میر گل خان نصیر
1914- شش دسمبر 1983
میر گل خان نصیر اسے پنی ءُ شاعر، تاریخ دان و سیاست دان اس ئس۔ اودے ملک الشعراء نا ام لقب تننگا۔
میر گل خان نصیر 1914 ٹی بلوچستان نا شار نوشکے خلق مینگل ٹی میر حبیب خان زگر مینگل نا اُراٹی ودی مس۔ او تینا بنماسی خواننگے تینا خلق مینگل آن کرے۔ چار جماعت انداکان خواننگ آن 1932 آ مونی خواننگ کن سنڈیمن ہائی اسکول کوئٹہ آ ہنا، داکان دہ جماعت خوانا و مونی خواننگ کن اسلامیہ کالج لاہور آ ہنا ولے اسلامیہ کالج لاہور ٹی دوانزدہ میکو جماعت ٹی خواننگ اس کہ خن نا ناجوڑی نا سوب آن خواننگے یلہ کریسہ ولدا تینا خلق آ بس۔
دا وختا بلوچستان ٹی فرنگی تا برخلاف جدوجہد برجاء اس۔ اندن 1921 ٹی جوڑ مروکا “انجمن اتحاد بلوچستان” پنی آ تنظیم تون اوار مس۔ ولے دا تنظیم 1936 ٹی ایسر مس۔ گڑا بلوچستان نا ورناک اسے تنظیم اس “انجمن اسلامیہ ریاست قلات” نا پنٹ جوڑ کریسہ میر گل خان نصیر ءِ اونا کماش گچین کریر۔
خن نا ناجوڑی آن دراخ مننگ آن پد ریاست قلات ٹی نائب تحصیلداری نا نوکری کرے۔ ریاست قلات نا نائب تحصیلداری نا نوکری کننگ نا سوب آن اودے اُلس نا حالیت، اوفتا پد تمننگ، لُٹ و پل، فرنگی نا زور و زوراکی نا درک مس ہراڑا او نوکری ءِ یلہ کرے و 1941 ٹی “قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی” تون اوار مس۔ ( یاتی مرے قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی نا بنماس 5 فروری 1935 ٹی بلوچستان نا علاقہ سبی ٹی تخننگا۔) ولے خان آف قلات و پاکستانی ریاست نا پارہ غان قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی آ رکھ خلیسہ ایسر کننگا۔ گڑا 1968 ٹی بلوچ راج نا بھلا بھلا راہشونک نواب خیر بخش مری، سردار عطاء اللہ مینگل، نواب اکبر خان بگٹی، غوث بخش بزنجو اس تا “عوامی نیشنل پارٹی” (نیپ) ٹی اوار مننگ آن میر گل خان نصیر ام نیپ تون اوار مس۔
نوزدہ سد و ہفتاد ئٹی پاکستان نا گچین کاری تیٹی نیپ نا پارہ غان بشخ ہلیسہ بلوچستان اسمبلی نا باسک گچین کننگا۔ دا گچین کاری تیٹی نیپ بلوچستان و صوبہ سرحد (خیبر پختونخواہ) ٹی بھاز سیٹ ہلیسہ حکومت کرے۔ بلوچستان ٹی سردار عطاء اللہ مینگل وزیر اعلیٰ گچین کننگا و گل خان نصیر سینئر صوبائی وزیر و وزیر تعلیم گچین کننگا۔
پاکستان نا وزیر اعظم ذوالفقار علی بھٹو نا پارہ غان نیپ نا حکومت ءِ ایسر کریسہ بلوچستان ٹی گورنر راج خلنگا و نیپ آ رکھ خلیسہ اونا بنجائی لیڈر شپ ءِ بندی کرے ہرافتیٹی میر گل خان ام اوار ئس۔
پنی آ زانتکار ڈاکٹر شاہ محمد مری میر گل خان نصیر نا بابت تینا خیال آتا درشانی کریسہ پائک “ہرا وخت نُم تعصب و جذبات ءِ ہلیسہ گل خان نصیر نا زند ءِ خوانورے گڑا بلوچ مخلوق و خاص کر بلوچ ورناتے سجدہ سہونا پارورے کہ ہرافک جذبات ٹی وخت اس گل خان ءِ خراب پارینو۔ نُم اسہ پین نتیجہ سے آ سر مرورے کہ نن من حیث القوم دا ہیت آ رد اُن کہ نن کُل گل خان ءِ تنیا شاعر اس پہہ مرسہ عزت ایتنہ۔ اگہ نُم گل خان نا شاعری ءِ مُر کرسہ، اسہ کُنڈ آ تخسہ اُریرے گڑا سما تمو کہ گل خان تنیا ایوب خان و نواب کالاباغ تو ٹکّر التو بلکہ او تو ہمو سینئر لیڈر ءِ ہرا فرنگی سامراج تون مون پہ مون مس، خان قلات نا سر شمس شاہ نا ظلم و ستم تے سگّا، لیاقت علی خان نا ظلم نا مون آ مَش آن بار سلیس، ایوب آن پد بھٹو نا مَست آ پیل ءِ ہکّل تس۔ دا بندغ لس بلوچ نا کاٹم نا بڑزی کن تینا جند و تینا کُل آ خاہوت ءِ چٹ کرے۔”
