زنک ایسری
نوشتکار: جعفر قمبرانی
دی بلوچستان پوسٹ
دن تو اف کہ نن ہم ہندن تکینہ کہ اسہ قوم ئسے نا باتی تے بے ساہ کننگ زنک ایسری پاننگک؟ یات سلے کہ زنک ایسری بیرہ کہنگ کسفنگ نا پن افک بلکن کہنگ آن ہلیس کیہی پین ہندن انگا عمل آک ءُ ہرافتیان بیرہ راج ئسے نا باتی تے ملخموت نا باٹی بِٹنگپک بلکن او راج ئنا باتی تے کسر تا زی آ تدینی تا گواچی کننگ، ہسپتال تیٹی بے درمان کریسا مرگ ئنا گواچی کننگ، بارڈر و دارہ ایرہ غان منشیات نا کاریم تیٹی پیڑیفیسا مزغ آن خسّی کننگ، بیگواہ کریسا تہار آ کوٹی تیٹی بندی کننگ تون اوار نوکری، پیسہ، کسر نالی و دائے تا پد ئٹ رمب تریسا غیر سیاسی کننگ ءِ ہم پارہ تانکہ ہمو راج ئنا باتیک تینا راجی ڈکھ ویل آتا زی آ سوچ خلنگ کپس و گڑتی کپس کہ اوفتا راج اخہ در بھلو ویل آتا گوا چی ءِ۔
زنک ایسری نا مثیل پٹیسہ تو بلوچ راج ءِ ہُر ہرانا کیہی ورناتے ملخموت نا باٹی بیرہ دا سوب آن تننگ مسنے کہ او تینے بلوچ پاننگ آ ناز کرینو۔ ولے زوراک دا ہیت آن ہم واخب ءِ کہ راج آک کہنگ آن کٹیپسا۔ ہندا سوب آن کسفنگ آن بیدس بلوچ راج ئنا ہزار آ باتیک ءُ ہرافتے مؤن انگا کوٹی تیٹی خسیسا بیگواہی نا گواچی کننگانے تانکہ دا ورنا و شیرزال آک تینا راج و ڈیہہ ئنا ویل آتا ایسری کن سوچ فکر گڑتی کننگ کپس۔ زوراکی نا بیگواہی اینو بلوچ راج ئنا اسہ بھلو ویل ئسے ہرانا زی آ ٹک خلوک آک دے اس تینٹ عکس اس جوڑ مریسا ایلوفتا سوچ ئنا بشخ جوڑ مریرہ۔
زنک ایسری داڑے ایسر مفک بلکن دا تو بنا ءِ۔ کسفنگ و بیگواہی آن بلوچ نا پدریچ نئے کُٹا و نئے کہ کاٹم شیف کرے، گڑا سیال ہَراکہ بلوچ ڈیہہ آ اژدہا غانبار پوشکاریسا چارزانو ءِ، پین چم و ڈول سجیفے تانکہ بلوچ راج نا ہمو مزغ آک ہرا راج ئنا ویل آتیکن گڑتی کننگ کریرہ اوفتے مزغ آن شاغنگ و ہندن انگا چم آتیٹ نزور کریسا ملخموت نا گواچی کننگ بنا کرے کہ راج تینٹ تینا حالیت آتے خدا نا پارہ غان آزمائش تکیسا چھپ کرے۔
اینو ہُر کہ انت مننگ ءِ۔ اسہ رپورٹ ئسے نا ردئٹ بلوچستان ئٹ خدو (2024 ئٹ) اِرا ہزار و سئے سد (2300) کسر شکست مسنو ہرافتیٹی اؤدہ ہزار و پنچ سد (17500) بندغ ٹپی و 471 مرگ ئنا گواچی مسنو۔ ٹپی آتیٹی بھلو کچ اس ہموفتا ءِ ہرا آخبتی منڈ و معزور مسنو کہ تینا دِیر ارغ کن تینا خاہوت آتیا چَٹی مسنو۔ بلوچستان نا بھلا شار کوئٹہ ٹی ٹریفک نا بلف آک ہچ آن حساب ءُ۔ قومی آ بھلا کسر ہرا بلوچستان ءِ وخت اسیٹی لندن، داسا سندھ پنجاپ و ریاست نا ایلو صوبہ تیتون اوار کیک اینو خونی ءُ کسر اس جوڑ مسنے انتئے کہ کسر ملخموت نا چِٹ ئسے نئے کہ لاری تیکن کسر۔
کسر دن مریک؟ خدا ہُرک کیتہ!
