مچے سوچ خلبو
نوشت: ڈاکٹر جلال بلوچ | مٹ: سمعیہ بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
تدوکا پانزدہ بیست سال آن دا حوال آک برجاہ خف تیٹ پنیسہ ءُ۔۔۔ کنا ایلم بیگواہ مس۔۔۔ کنا اَرغ بیگواہ مس۔۔۔ کنا مار بیگواہ مس۔۔۔ کنا مسڑ بیگواہ مس۔۔۔ جی آو! دا جتا آ ہیت آک پاکستان ٹی ہندی بیوس و محکوم راج اکن اینو دڑد نا چیدہ جوڑ مسونو، ہراڑے پاکستان نا عسکری ادارہ ہمو بندغ آتے ہرا حق توار بڑز کریسہ کیرا اوفتے زورٹ بیگواہ کننگ نا عمل ءِ وحی الٰہی سرپد مریک، دا پانزدہ، بیست سال آتیان دا وءک بندغی نیسنی نا وڑ مسونے، اندن تو کوزہ مروک بلوچستان تون اوار اوار پاکستان نا دا گندہ انگا گوازی پین منہ ڈیہہ تیان بار خیبر پختونخواہ و سندھ ئٹی ہم بحرانی وڑ مسونے ولے دانا ہرا تُرندی ننے کوزہ مروک بلوچستان ٹی رسینگک بلکن دا جہان ٹی دانا اسہ مثیال اس ساڑی مرے، ہراڑے پنجا ہزار آن زیات بلوچ ہرافتیٹ اسہ بھلو کچ اسیٹ زالبول و چنا ہم اوار ءُ، ریاست نا ڈھکوک ادارہ آک آئی ایس آئی، ایم آئی و ایلو عسکری ادارہ آک آرمی و فرنٹیئر کور (ایف سی) نا کارندہ آتا دو تیان دا بے دادی کروک جاگہ آتا گواچی کننگانو ہرافتا پن تیان بندغ نا پُٹاک بش مریرا۔
تدوکا 10 سال ئنا نیام ئٹی غالباً بلوچستان نا دُن ءُ ہچ ءُ علاقہ اف ہرافتا بندغ آک دا ریاستی جارحیت نا گواچی متنو، بے دادی نا دا داستان ہرا زور ءِ ہلک گڑا بلوچ سرزمین نا خوانندہ آک جہان نا پام ءِ دا بندغی بحران نا کنڈا کننگ نا خاطر کن برانز نا لڑ ءِ برجاہ کریر ہرا اینو اسکا برجاہ ءِ، بلوچ آتا دا برانز غالباً 2006ء ٹی کوئٹہ پریس کلب نا مونا اسہ علامتی بین ہڑتالی کیمپ نا دروشم ئٹ بناء مس، ہراٹی زالبول و چنا تا اسہ بھلو کچ اس بشخ ہلکر و دانا منہ وخت آن گڈ بیگواہ بندغ آتا خاہوت آک زور ئٹ بیگواہ کروک بندغ آتا یلہ کننگ کن تینا جتا تنظیم ”وائس فار بلوچ مسنگ پرسنز“ نا پن ئٹ ٹہیفیر ہرا تدوکا یانزدہ سال ئنا ءِ نہ بیرہ کوئٹہ ٹی برانز کننگے ءِ بلکن کراچی و اسلام آبا د آن بیدس زیمی خاہوت آتا بندغ آک ماما قدیر بلوچ نا راہشونی ٹی مسہ ہزار کلومیٹر پند کننگ آن بیدس اقوام متحدہ نا صدر دفتر اسکان ہم ہنار، تاکن جہان نا دا بندغی بحران تون مون تننگ کن سوگوْ ءُ گام ارفنگہ۔
دا جہد نا سوب آن اینو”بیگوہ بندغ آتا” اصطلاح آن بلکن کس بندغ اس واقف مفرو، دا رد ئٹ زیمی خاہوت آک دا غیر فطری ریاست نا ہر در آ ٹکیفیر ولے اسہ جاگہ ئسے آن ہم اوفتے بننگ مُر، بلکن دے پہ دے دا عمل پین ترند مننگ ءِ، دا بندغی بحران نا شعور کنے آن بارانگا اسہ چنکو نوشت کار اسیکن ممکن اف، واہم دا شعور ءِ نن بیگواہ کروک بندغ آتا خاہوت آتا مون تا خواننگ کینا کہ او دا وخت ہرا دڑد ئنا گواچی ءُ، اوفتے نن اسیکہ نصراللہ بنگلزئی نا وڑ ئٹ خنینا ہرا تدوکا بیست سال ئنا سے ریاستی ادارہ آتا دو آن بیگواہ مروکا تینا کاکا علی اصغر بنگلزئی نا کسر آ اورینگ ءِ، اسیکہ سمی و مہلب، سیما و زرینہ، سارین و حانی، اسیکہ فرزانہ اونا پیر انگا لمہ نا ڈکھی انگا مون آ دا دڑد و شعور نا داستان خواننیگک، ہرا ذاکر مجید نا عکس ءِ سینہ غا تخیسہ فریاد کننگ ءُ، اینو اسہ ڈیہہ تیوہ آ وڑ ئٹ دتری ءِ ہراڑے ہڑدے نہ بیرہ او جاگہ نا بندغ آتے کوزہ گیر ریاست نا عسکری ادارہ آتا کارندہ آک زورٹ بیگواہ کننگ ءُ بلکن بندغ آتے بیگواہ کریسہ اسیکہ اشتماعی قبر آتا گواچی کننگ ءُ، اسیکہ نادرست آ قبر آتیٹ کڈ کریسہ ءُ، یا اسیکہ دروغ نا انکاؤنٹر ٹی اوفتے شہید