میر گل خان نصیر سیاست تون اوار صحافت نا پڑا ام چندی اخبار و میگزین آتیٹی کاریم کرینے دنکہ اتحاد، نوائے وطن، نوائے بلوچستان و ایلو اخبار آتیٹی لُٹ و پل، ظلم و زوراکی، سرکاری راج و پین چندی ویل آتا زیہا تینا خیال آتا درشانی کرینے۔
بلوچستان ٹی راجی بیداری، سیاسی شعور ودی کننگ کن جدوجہد کریسہ بلوچ نا تاریخ، تہذیب ءِ اسے جاہ کننگ نا ام کوشست کریسہ چندی کتاب آتے نوشتہ کرے، دُنکہ تاریخ بلوچستان، کوچ و بلوچ، بلوچستان قدیم و جدید تاریخ کی روشنی میں، حمل جیئند، بلوچستان کے سرحدی چھاپہ مار (مَٹ)، تاریخ خوانین قلات، بلوچستان کی کہانی شاعروں کی زبانی، بلوچی زرمیہ شاعری و پین چندی کتاب آتے نوشتہ کرینے۔
ٹی بی پی نا نمائندہ دا ردئٹ پنی آ شاعرہ و نوشتہ کار ڈاکٹر عنبرین مینگل آن میر گل خان نصیر نا زند ئنا بارہ ٹی حوال کرے۔ ڈاکٹر عنبرین مینگل، میر گل خان نصیر نا نواسہ ءِ و اونا ہم ودشت ہمو خلق کلی مینگل ئٹ مسونے۔ ڈاکٹر عنبرین مینگل تینا خیال آتا درشانی دا دروشم اٹ کرے کہ “میر گل خان نصیر تون کنا سیالی وطن نا ءِ، انتیکہ او وطن نا عاشق اس ئس۔ او دا عشق نا درشانی ءِ تیوی زند تینا شاعری ٹی کریسہ کرینے۔ میر گل خان نصیر تون کنا سیالی ہمو دڑد نا ءِ ہرادے او جیل ٹی بندی مروکا تینا سنگت آتا بابت مارانے۔ میر گل خان نصیر تون کنا سیالی ہمو بغاوت نا ءِ ہرادے او سڑداری نظام نا برخلاف کرینے۔ دا غٹ آتیان ابید میر گل خان تون کنا سیالی دتر نا ام ارے۔ اینو ام اگہ ای میر گل خان نصیر نا شاعری ءِ خوانیوہ گڑا تینے ای بلوچ وطن نا مش تا ایسری تیڑ آتیا خنیوہ۔”
دا غٹ آتیان ابید داٹی ہچو شک اس اف کہ میر گل خان نا شاعری خاص کر مزاحمتی شاعری آن ابید بلوچ نا شاعری پورو مفک ہراڑے شاعری نا ہیت مریک اوڑے میر گل خان نصیر و اونا شاعری نا ہیت الم مریک۔ ولے او زیات شاعری 30 سال جیل ٹی بندی مننگ نا وخت آ کرینے۔ او بلوچی، براہوئی، اردو و فارسی شاعری کرینے۔ اونا شاعری نا کہی کتاب آک چھاپ و شینک مسونو۔ ہرا دا وڑ ٹی ءُ: گلبانگ، گرند، شپ گروک، مشہد نا جنگ نامہ (براہوئی) زیات پنی ءُ۔ اندن فیض احمد فیض نا اردو شاعری تے “سینائی کیچگ نا پنٹ مَٹ کرینے۔ شاہ لطیف بھٹائی نا شاعری ءِ “شاہ لطیف بھٹائی گشیت” نا پنٹ مَٹ کرینے۔
میر گل خان نصیر تینا زند ئنا 30 سال جیل اٹی بندی گدریفینے۔ اودے اولیکو وار 1958 ٹی قلی کیمپ کوئٹہ ٹی بندی کننگا۔ ارٹمیکو وار 1965 ٹی بندی کریسہ گنوک آتا وارڈ ٹی بندی کریر تا۔ مسٹمیکو وار 1973 ٹی حیدر آباد سازش کیس آ حیدر آباد جیل ٹی بندی کننگا۔ اندن او تینا زند نا 30 سال جیل تیٹی گدریفے۔
زند ئنا گڈیکو وخت آ میر گل خان نصیر کینسر پنی آ ناجوڑی نا آماچ مریسہ 6 دسمبر 1983 دا جہان آن ءِ یلہ کرے۔ اودے خلق مینگل نا قبرستان ئٹ ہندی کننگا ہراڑا اینو ہم تیوی بلوچستان کس نوشکے آ بس تو اوڑے الّمی کائک۔
