ جمہوریت، انصاف و برابری کُل آن مُست تینا چاگڑد اٹی ودی کروئی مریک و نیاڑی تا آجوئی آن بیدس کردش چاگڑد آجو مننگ کپک۔ اوجلان نا چاگڑدی برابری نا خیال و فکر کرد نیاڑی تے سلہہ بند جہد تون گنڈا ہراڑان ہزارا نیاڑیک مَش تیا مون کریسہ سلہہ بند مسور و سِی سال آن نرینہ آتیتون ہم کوپہ مرسہ جنگ ٹی ساڑی ءُ۔
30 جون 1996 ٹی گوریلہ نیاڑی زینپ کناسی (Zenyap Kinaci) ترک نا خلق تونسیلی ٹی آرمی نا پریڈ آ جندندری جلہو کرسہ کردستان ورکر پارٹی ٹی جندندری نا بنماس ءِ تخا۔ کردش جنگجو تیٹی بیست و پنچ آن زیات جندندری جلہو آتیٹی زیات کرد نیاڑیک کرسہ اہم ءُ کڑد دوئی کریر۔ جندندر آک آجوئی نا جنگ ءِ مَش تیان ترکی نا شار تیٹی سر کرسہ فوجی جاگہ غا تیتون اوار اوار انقرہ و استنبول نا کاروباری و سیل و سواد والا جاگہ غاتیا ہم جلہو کریر۔
نیاڑی جنگجو و جندندر آک اسرائیلی استعماریت نا برخلاف جہد نا اہم ءُ بشخ اسے ءُ۔ فلسطین نا نیاڑیک دا ہیت ءِ وار وار کرسہ پاریر کہ فلسطین نا نیاڑیک شہید آتا لمہ مننگ کن ودی متنو بلکن اوفک آجوئی نا دیہاڑ ءِ تینا دتر تیٹی نوشتہ کیرہ و اپارتھائیڈ ریاست نا مون آ مزاحمت کن جِک سلیرہ۔
شاری فلسطین نا لمہ غاتا گام تیا چرینگسہ شہید ئسے نا لمہ یا اُرائی مننگ آن بیدس چین نا توسیع پسندانہ عزائم نا کسر ءِ توننگ کن جندندری جلہو کرسہ سامراج نا برخلاف مزاحمت نا چیدہ ئس جوڑ مرسہ بلوچ جنگی داستان تیٹی اسے رژن ءُ درغ ئس جوڑ مس۔
آجوئی و انقلاب نا جہد آتیٹی ترقی پسند ادارہ غاک جنگ آتیٹی پوسکنو چم و ڈول اتیسہ پوسکنو دروشم تسونو۔ دنکہ ولادیمیر لینن 1904 ٹی گوریلا جنگ نا سواد، اہمیت و نفسیات آ مقالہ اسیٹی نوشتہ کرے کہ مارکسزم نا فلسفہ غا عمل کروکا انقلابی دیہاڑ نا معروضی چشمانک شاغیسہ بدل مروکا چاگڑدی و سیاسی حالیت آتیتون اوار جنگ نا ڈول آک ہم بدل مریرہ۔ مارکسزم نا فلسفہ انقلاب ٹی ہر وڑ نا جنگ ءِ المی سرپند مسونے۔ انقلابی دا باروٹ سرپند ءِ کہ انقلابی جہد اٹ ہر وڑ نا زوراکی ڈو ئس اف بلکہ سیاسی ءِ۔
نیشنل لبریشن فرنٹ نا الجزائر نا شار تیٹی فرانس فرنگی تیا جلہو کننگ، ویتنام ٹی امریکہ و جنوبی ویتنامی فوج آ ویٹ کانگ نا ٹیٹ ہوفنسیز (Tet Offensive)، جارج عباش نا پاپولر لبریشن فرنٹ آف فلسطین نا اسرائیل نا جہاز آتے آئی جیک کننگ، آئرش ریپبلک آرمی نا برطانوی اسٹاک ایکسچینج آ جلہو کننگ، چیچن نا بلیک ویڈوز تا روس نا شار تیٹی جندندری جلہو و کردش و تامل آتا جندندری جلہو تے مَش و جنگل تیان کشیسہ دشمن تا شار تیٹی سر کروکا حکمت عملیک گوریلا جنگ آتے پوسکنو ترندی ئس تریسہ زوراک آ استعمار آتے شکست ترسہ و انقلابی جہد آتے سرسہب کننگ اٹ بھلو کڑد ئس دوئی کریر۔ اندا جہد آتیٹی گڑاس عارضی کٹیفیر و گڑاس برجا ءُ ولے اندا جنگی چم و ڈول آک جنگ نا پوسکنو درگہ ملانو۔
