افسانہ | فیصلہ نا طاغت (اولیکو بشخ)
نوشت: ضیاء دلجان بلوچ | مٹ: گواڑخ
دی بلوچستان پوسٹ
ننکان چار بجہ غا اودے اسہ سنگت اس تغ آن ٹوہیسہ پارے ”سنگت بشہ نا گھاٹ تننگ نا وخت ءِ۔“ او بھاز سختی ئٹ تینا خن تے ملنگ ئٹ سر سہب مس ولدا تینا توفک، امیل و کَلی ءِ ارفے و تینا سنگر نا پاسوئی راہی مس ہراڑے اونا اسہ پین سنگت اس اوڑان مالو گھاٹ تننگ ئس۔ ننکان بھاز پِر مسس و یخ ئنا ننک ایہن ہم مرغن مریرہ اندا خاطران دائسکان ہم اوندائی ئس۔ اودے ٹارچ ئنا روشنائی آن بیدس سنگر اسکان ہنوئی ئس انتئے کہ تارمئی ٹی ٹارچ ءِ کاریم ئٹ ہتنگ نا مطلب تینا ڈس ءِ تننگ ئس، سنگر مَش ئنا ٹُل آ ئس ہموڑ اسکان سر مریسہ پنچ بجہ مس۔ سنگر آ سر مریسہ تینا سنگت آن گھاٹ نا چارج ءِ ہلک و اودے موکل تس۔ منہ ساہت آن گڈ دے ٹک تس۔ او تینا جون ئٹ بھاز دڑد مارنگ ئس انتئے کہ تدوکا پنچ دے آن او و اونا سنگت آک دژمن نا دتری آپریشن تون مون تننگ ئسر۔ دژمن ہیلی کاپٹر و پوسکن سلہہ تیان سلہہ بند ئس و او بھاز دلیری ئٹ توفک و چنکا سلہہ تیٹ دژمن تون مون تننگ ئسر۔ تدوکا پنچ دے آن دژمن تون جنگ کریرہ و پیشتمارہ، ایلو پارہ غان ولدا اوفک دژمن تون مون پہ مون مسرہ دوارہ او مُخ ءِ تفیسہ جنگ کریرہ و گوریلا حکمت عملی نا ردئٹ پیشتمارہ۔ دژمن مَشی آ علاقہ تے چارمہ کنڈ آن گھیڑ کریسس و تہہ ئنا تیوہ غا کسر تے بند کریسس۔ پنچ دے ئنا جنگ ئٹ او جُوان وڑئٹ نہ گڑاس کنگسر نئے کہ جُوان خاچاسر۔ انتئے کہ او ہشت ہشت بندغ نا ٹولی ٹی ونڈ مسوسر و اوفتے دے ئٹ سفر کروئی تماکہ، دے و نن گھاٹ تروئی تماکہ و دژمن تون مون پہ مون مریسہ جنگ کننگ و تینا سنگت آتے رکھوک کشوئی تماکہ۔ تیوہ غا نن پِر مننگ نا سوب مُد بھاز گچین ئس ولے تدوکا دے تیٹ ہڑتوما پارہ غاتیان سم و دژمن نا مُر خلوک توپ آتا گولہ غاتا سوب ہر کنڈ آ چِرک ئٹ بارود نا گند تالان ئس۔
او دوربین ئٹ چارمہ کنڈ آن علاقہ نا جاچ ءِ ہلک۔ اونا گمان ئس کہ استو نا مروک آ پِر و ترند آ تہوک دژمن ءِ ہم پدی مننگ آ بیوس کرینو۔ او دوربین ئٹ چارمہ کنڈ ئنا جاچ ءِ ہلنگ آن فارغ مس گڑا آسمان نا پارہ غا ہُرا۔ آسمان آ دائسکان ہم مچے مچے جھمر تالان ئس، زیبدار آ مُد ءِ خنیسہ او تینا تدوک وخت ئٹ ہنا۔ اودے یات بننگ ئس کہ ہراتم او اولیکو وار کوئٹہ غا ہننگ ئس او ہم اندا یخ آتا دیک ئسر۔ اودے داخس ہم سما الو کہ کوئٹہ ٹی دا مد ئٹ اخس یخ مریک انتئے کہ او بلوچستان نا اسہ باسن ءُ علاقہ اسیٹ رہینگاکہ۔ او تینا نوکری نا ردئٹ اولیکو وار کوئٹہ غا ہننگ ئس۔ تیوہ غا نن بس ئٹ سفر کننگ آن گڈ ہراتم او کوئٹہ ءِ سر مس گڑا بس آن دڑنگ تون اودے مارشت مس کہ داڑے اخس یخ مریک اودے تینتون جیکٹ اس ہتوئی ئس۔ او بھاز پشیوان ئس، بس ئنا ٹکٹ ءِ ہلنگ وخت آ ٹکٹ تروک آ بس ئنا منشی اودے پاریسس کہ کوئٹہ غا ہننگ اُس او ہم جیکٹ دائے آن بیدس؟ او وخت او منشی نا ہیت آتیا پام تتوسس ولے داسہ اونا کروک آ ہیت آک اودے بھاز یات بننگ ئسر۔ بس آن دڑنگ آن پد، اوڑتون پین ہچو کسر الو، او زو اس کسر آن ہیمون مریسہ مونی آ ہوٹل ئٹ پیہا، ہوٹل ئٹ پیہنگ تون اودے باسنی نا گمان مس انتئے کہ ہوٹل ئٹ ہیٹر چلنگ ئس۔ او تینکن چاہ و پراٹہ نا پرمان تس و ٹیبل نا رہی ئنا کڑسی آ توس، و دانگ ہینگ ہننگ بناء کرے اوڑان بیدس کل بندغ آک تینے یخ آن رکھنگ کن کوٹ و دستانہ بینوک ئسر۔ او دائسکان یخ آن لڑزنگ ئس، نیرن کننگ آن گڈ نیم گھنٹہ اس ہموڑے توس ولے اودے پیشتموئی و ہمو جاگہ نا ڈس ءِ ہرفوئی ئس ہراڑے اونا انٹری ٹیسٹ ئس۔ او اندن کہ ہوٹل آن پیشتما یخ اسہ وار پدا اودے پلویڑ کرے۔ او سختی ئٹ منہ گام ہناسس کہ یخ آن اونا نَک شل مننگ بناء کریر۔ او زو اس دانگ ہینگ ہُرا۔ خڑک ئٹ اسہ پین ہوٹل اس خنا، ہوٹل ئٹ ہننگ آن بیدس اوڑتون پین ہچو کسر الو، او زو ہوٹل ئٹی پیہا و کڑسی آ توس۔ تولنگ آن پد ہم اونا نت و دوک لڑزنگ ئسر۔
ویٹر اونا رہی آ بس اودے خوڑتی ئٹ ہریسہ پارے ”لالا سندھی ئسے اُس؟“ ”آخہ بلوچ ئسے اُٹ انتئے؟“ او لڑزوک توار ئٹ ورندی تس۔ ویٹر پارے ”آخہ ایہن نی نہ کوٹ اس بینانس و نئے کہ جرسی اس، ای سرپد مسوٹ کہ نی سندھی ئسے اُس انتئے کہ سندھ ئٹی دا مد ئٹ ہم باسنی مریک بھازی سندھ ئنا بندغ آک کوئٹہ غا بریسہ اندا ردی ءِ کیرہ، او تکرہ کہ سندھ ئٹ باسنی ءِ گڑا کوئٹہ ئٹی داخس یخ مروف و داڑے بننگ تون نے آنبار لڑزرہ، خیر نیکن انت اس ہتیو؟“ ”اسہ کوپ اس چاہ ئنا۔“ او دوارہ چاہ کُنگ گڑا مچے باسِس، اندنکہ گھڑی آ اونا نظر تما ہشت بجہ مسس، او ہوٹل آن پیشتما و یخ آن لڑزسہ رکشئی آتون ہیت کرے، رکشہ والا مچے بھاز زر خواہا انتئے کہ ہراڑ اسکان اودے ہنوئی ئس اوڑے اسکان داخس کرایہ متوکہ، ولے اودے سما الو کہ ہرا جاگہ غا اودے ہنوئی ءِ او اخس مُر ءِ۔ او رکشہ ٹی توس و رکشہ والا جتا گلی تیٹ ہنیسہ اودے عسکری پارک آن خڑک آئی ایس ایس بی سینٹر نا مونا کسر آ دڑفے۔ رکشہ والا ءِ کرایہ تس و آئی ایس ایس بی سینٹر نا پارہ غا راہی مس۔ بنجاہی در آ او تینا بننگ نا مسخت ءِ پارے و تینا شناختی کارڈ و کال لیٹر ءِ نشان تریسہ پیہا۔
