گل خان نصیر 2014 ٹی
نوشت: منظور بلوچ
مٹ: گواڑخ
دی بلوچستان پوسٹ
او اینو بھاز خوش ئس۔ گل و بال، تینتون تینٹ شئیر پاننگ ئس۔ وختس چلتن نا بڑزی تیا اُراکہ، وختس کوہِ مہردار ءِ خوڑتی ئٹ اُراکہ وپدا تینا مُست ئنا یات آتے اُست آ شاغاکہ۔
اونا مونا ہنوکا وخت ئس، ڈکھ آن پُر، داسا اونا بیرہ اِرا سنگت ئسر اسٹ راستیکو پارہ غا اسٹ چپیکو پارہ غا سلوک، اودے حیرانی ئٹارارہ و پوہ کننگ نا کوشست کریرہ ولے او منوک ئس ہراکان ئس۔ اگہ منوئی مسکہ گڑا قلی کیمپ نا بیدادی تے انتئے سگاکہ۔ اودے تیناورنائی نا دیک یات بسر ہرا تباہ مسوسر ولے اودے ہچو پشومانی ہم تو الو دا خاطر آن کہ او ہرا کسر ءِ گچین کریسس، تینا منشاء ئٹگچین کریسس۔
دا وخت اونا خنتیٹ اخس تُغ ئسر زیبدار آ پگہ نا، اونا خیال آتیٹ او دیک وختس تو برور اندا خاطر آن اود او زیبا غا دے تیکن بھازقربانی تسوسس۔
ہراتم او دشت ئٹ بس و مونی دے ٹکی بائی پاس ئس۔ ہموڑے قلعہ آنبار انگا آباتی تے خنیسہ، او آباتی تا پن تے اُریسہ ہبکہ مس۔ تیناسنگت آتیان سوج کرے۔ “دا ہرا جاگہ ءِ؟ دا او دشت اف ہراڑے نن گواڑخ نا پھل بِننگ کن بسونہ؟ دا پوسکن آباتیک دیر نا ءُ؟ دا غٹ توبدر و بیگانہ بندغ ءُ، دافتے داڑے امر آبات کننگا؟ دا تو بلوچ آتا ڈغارک ئسر۔۔۔” چپیکو کنڈ ئنا سنگت پارے “دا نا وخت نا شال اف، داڈغار تے بلوچ آک سودا کریر، و دا بندغ آک بیگانہ افس بلکن اندا ڈغار نا ہندی ءُ۔“
“بلوچ آک تینا ڈغار تے انتئے سودا کریر؟ مگہ اوفتا عقل بئے خوائنگ کن ہناسس۔۔۔ ہرانگ ہنا ننا راج دوستی؟“
راستیکو کنڈ ئنا سنگت مخا و پارے کہ “داسا تو راج دوستی زر و مڈی ءِ پارہ۔ داڑتون اوفتے کاریم اف کہ زر ہراکان بریک، بس زربرے۔” او پارے “اوفتے تینا بروک آ زنک آتیکن رحم بفک؟” ہمو سنگت پارے “اوفتے تینا جند آ رحم بفک وا رہینگار بروک آ زنک آک۔۔۔” اوٹاکو خلیسہ مخا۔ پدا او اُرا کہ اونا سنگت بھاز فریشان مننگ ءِ گڑا اونا پام ءِ دانگ اینگ کننگ کن پارے “اسہ شغل ئس بنیفو نمے۔۔۔؟” او بے خیالی ٹی پارے “بنف!”