بیست و یکمی کرن ٹی بلوچ جہد نا وخت آ امریکہ اسے قطبی جہان اسینا تھانیدار ئس۔ روس سویت یونین نا پننگ آن داسکان تینے سیدھا کتیوسس، چین نا زرگزرانی داسکان دیمروی آ عمل آن گدرینگسہ ئس، ایران نا نَک امریکہ نا رکھ آتیان لڑزیسہ ئسر و اوغانستان آ امریکہ نا تینا زور نشان تننگ آن پد مشرق وسطیٰ ٹی صدام حسین تون مُون تریسہ ئس۔ پاکستان ‘وار آن ٹیرر’ نا پن آ امریکہ تون کنڈوک ئس۔
اِرا دہائی نا زور نشان تس آن جہان اینو کیہی طاغت آتیٹی بشخ مسونے۔ امریکہ نا تھانیداری ایسر مننگ ءِ و روس جہان نا بست و بند اٹ تینے جاگہی کننگ ءِ ہراڑان ایشیا، افریقہ و مشرقی یورپ ٹی پوسکنو جنگ اسینا زراب آک مارنگ مننگ ءُ۔ چین سوگوْ انگا زرگزرانی تون اوار سامراجیت نا کسر آ گام خلیسہ پوسکنو تینکن سیوت اٹ دوستخواہ پٹنگ ءِ۔ ایران تینا گام تے سوگوْ کریسہ ڈیہہ نا اسے اہم ءُ گوازی گر ئس جوڑ مسونے و اوغانستان آن امریکہ نا جنگ ءِ کٹیفنگ آن گڈ طالبان اقتدار نا خواجہی مسونے۔ پاکستان چین نا کیمپ اٹ تولیسہ بلوچستان اٹ اونا توسیع کروکا چم آتیٹی اوار ءِ، و امریکہ تون ہم ونڈ ہلنگ نا خواہندار ءِ۔
بیست سال نا سخت انگا حالیت آتیان تدینگسہ بلوچ جہد مزل آ سر مننگ کن گام خلیسہ ءِ۔ پاکستان ہم اندا سال آتیٹی بلوچ جنگ ءِ ایسر کننگ کن باز آ پالیسی تے جوڑ کریسہ بلوچ جنگ ءِ شار آتیان کشنگ اٹ سرسہب مسونے و چین و ترکی نا کمک اٹ ڈرون ٹیکنالوجی دوئی کرسہ بلوچ سرمچار آتا مَش تیٹی سوگوْ انگا جاگہ غاتیا ہم جلہو کرسہ سختی ودی کرینے و اوفتے باز نسخان تسونے۔ پاکستان نا قوضہ گیری ءِ ایسر کننگ و چین نا توسیع پسندی تے توننگ کن بلوچ انسرجنسی ءِ سخت و ترند کننگ نا گرج ءِ۔
دا پوسکنا دور اٹ کلاسیکی گوریلا جنگ نا ڈول و چَٹ ہلوکا طاغت نا کمک اٹ چین نا سامراجی آ خیال آتا کسر توننگ مفک۔ تحریک نا پالیسی تے جہان نا قانود نا پابند کروئی مفک بلکن وخت و حالیت نا گرج آتے پورو کریسہ فیصلہ کروئی تمک۔ قوضہ گیر ءِ کشنگ کن محکوم آ راج آتے آجوئی نا جہد اٹ جندندری و ‘کمپلیکس اٹیک’ کوْنا جنگی چم و ڈول آتے دوئی کننگانے۔ جہان نا تحریک آتا وڑ و ڈول آتے تینائی کرسہ راجی ادارہ غاک جنگ ءِ ترند کرسہ بلوچ انسرجنسی ءِ پاکستان نا شار و زرگزرانی ہند آتے اسکان تالان کرسہ اوفتا برخلاف پوسکنو محاذ ملیسہ تینا جنگی ڈول آتے سوگوْ کروئی مریک۔
بلوچ راجی جہد اٹ پوسکنا خیال آتے زندہ تخنگ نا پنت ءِ کرینے تو سخت ءُ فیصلہ ارفنگ المی مریک۔ سلہہ بند تنظیم آتا کماش آتا خاص انگا فیصلہ آتے سیوت اٹ ارفپنگ اسے بھلو نسخان اسینا درشانی ءِ۔ تینا زی آ مارشت و جوزہ آتے سوار کرسہ اسے بندغ ءِ مچا ٹولی سرپند مروئی اف بلکن وختی و حالیت آتے تینا سوگوْ انگا آزموندہ آتے دوئی کرسہ جنگ کن فیصلہ ارفوئی مریک۔
ڈیہہ ٹی خڑک نا ملک آک تینا قبلہ غاتے بدل کننگ ءُ و ہمسایہ ملک آتا پوسکنو گروپ جوڑ کننگ آن گُڈ وخت ترندی اٹ تدینگسہ دژمن نا حق اٹی ہننگ ءِ۔ جہان بلوچ نا راجی جنگ ءِ ہرا چمشانک اٹ اُوننگ ءِ؛ کوْنا خیال آتے ذہن اٹ ہتنگ آن جوان ءِ کہ وخت و حالیت آتے اریسہ بلوچ راجی جہد نا کماش آتے جہد نا گرج آتے مون آ تخیسہ سخت انگا جنگی فیصلہ غاتے ارفوئی تمک۔