او خنا کہ اوڑان مالو ہم بھاز آ مارک سینٹر آ بسنو۔ چاہ کُنفنگ آن پد اوفتے نمبر تننگا و اسہ بھلو ہال اسیٹی ہننگ کن اوفتے پاننگا۔ اینو سیکنڈ لیفٹیننٹ کن اوفتا انٹری ٹیسٹ ئس۔ ہال ئٹ پیہنگ آن پد او تینا رول نمبر ءِ پٹنگ بناء کرے ہرا اودے زو نظر بس و او ہموڑے توس، تولنگ آن گڈ دانگ ہینگ ہُرا اودے بھازی پنجابی، پشتون و ایلو بولی تیٹ ہیت کروک آک نظر بسر۔ دائسکان او منہ بلوچ خناسس۔ منہ ساہت آن پد اوفتے کوئسچن پیپر تننگا ہرا جتاء سبجیکٹ آتیا تالان ئس۔ او پرچہ ءِ پامداری ئٹ خواننگ بناء کرے بھاز آ سوج آک اوڑکن اڑزان ئسر انتئے کہ زیات ٹِک خلوک ءُ ئسر و او ایہن ہم تینا کلاس ئٹی جوان ءُ خوانندہ اس ئس و علاقہ ئٹ لائخ آ مار تیتون حساب مننگ تون اوار تینا خاہوت ئٹ ہم کل آتیان لائخ گمان کننگاکہ۔ گوازی کننگ تون اوار او تینا خواننگ آ زیات پام تسکہ، ولے تینا ایلو سنگت و تاتہ مار تیانبار لوفری کتوکہ۔ او وخت آن مالو کل ءِ سوج آتے ایسر کریسہ پرچہ ءِ تس و پیشن پیشتما۔ ایلو بھاز آ مارک ہم پیشن پیشتمار ہر اسٹ تینا چاہوک آتیان ہرفنگ ئس کہ او امر ٹیسٹ تس، او اندا کل ءِ ہُننگ ئس کہ اسہ ورنا اس اونا رہی آ بس سلام دعا آن پد ہرفے ”بلوچ ئسے اُس؟“ او تینا پِن ءِ ذاکر کریسہ پارے ”جی ہئو ای بلوچ ئسے اٹ۔“ پدا او مونغکو آن اونا ہرفے۔ ”کنا پِن انیس ءِ و ای مستونگ نا ئسے اُٹ۔“ او ورندی تس۔ ”امر مس ٹیسٹ؟“ ”سنگت کل ءِ سوج آتے حل کرین داسہ ہُرینہ انت مریک۔“
ہیت کریسہ او ہڑتوم آک بنجاہی در اسکان بسر۔ اسہ رکشہ اسیٹی بازار آ ہنار، ہڑتوم آک اسہ ہوٹل اسیٹ چاہ کُنگر و اسٹ ایلو نا موبائل نمبر آتے ہلکر۔ او انیس ءِ پارے کہ کنے بلوچستان یونیورسٹی آ ہنوئی ءِ۔ انیس پارے گڑا لوکل بس ئٹ کانہ، نی یونیورسٹی نا رہی آ دڑنگس ای مُستی ہنوٹ۔ ہڑتوم آک سریاب نا لوکل بس ئٹ لگار و راہی مسر، مچے مُستی ہننگ آن پد اوفک یونیورسٹی نا گیٹ ءِ سر مسر، او انیس آن رخصت کریسہ لوکل آن دڑنگا و تینا سنگت علی ءِ فون کرے ہرا یونیورسٹی ٹی خواننگ ئس۔
