گواڑخ اسہ سیبو اس
نوشت: مش نود
دی بلوچستان پوسٹ
ڈغار و آسمان دیوان کننگ ئٹ مشخول ءُ۔ او ہڑتوماک تا تینا باتی تا جمار ءِ نازیفسہ گل و بالی ئٹ پراد کریرہ۔ دیوان برجاء ئس کہ اسہ ترند ءُ تہو اس چکا و تینا زوراکی تون کرن آتا ملاس آ بارُن انگا بوچ و جِر آتے روتہ غاتیان کشیسہ مُر درے بٹے، ٹاکو اس خلک تینا زوراکی نا گمر آن۔ دا غُٹ ویل آتے مننگ آ ہُریسہ آسمان و ڈغار خنتے شیف کریر تہو نا مونا۔ تہو وا پین تینے بُڑز تکیسہ پدا ژونگارہ اس خلک کشکا درے ہر اسہ ہمو بوچ و پن آتے ہرا جمار نا مونا گوڈ خلکسو۔ خیر تہو تینا زوراکی ءِ برجاء تخاسُس کہ ہنداڑتون ڈغار و آسمان گوگو اس خنار ہرا تینا جوزہ، جیرت و ہمت تون تہو تون مون تننگ ئس۔ تہو تینا ہر اٹکل تون گوگو ءِ پد بٹنگ نا کوشست ءِ کرے ولے گوگو ہکل کرے پارے ہتم تے بننگ آن کسس تورنگ کپک۔ خیر گوگو مون تریسا تہو ءِ مات تِس و اسہ زیباؤ گہوش اس ڈغار و آسمان نا مونا تالان کرے۔ ڈغار و آسمان ہندن ہبکہ ئسر کہ گہوش ءِ بھیم آن بخیر کننگ ام کتور۔ بال کریسہ اسہ ٹپی ءُ کپوت اس ہرا جمار نا ٹپ آتے اُستا سہیسہ گہوش ءِ بخیرٹ پارے۔ داسا جرکی اس ام بس او ام ہندن ٹپ آ جون ئتون بس ہندن ئس کہ تہو نا گوریچ اونا سو تے کپ کپ کریسس۔ ولدا ام جرکی دشت آتیٹی وطن نا گہوش ءِ بخیر کریسہ مستائی ہلک۔ کوکار کرے پارے ”او وطن نا خیسن آ ہر پُھل دتر تیان خرانے“ انتئے کہ گہوش تینا بھلنی تون اوار اوار گواڑخ نا ودی مننگ نا ٹیکی ءِ ام ہیس بس۔
اینو نا سہب ڈغار ءِ اسہ ٹیکی اس بشخا۔ ہرانا پن، ہمت، جیرت، سگ، حوصلہ، و چیدہ ئس ہرانا پن ”گواڑخ“ ئس۔ ہزار آ ناز آتون ہزار آ ارمان تیتون و ہزار آ درمان تیتون گواڑخ اس بارن آ ڈغار آن اسہ اُمیت ئسے نا دروشم ئٹ کاٹم ءِ بُڑزا کرے و ہتم نا مستائی ءِ تس۔ گُٹ بارن ہینار ئس کہ دا ”سد سالی و سینزدہ توئی آ“ تہو نا دھک آک اوڑا گدرینگاسر۔ پِر اسیکن خنک ہُروک ئسر کہ گہوش تینا یاری ءِ برجاء تخیسہ ڈیھ ئنا ہر اسہ کُنڈان جمر اس ہیس، ہراٹی ندری تا دتر ام اوار ئس گواڑخ نا پاک انگا جون ءِ سِلا تخا۔ ٹاکو اس خلک گواڑخ ہرانا توار ہفت تل ءِ ڈغار نا سُرفے و آسمان ام بھیم آن خنتے شیف کرے۔ کوکار کرے ہر ہمو کَر انگا خف تیک ہرا تہو نا خُلیس آن گواڑخ کن گہوش ہُرتویسر۔ جوزہ غان کوکار کرے ہر ہمو کھور انگا خنتے ہرا خنیسہ ام خنتورہ۔ ولے گوگو بس اول ہفت تواف کرے داپار و ایپار ءِ گواڑخ نا تانکہ ادب نا غٹ خواہندئیک پورو مریر۔ گوگو خن تیتو بُڑز انگا گواڑخ نا خنتے ہُرا ہرافک خڑینک آتون ام بشخندہ ئسر۔۔۔ گوگو تینا دلیر انگا امامی آ جوزہ غاتون گواڑخ تون ہمگرنچ مس، دلاسا تس، پہہ کرے کہ نن درتی نا باتی اُن ننے دڑد آتے با کروئی اف ننے تو سگ، جیرت و جوزہ بشخوئی ءِ۔ ننے بے درمان آ ٹپ آتے درمان کروئی ءِ، ننے چوری تیکن سیبو مروئی ءِ۔ ننے ماران و شاشان مروئی ءِ۔ چلتنی بالاد اسیتون ننے سیاہ کوہ مروئی ءِ۔ و ننے راسکوئی سگ اسیتون آماچ مروئی ءِ۔ دا جمار ءِ دانا دیگری کن ننے سہب ئسے نا ضامن مروئی ءِ۔۔۔