دا کسر آ محمود خان تینا ہلی تے ہم دننگ آ گوارہ کتؤکہ و دانا جوڑ کروک آتا نرینئی ءِ بیبالیسہ ہناکہ اگہ زندہ مسکہ۔
داکان بیدس بلوچستان ئٹ ورنا تے نشہ نا عادتی جوڑ کننگ کن اخس چمبازی مننگ ٹی ءِ کہ چنکا بھلا شار تیٹی ہمو بندغ آک کہ ہرافتے زمینی خدا تا پارہ غان طاغت و سلہہ تننگانے، بلوچ ورنا تے نشئی گڑا تا کنڈ آ دننگ ئٹی ءُ۔ ہمو ورناک ہرا نشئی مریرہ او تینا راج اکن انت ٹک خلنگ کیرہ؟ ہرا بندغ تینا سہب و شام ءِ چاہنگ کپک او راج ئنا ویل آتے سرپند مریسا اوفتا ایسری کن گام گیج کننگ نا لائخ مننگ کیک؟ اسل آخہ۔
کسہ مرغن ولے خف بھاز گوڑیفوک ءِ۔ بلوچ راج تُنگانے و سیال آک زنک ایسری کن ہچو کسر ہلیتنو۔ بلوچستان ٹی شال آن ہلیس ہر ہمو علاقہ ٹی کہ ہسپتال نا پن ارے اوڑے درمان کن دارو ہم افک۔ ہسپتال آتیٹی ڈاکٹر آخہ قصاب آک بزّہ انگا بلوچ مخلوق ءِ تڑنگ کن تولوک ءُ۔ نئے دارو و نئے کہ جوانو درمان اس، ہچڑہ مفرنگ نا سوب آن ہسپتال آک ساہ ہلوک انگا بندغ آتا ساہ ءِ کشیسا کارہ۔ سنگت راست پاریکہ کہ ریاست نا ہر دفتر و ہر جاگہ ٹی تولوک آک بزنس ٹائیکون ءُ ہرافتا مسخت بلوچ راج ئنا باتی تا دیر و دتر تیان زر جوڑ کننگ ءِ بس۔
زنک ایسری بیرہ سم ئٹ کہنگ ءِ گڑا دا کل انت ءُ؟
تعلیم نا پن ئٹ ادارہ غاک بلوچ استاد، خوانندہ، مار و مسن تے تینا پجار، چاہنداری، راجی رسم دود و بولی تیان بدظن کریسا ءُ۔ سیاسی عمل آن اینو نا پدریچ نا مری زنک ایسری نا بشخ اس اف تو انت ئسے کہ بلوچ ورنا و زالبول آک تینا ڈیہہ، بولی، راج و راجی رسم و دود آتے گیرام کریسا دافتے دقیانوسی پارہ۔ بلوچ نا ساڑی آ پدریچ پنچ دیری تا دُز لچ آتے ہیرو نا وڑئٹ یات کریسا تینا دلیر و گچین انگا ادبی، جنگول و مزاحمتی ہیرو تے گیرام کننگ ءِ انتئے؟ ہندا تو بلوچ نا غیر سیاسی مننگ ءِ ہراکہ تینٹ سامراج نا پارہ غان اسہ سیاسی ءُ چم ئسے۔ پہہ مرین تو سیال آک سیاسی چمبازی کریسا ننے غیر سیاسی کیرہ، تعلیم و شونداری نا پن ئٹ ننے تینا راج آن ناواخب مننگ و لس بیانیہ تیٹی ڈبیفرہ، بیگواہ کریسا زوال کیرہ، دارو درمان نا آسراتی تے پُلیسا بے وس کیرہ و کسر تے پول صراط جوڑ کریسا کسفیسا منڈ کریسا ننا بندغی مڈی تے پُلیرہ۔
اخلاقی و گچین انگا عادت آتیان مر کننگک و ہر ہمو چاگڑدی گندئی نا پلویڑ ئٹ اتنگک ہرا اسہ راج ئسے سفا گندئی نا سیم حد آتیا سر کیرہ یخین نا سیم و حد آتیان پیشن نا ہیت ءُ ولے اگہ خوڑتی اٹ ہرنگ مرے تو گواچن ہندادے کہ بلوچستان ئٹ ہر عمل نا پد ئٹ اسہ سیاسی و بھس کروک ءُ چم اس ارے ہرادے پہہ مننگ ننا وس آن پیشن ءِ انتئے کہ نن دائسکان تینا جند ئنا حالیت آ سوچ خلنگ کن ہم بے وس اُن۔ جاہیکہ نن بے وس اُن انتئے کہ نن اسہ غلام ءُ راج ئسے اُن ہرانا مزغ ئٹ چل کنوک آ سوچ ہم سیال ئنا تروک ءِ۔
غلام آ راج آتا سوچ، خوشی، ویل ڈکھ و داڑسکان کہ مرک ہم تینا مفک بلکن زوراک آتا پارہ غان تروک ءُ ٹیکی اس مریک۔
ننے آن ہرکس سیال نا پارہ غان بروک آ ٹیکی کن وداری اُن کہ ہراتم نن کن ملخموت ءِ ٹیکی نا وڑئٹ رادہ کننگے۔ سما اف ہراتم نن ہم ہندا زنک ایسری نا بشخ مریسا آخبتی تینا خن تے تر کینہ۔ وداری اُن۔
سما اف غلامی نا دڑد زیات ءِ یا ہندا ودار نا ہرا سیال نا پارہ غان ننے زنک ایسری نا دروشم ئٹ ٹیکی کننگانے۔
دی بلوچستان پوسٹ: دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