منہ ساہت ودار کننگ آن پد علی گیٹ آ بس و اودے ہاسٹل آ درے۔ علی نا کوٹھی ٹی پیہنگ تون او زو اس اسہ کمبل اسیٹ ویڑا تینے و پارے ”یار دا کوئٹہ اخس یخ مریک۔“ ”یار دائسکان یخ آک ارادو“ علی مخیسہ پارے، ”یخ آک گڑا جنوری فروری ٹی مریرہ۔“ علی اوڑکن چاہ کرے و ہڑتوم آک تولیسہ خوش ءُ مجلس اسیٹی اختہ مسر۔ او علی نا کوٹھی نا دیوال تے ہننگ بناء کرے ہرافتیا جتا ءُ عکس خلوک ئس۔ بھاز آ عکس آتیٹ پِن آن مالو شہید یا بندی نوشتہ ئس۔ او علی آن ہرفے ”یار دا عکس آتے نی انتئے خلکنس؟“ ”انتئے کنے دا عکس آتے خلوئی الو؟“ علی سوج کرے۔ ”ہئو یار ای ہم اندا ہرفنگ اُٹ کہ دا عکس آتے انتئے خلکنس و داڑے نی اسہ تنظیم اسیٹی تو اوار افیس؟“ ”ہئو ای بی ایس او نا باسک ئسے اٹ۔“ علی ورندی تس۔ او پارے ”یار اِلے دا تنظیم آتیان اراتم خڑک مسس و دا عکس آتے خلیسہ نی انت نشان تننگ خوائسہ، نی غلام ئسے اُس؟“ علی بشخندہ کریسہ پارے ”ہئو یار ای تو اندا تکوہ بلکن نی سرپند مفیسہ اندا خاطران فوج ئٹ بھرتی مننگ کن ٹیسٹ تسس و دا گمر ٹی اُس کہ فوج ئٹ بھرتی مریسہ تینا ڈیہہ و راج ئنا خذمت ءِ کروٹ۔“ ”ہئو کنا اندا سوچ ءِ۔“ او پارے۔ علی سوالیہ ڈول ئٹ اوڑان ہرفے، ”گڑا نی ہم ننے آ ظلم کروس، دا ورنا تا ڈول نی ہم ننے آن گڑاس ءِ شہید کروس۔“ داسہ شرہ بھاز ترندی ئٹ برجاء ئس داڑے اسکان کہ علی اسہ اِرا وار اوڑا کاوڑ ہم کرے۔ پدا علی تینے تورے انتئے کہ ذاکر ہمر کہ ئس اونا سنگت مننگ تون اوار اونا مہمان ہم ئس۔ نن ئنا ہشت مسس علی تینا الماری آن اسہ متکن ءُ کوٹ اس کشا ذاکر ءِ تس و پارے کہ بر اِرغ کُننگ کن میس آ کان۔ ہڑتوم آک کوٹھی آن پیشتمسہ میس ئنا پارہ غا راہی مسر، کسر ئٹ ہرکس علی ءِ خناکہ پاریکہ ”کامریڈ چے ھال اے“ ہڑتوم آک میس ءِ سر مریسہ اِرغ ہلکر و توسر ارغ کننگ بناء کریر۔ کُننگ آن فارغ مننگ آن پد علی سگریٹ ءِ کشیسہ اودے سَلاہ خلک ولے او نمن کرے، پدا ہڑتوم آک میس آن پیشتمار۔ پیشن پیشتمنگ تون اسہ ورنا اس علی ءِ خنا و پارے کامریڈ اینو ننا کوٹھی ٹی اسہ پین زون ئسے نا منہ سنگت بسنو ببو ہمونگی آ کان۔ علی پارے کانبو، پدا او ہر مُسٹ راہی مسر۔ کوٹھی ٹی پیہنگ تون او تینا اسہ مُست ئنا سنگت اس خنا، اُست ئنا ہُب ئٹ اونا دو ءِ ہلک۔ کل توسر حال حوال آن پد مجلس بناء مس پدا ننکان ہُرے اسکان اوفتا دا سیاسی شرہ برجاء مس، اندن او تینا سنگت تون ہیت کننگ ئس او و اونا سنگت پرائمری آن اسہ اسکول اسیٹی اوار خواناسر و بھاز جوانو سنگت ئسر۔ اوکان پد اونا دا سنگت پنجگور آ ہناسس، اینو کیہی سال آتیان پد اوفتا اوڑدہی مس تو او تینا بھاز آ متکنا یات آتے پوسکن کریسہ خوش مننگ ئسر۔ ہیت ہیت ئٹ اودے سما تما کہ اونا سنگت ہم بی ایس او نا باسک ئسے، نن ہناسس او بش مسر و سنگت آتیان رخصت کریسہ کوٹھی آن پیشتمار و علی نا کوٹھی نا پارہ غا راہی مسر۔ کسر ئٹ او سوچ خلنگ ئس کہ اگہ اونا سنگت اوڑے متوکہ و اوڑتون کچاری متوکہ گڑا او علی و اونا سنگت آتا ہیت آتیان بیزار مسکہ، او ہڑتوم آک کوٹھی ءِ سر مسر و خاچنگ نا تیاری ٹی لگار۔
علی دوارہ اوڑان ہرفے ”یار نی جائی فوج ئٹ بھرتی مننگ خوائسہ؟“ ذاکر تینا کاٹم ءِ ہئو ئٹ سُرفسہ ہرفے ”انتئے؟“ علی پارے ”یار نا نمبر آک جوان ءُ نی پین محکمہ اسیٹ نوکری اس انتئے پٹپیسہ۔ نی پین نوکری اس پٹے جوان ءِ۔ دا پنجابی فوج ئٹ بھرتی مننگ نا خیال ءِ تینا اُست آن کشے۔ مننگ کیک کنا ہیت آک نے وڑپس ولے گواچن ئٹ دا فوج ننا دشمن ءِ و نی اسہ کِرائی ءُ خونی ئسے نا دروشم ئٹ بھرتی مننگ اُس۔“ او پارے ”یار ایلو محکمہ غاتیٹ ارا وا نوکری رسینگک اوڑے تو بھلا بندغ آتا پاننگ آ نوکری رسینگک یا گڑا بندغ تون بھاز زر مرے گڑا۔ و نی چاسہ کہ کنکہ دیر سفارش کرو۔“ علی پارے ”سنگت اینو دا حالیت آتے خننگ آن پد سوچوئی تمک کہ فوج ئٹ ہنوئی ءِ یا آخہ ایلو ہئو دا پار کنتون پین اخس دے مروس؟“ ”بس اِرا دے آن پد ہنوٹ۔“ او ورندی تس۔ علی پارے یار ”اسہ ہفتہ اس مر پدا ہنوس۔“ ”آخہ یار دا وار نا کاوہ اگہ بنائی ٹیسٹ پاس مس گڑا انٹرویو کن ہراتم بسوٹ تو اسہ ہفتہ اس مروٹ ولے دا وار نا آخہ۔“
ننکان او خاچار و سہب ئنا ہُرے آ بش مسر منہ ساہت آن پد اونا سنگت فون کرے و ہرفے ”اراڑکن اُس؟“ او ورندی تس کہ او علی نا کوٹھی ٹی ءِ۔ سنگت پارے ”جوان ءِ ای ہمونگ بریوہ۔“ منہ ساہت آن پد اونا سنگت بس ہڑتوم آک تولوک ہیت کننگ ئسر۔ علی اونا سنگت ءِ پارے ”یار تینا سنگت ءِ پُہہ کہ دا پنجابی فوج ئٹ بھرتی مننگ کن بسنے ای اودے بھاز پہہ کننگ نا کوشست کریٹ ولے کنا ہیت آک اونا مغز ٹی تولپسہ۔“ او سنگت ہم اودے بھاز سرپند کننگ نا کوشست کرے ”یار دا انت کننگ اُس دشمن فوج ئٹ ہنپہ۔“ ولے او منّنگ کن تیار الو۔ خیر اِرا دے آن پد او تینا علاقہ کن راہی مس۔ علی آن رخصت کریسہ او بس ئٹ توس و بس راہی مس۔
برجاء۔۔۔