داسا گڑا آسمان و ڈغار اِرا ساری ءُ گنوک نا دیوان ءِ بنگر شکی مسر کہ دا بھلا بالاد آتون نن تہو نا مونے تورنگ کتون۔ گواڑخ داسکان نازُرک آ تینا زانت ئتون پدا ام مونجا ئس کہ امہ مرو دا جِر و بوچ آتا، امہ مرو دا منگلی و پیہن پھلی تا؟ امہ مروۓ ایلو باتی تا۔ مریسہ جمار تون مون تننگ ئس گواڑخ نا دا دے تیٹی باز پین شیف و بُڑز ئتون اوار اوار گہوش تینا مہر آتے پِر و بی بی نا گندار نا دروشم ئٹ گواڑخ آ درشان کریکہ۔ ہندن گواڑخ نا ام ردوم برجاء ئس یکا گوگو پوسکنا ڈکھ و غم تا حوال ہیسکہ و گواڑخ ءِ بنفیکہ تانکہ گواڑخ ہر اسہ ہمو راز آن واخب مرے ہرا اودے اونا بروکا جمار ئٹ مات تننگ کن بریک۔ ہندن ایلو لس خاہوت آک ام دادے بریسہ پہہ کریسہ کریرہ ہرافک تہو نا زوراکی تے خناسر تانکہ دا گواڑخ بروکا جر و بوچ آتیکن کسر شون اس مرے۔ مریسہ اینو نا نن گواڑخ آ گدرینگا و سہب ئنا ساف ئتون اونا کلک آتئے شونم نا پُڑیک ہندن ئسر دنکہ ہیرا نا ٹکرک۔ دے آسمان نا مونا پاش کرے و گواڑخ نا زیبائی ءِ خنا ہبکہ مس ہندن کہ بے سماء پارے ”زیبائی دن گر مریک تو ای تینا زیبائی کہ ہراتما گوادر نا سور دریاب (سمندر) نا جوڑ تے بُک ہلیوہ او زیبائی آ گمر کننگ تون مِش مریو ہس مریو۔“ داسا گواڑخ ام گمر کرے دے آ ٹاکو اس خلک پارے ”نی انت اکن داخس ظالم اُس۔ نی تینا رژنائی ءِ ہرکس آ تالان کیسہ ولے پین وڑ اسیٹ۔ انت اکن نی غٹ اکن اسٹ مفیسہ کس نا بالاد نا زوراکی آن کاہک گیمرینگک، کس ہیناری آن دم تیک، کس نے آ جان ایتک امہ نی دن ہفتاد رنگی آ دوشہ نا مثیل ئٹ زندہ اس؟ امہ نی تینا مہروانی تون بے مہروان اس؟ امہ نی کل ءِ رژن تیسہ ام ولدا ہشیسہ ام؟ امہ نی ہمو غار ئنا تہہ ئنا بوچ ءِ سر مفیسہ ہرا نا گرج ئنا نہ مننگی نا سوب آن سیخا تیٹی دم تیک و ہندن ایلو نا مننگی نا باسنی آن بارک؟ انت ئسے اس انتئے اسٹ مفیسہ؟ بائیدے غٹ باتی تیا اسٹ مر۔“ دے ورندی تریسہ پارے ”دا فطرت ءِ دانا رنگ آک نا پہہ گڑا ءُ دا گر اسہ وخت ئٹ کس آ مہروان ءِ تو اندا وختا ایلو کن کہار ءِ۔“
خیر مس دے تینا موج آتون ہنا آسمان آ گواڑخ ام تینا شاعری، ساز و نغمہ غاتون تینا ڈیھ ءِ نازیفسہ مُرمٹاکہ۔بسر ہمو باتی تیان گڑاس دیوان کن، سوج کننگ نا بناء مس کہ ”نن مایوس ان، نن فریشان ان، و نن ہبکہ ان کہ، بروکا تہو نا مون ءِ امہ تورون؟“ گواڑخ چاہنداری ئٹ پارے تا ”گڑاس ای ام سوج کیوہ ہرافتیٹی نمے نما ورندی رسینگک۔ نم پارے نن مایوس ان گڑا نم دانا درمان ءِ انتئے کپیرے؟ نم داڑا انتئے پٹپیرے کہ دا امہ بس؟ امہ رُدا و امہ ایسر مرو؟ و ایلو دا کہ نم دانا ایسری کن انت کننگ کرورے؟ نم تینا پٹ و پول ءِ ام کبو کہ نم انت اُرے؟ انت کننگ اُرے؟ امہ رہینگورے؟ امہ، ہراڑے و امہ سلوئی ءِ نمے؟ انت کرینرے جوان یا خراب انت ملا جوان ورندی ملا تو امہ کریرے گر خراب ملا تو امہ ملا؟ دا سوچ ئنا اولیکو گام ءِ ارفیرے امہ ارفیرے؟ گر ارفیرے تو امہ، انتئے و انتکن مایوس اُرے؟ انتئے مایوس ارے اندا گڑاتے پٹبو نم تہو نا مون ءِ توننگ تون اوار اوار اودے اونا روتہ غاتون خلاس کریسہ تینا مایوسی نا درمان ءِ کننگ ام چارے۔۔۔ اوارن۔“