کریسہ ءُ، دن انگا حالیت ئٹ تیوہ آ چاگرد نفسیاتی ویل آتا گواچی مننگ ءِ، ہر خاہوت تینا وار ئنا ودار کریسہ ءُ کہ زوت یا اُرے آ اوفتے ہم دا ویل ئتو مون تروئی تمو، تینا مار جلیل ریکی نا ودار کریسہ کریسہ ماما قدیر بلوچ اسہ دے اونا جوْن ٹیکی تروک خننگا، اندا حال شہید ثناء سنگت نا ہیڑ سعیدہ بلوچ نا مس، دا خاخری آ نمرود آن شہید کریم جان، شہید قمبر چاکر، شہید صدیق عیدو، شہید خان محمد مری، شہید بابل جتک، شہید محمود جان، شہید حامد و لطیف جان، شہید رزاق گل، شہید رزاق بلوچ، شہید زبیر جان، شہید خلیل، شہید خدائے رحیم، شہید عبدالرسول، شہید جمال و شہید دلجان، شہید رحمت اللہ شاہین و شہید حمید شاہین، و ایلو ہزار آ شہید آتا خاہوت آک گدرینگانو، سما اف پین اخس ساہ و اخس خاہوت ءُ ہرافتا مخلوق بے وارث سرپد مریسہ ایدھی والاک ڈی این اے ٹیسٹ آن بیدس ریاست نا پاننگ آ تخت خانہ و سماہ اف اخس نادرست قبرستان تیٹ کڈ کرینو۔
بے دادی نا دا داستان آک ہرافتے بنیسہ بولان نا شکلی مَشک ہم دیر مریر، چلتن نا چانڑدئی ہم خن تیان مُر مرے، بحر بلوچ آ ہم محرم نا مُد مرے، سیاہ و ماران ئٹ شوہان گُٹ پُر مرے، ہر گلی و گدان، شار و خلق ہم چپ مرے۔۔۔ گڑا سوچ خلبو امر مرو او وخت۔۔۔ اگہ اوٹی واپس زند ئنا روح شاغوکا سبین نا توار ہر وخت اکن چپ کننگی، حامد میر ءِ دتر چر کیر، کریمہ و ساجد ءِ دیر ئنا گواچی کیر، ماما قدیر آ ہڑدے تڑی نا خاخر شولیر، ماہ رنگ ءِ زندان نا گواچی کیر، فرزانہ بیوس مریسہ پین ڈیہہ اسیٹ باہوٹی مرے۔۔۔ گڑا سوچ خلبو امر ءُ وخت اس مرو۔۔۔ مچے سوچ خلبو۔۔۔ ہرا وخت سمی چنکا سن آن ہراڑے اونا دُتک گوازی کننگ نا سن مرے، برجاہ برانز مرے، مہلب و علی حیدر ءِ دا ہوش مف کہ چنکی ہم اسے گڑاس مریک، ہرا وخت سیما سینگار کننگ ءِ استان دے، او حنام نا رنگ آن ہورک میراث و زرینہ تون اوار ایلو نا حال ءِ ہلنگ کن اُرا اُرا غا دکہ ہلیر ، ہرا وخت راشد حسین نا پیر انگا لمہ است ءِ سریفوکا توار تون خضر وقت ءِ توار کننگ مرے۔۔۔ گڑا سوچ خلبو امر مرو او وخت۔۔۔
ہرا وخت زرینہ، حنیفہ و حانی نا چیہانٹ آتیان عرش لڑزنگ ئٹ مرے، ہرا وخت فوجی بے دادی تیٹ لمہ آتا است ئنا ٹکر تے اوفتا مون آن برمتہ، و اوفتے توفک نا کنداخ کنیسہ دترچر حالیت ئٹ دا وحشی آ عمل ءِ خنیسہ بے سما مریسہ تمیسہ مریر و اوفتے سمبالنگ کن کس ساڑی مف، گڑا۔۔۔ سوچ خلبو امر مرو او وخت۔۔۔ بندغی نا دعویٰ کروک آتا مون آ داڑان بھلو چپانٹ پین انت مننگ کیک، ہرا وخت لَٹ بند کروکا لمہ آک تینا چنا تا ودار کریسہ کریسہ مرک ءِ لبیک پاننگو، دن ءُ وخت اس خننگ کن تو”زیوس“ نا جغر ہم کم تمے۔۔۔ اندن ءُ ظلم ہراتا مثیال جہان ٹی خننگپ، اوفتے بیان کننگ مفک۔۔۔ ولے نن واہم چپ سیل کروک جوڑ مسونن۔۔۔ بلکن ماما قدیر نا جاگہ آ حسابی منہ بندغ خنیسہ دا پاننگ رد مروف کہ نن بندغ افن بلکہ ذی روح مننگ نا شرف ءِ ہم گم کرینن۔ دا ظلم و بیدادی تے پاننگ آ پُٹاک بش مریرا، گڑا مچے سوچ خلبو ہموفتیا انت گدرینگو ہرا بین و ملاسی نا حالیت ٹی دتر چر بدن تون اوار دا بے دادی کروک زندان تیٹ بند ءُ یا ہمو خاہوت ہرا تینا دوست آتیکن ودار کننگ ءُ، دا لمہ و ہیڑ تا خڑینک آتے اندا وڑ سال آتیان تینا دوست آتا یلہ کرفنگ کن مُد آتیٹ بیدس فرخ آن کوک تننگو کہ اسٹ اوفتے دا ویل نمرود آن ایسر کی۔
سوچ خلبو۔۔۔ سوچ خلبو۔۔۔ بس مچے سوچ خلبو۔۔۔ بلکن ننا انسان بش مرے۔
دی بلوچستان پوسٹ : دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