“ہراتم آن سیم نا ایپار آن لکھ آتا کچ ئٹ بندغ آک بسر و بننگ ءُ اوفک بلوچ آتیان ڈغار ہلیسہ اوڑے تینا آباتی جوڑار انتئے کہ داڑےپاکستانی کتونیک رشوت ئٹ رسینگرہ، اندا سیم نا ایپار آن بروک آتیان اسٹ کونسلر مس۔۔۔“
“امر؟” او گیشتر ہبکہ مس۔۔ گڑا سنگت ودیک پارے کہ “اسہ دے بلوچ آتا شابیت و مُرغن آ ڈغار تا خواجہ میر و ٹکر، شاید او نا سنگتہم مرے، او تینا لوکل سرٹیفکیٹ نا پک کننگ کن اندا سیم نا ایپار آن بروک کونسلر آ ہنا تانکہ او اونا چاہنداری ءِ کے۔“
دا بِننگ تون او شرفدار پین فریشان مس، سنگت آتیان اونا حالیت سگنگ متوکہ۔ اسٹ تا پارے کہ “اینو آن بیست سال مالو نواب خیربخش مری اندا حالیت آتا بر خلاف بندغ تا سوچ ءِ بدل کننگ نا کوشست کرے۔” داسا او پامداری ئٹ بِننگ بناء کرے۔ سنگت پارے کہ“صحافی و خوانندہ بلوچ آک اونا دا کوشست آ بھاز ملنڈ کریر و پاریر کہ دیمروئی نا کسر تے کس توننگ کپک۔” او اسہ وار پدا ہبکہمس سلیس۔۔۔“مگہ دادے دیمروئی پارہ؟“
“جی ہئو” راستیکو کنڈ ئنا سنگت پارے “نا وخت ئنا لوز گنج و اینو لوز گنج ٹی بھاز فرخ ارے۔ داسا لُٹ و پل ءِ دیمروئی و میرٹ نا پنتننگک۔“
“ولے دن ہراڑے مننگ کیک؟” چپیکو کنڈ ئنا سنگت ہیت کننگ ءِ بناء کرے “داڑے اندن مریک، دائسکان تو بھاز گڑا مروئے۔” پدا سنگت آکاونا دلاسہ نا خاطر فیصلہ کریر کہ اودے بلوچستان یونیورسٹی نا سیل کرفنگ مرے، انتئے کہ دا ادارہ اونا و اونا سنگت آتیان جوڑمسوسس۔ ہراتم اوفک بلوچستان یونیورسٹی ءِ سر مسر۔ اول تو لپڑزنگا کہ یونیورسٹی ءِ چارمہ کنڈ آن سکیورٹی فورسز آک گھیرہکریسر۔ او پارے کہ “دن انگا حالیت ٹی نن تہٹی امر ہنون؟” پدا او تینٹ تینا جند آن اریفے کہ “مگہ توفک آتا سیخا ٹی تعلیم تننگمریک؟” خیر او یونیورسٹی ٹی پیہار، کس اوفتا کنڈ آ پام تتو۔
او خنا کہ بلوچ ورناک چرپ و جوڑوک چرینگرہ، کس بھلو بھلو پژہ ہلانے، کس تینا پد ئٹ خوانندہ تے کُھر نا وڑ شاغانے ہننگ ءِ، کسکینٹین ئٹ تولوک مجلس ئٹ اختہ ءِ، و ہر خوانندہ تنظیم نا سرکل یکہ ءِ۔
او ہبکہ و فریشان مننگ ئس، او خوش مریسہ اسہ وار پارے کہ “بلوچ خوانندہ غاک تو شہزادہ تا وڑ چرینگرہ ولے اوفتا سرکل آک انتئےیکہ ءُ؟” چپیکو کنڈ ئنا سنگت پارے کہ “نی دا چاچا ءِ پوہ مننگ کپروس۔۔ او سوج کرے “بلوچ خوانندہ غاک ہرا شان ئٹ نظر بننگ ءُداڑان گمان مریک کہ او خواننگ ئٹ بھاز مونی ءُ۔” دا ہیت آ ہمو سنگت اسہ وار پدا ٹاکو خلیسہ مخا۔۔۔ او خار ئٹ اونا کنڈ آ اُرا کہیونیورسٹی ٹی دن بے خوانندہ تا وڑ مخنگ جوان اف۔ گڑا سنگت پارے “دا یونیورسٹی ٹی خواننگ آن بیدس ہر گڑا مریک۔“
“ہر گڑا، یعنی؟“
ایلو پارے “خواننگ تو ہر گڑا اف، انتئے کہ شال ئٹ سیل و چکر کن جاگہ اف، اندا خاطر آن بندغ آک داڑے سیل و چکر کن بریرہ، دامسخت کن داکان جوانو پین ہچ جاگہ اف۔“
ہراتم او تینا عکس آتے خنا گڑا سوج کرے “اگہ خواننگ اف گڑا دا بندغ آک کنے داخس وخت آن گڈ انتئے یات کیرہ ؟ کنا عکس آتےانتئے خلیرہ؟” اسہ سنگت پارے کہ دافتے نیتون بھاز مابت ارے، دا نا فکر و چاہنداری نا مرید ءُ۔۔۔“
“ولے” او تینا ہیت ءِ ایسر کننگ کتو۔
اسہ سنگت ئس اونا ہیت ءِ پوہ مس۔ “نی تینا شاعری نا تو ہیت ءِ کننگ افیس۔۔۔؟“
“ہئو” او پارے “اسل ئٹ نا شاعری ءِ پوہ مروک ءُ بندغ داڑے کم ءِ، ولے نا شاعری بھاز پِنی ءِ، نے آ پیپر آک خواننگرہ، نا باروٹیونیورسٹی ٹی اسہ سبخ ئس ہم ٹہیفنگانے، اوفک نا زند و نا شاعری تیا کاریم کرور۔“
“ولے انتئے؟ دا نا انت بکار ءِ؟“
“اسٹ تو نے آ پٹ و پول مرو، ارٹمی گڑاس بندغ تے پوریا رسینگو۔ ننا بندغ تے اینو پگہ پوریا اف۔ پدا گڑاس بندغ نا پِن ءِ الیسہ سرکارآن خڑک مننگ کیرہ، و نے آ کاریم کریسہ ایم فل و پی ایچ ڈی ہم کننگ کیرہ۔“
“ولے کنا فکر و شاعری تا سرکار تون انت تعلقداری ارے؟ اندافتا سوب آن تو ای ہر دور ئٹ ڈوہدار پاننگانٹ۔” سنگت پارے “نے مالوپارین کہ نا وخت نا لوز گنج بدل مسنے۔۔“
او خوش ئس۔ او سوج کرے “داسا بلوچ آک ہم ایم فل و پی ایچ ڈی نا ڈگری دوئی کننگ ءُ؟“
“نی بِنگس خوش مروس کہ داسا اوفتا کچ بھاز زیات ءِ، ہر اسٹ دا ڈگری تے دوئی کننگ کیک، داسا تو ایم فل و پی ایچ ڈی اسکالر تاکچ خوانندہ تیان زیات مننگ ءِ۔“
او پین خوش مس کہ ہئو ننا بندغ آک بھاز خوانور۔ چپیکو کنڈ ئنا سنگت پارے“پی ایچ ڈی کن خواننگ نا خاص گرج اف۔“
او پین ہبکہ مس کہ “مگہ خواننگ آن بیدس دا بھلا ڈگری رسینگک؟“
“اندا تو کمال نا ہیت ئسے، پی ایچ ڈی نا اینو پگہ خواننگ تون ہچو تعلقداری اف، بس منہ کلاس۔۔۔ یک و نیم امتحان۔۔۔ تیوہ سال ئٹتھیسز۔۔۔ سلیس پِن خدا نا۔“
“دا امر مننگ کیک؟” اونا سرپنداری ٹی ہچ بننگ الو۔۔۔
“جی ہئو! دا اندن مننگ کیک، امر کہ مننگ ءِ۔”
“ولے کلاس آک تو مریرہ، اوڑے گڑا نہ گڑاس خوانفنگ مرو، کنا اُست پائک کہ ای ہم کاو خوانیفو۔“
“ولے نی ہننگ کپیسہ!”
اودے خار بس “ای انتئے خوانفنگ کپرہ؟“
اونا سنگت سوج کرے کہ “مگہ نی بلوچی ٹی ایم فل کرینس؟” او ورندی تس “آخہ۔“
“گڑا نی خوانفنگ کپیسہ” او پارے “ای نوکری نا خاطر آن ہیت کننگ افٹ۔“
“جی ہئو نن پوہ مرینہ” اونا ایلو سنگت پارے “ولے خوانفنگ کن نیتون ایم اے، ایم فل و پی ایچ ڈی نا ڈگری مروئی ءِ، دافتیان بیدسآخہ۔“
“ولے ای بنگوسٹ کہ کنا کلام کتاب آتیٹ اوار ءِ۔“
ایلو سنگت ٹاکو ئس خلک و پارے “داڑان انت فرخ تمک؟ اسل ہیت دادے کہ مگہ نیتون ڈگری ارے ؟ داڑے داڑے عالمک ہموفکو ہرافتونڈگری مرے، کتاب نوشتہ کننگ آن بندغ عالم فاضل جوڑ مفک۔“
“گڑا۔” او خار ئٹ سوج کرے “دافک کنا عکس آتے انتئے خلکنو؟ کنا دے ءِ انتئے ہڈ ایترہ؟“
“سادہ ءُ ہیت ئسے۔” راستیکو کنڈ ئنا سنگت پارے “اسل ئٹ سرکار 2014ء نا سال ءِ نا پِن آ کرینے۔“
“ولے کنے دا غٹ دوست افس، دا امرو ہیت ئس مس کہ بندغ آک بیدس خواننگ آن کنے آ پٹ و پول کیر، و ڈاکٹر مریر۔“
ایلو سنگت خف ئٹ تہ پارے (دن مف کہ کس اونا ہیت آتے بنے) “نی پوہ مننگ نا کوشست انتئے کپیسہ۔ اگہ نی دنو ایہنو ہیت ئسکریس گڑا خیر مفرو، غٹ چاہندار آک نا رندٹ تمور۔“
“ولے انتئے۔۔۔۔؟ داڑے نغدکاری و سوج کننگ نا ہچو دود ئس اف!”
“مگہ یونیورسٹی ٹی سوج کپسہ؟“
پدا ہمو سنگت مخا و پارے “کل ءِ تینا تعلقداریک دوست ءُ، خوانندہ غاک سوج کریر گڑا او تینا امتحان تیٹ فیل مرور، اگہ اسہ اسکالرئس دنو جیرت کرے گڑا او کہو ولے تیوہ زند پی ایچ ڈی نا ڈگری ءِ دوئی کننگ کپرو۔“
دا بننگ تون او پارے کہ “کنا دم بند مننگ ءِ، کنے داکان زوت کشیبو۔” سنگت آک اودے اوکان کشیسہ سریاب روڈ آ ایسر۔ بھلو بننگہننگ ئس اس، اُلاخ آک انداخہ زیات کہ اوفتا موڷ آن جھکنگ بناء کرے، دانگ اینگ اُرا تانکہ دیر کُننگ کے، ولے غٹ دکانک بیگانہ تائسر، ہموفتا ہرا سیم نا ایپار آن بسوسر۔
او پارے کہ “ننا بندغ آک ہرانگ ءُ؟ او انتئے خننگپسہ؟“
اسہ سنگت پارے “نوائے اسہ اِرا بندغ رسینگر، ولے بروک آ منہ سال دافک ہم نظر بروفس۔۔۔“
“انتئے؟“
سنگت پارے “دا انتئے نا ہچو ورندی اف۔“
“ولے۔۔۔” او پارے “نن 73ء نا اسمبلی ٹی ہم دانا بر خلافی کریسن۔ عبدالصمد اچکزئی پاریکہ کہ دا پاوندہ ءُ دافتے بننگ و رہینگ ناحق رسینگے۔ ولے ای، نواب مری و سڑدار مینگل او وخت ہم اودے ترندی ئٹ منیتوسن۔ ہرا نا سوب آن اسہ وار اچکزئی کنے سڑدار تاایجنٹ مننگ نا شغان ہم تسوسس۔“
“ولے دا تو ہنوک آ وخت نا ہیت ئسے۔۔۔ داسا تو، خاص وڑ ئٹ اوغان جنگ آن گڈ لکھ آتا کچ ئٹ بندغ آک داڑے بسنو۔۔۔ داسا تو اوگچینکاری تیٹ بشخ ہلیرہ، بھاز طاغتورو بندغ ءُ، دافتون زر ہم ارے، کس دافتا بر خلاف بش مننگ نا سوچ ہم خلپک۔“
“ولے نن تو تینا وخت ئٹ دا دافتا بر خلاف بش مسوسن۔۔۔“
سنگت پارے “مگہ نما ہیت ءِ کس بِنگوسس؟ داسا تو ننا تینا بلوچ آک دافتا کل آن بھلا غمخوار آکو۔“
ایلو سنگت پارے “اسہ جوانو ہیت ئس پاو؟“
“پار!”
“سریاب نا علاقہ آن برجاء لس گچینکاری تیٹ اچکزئی نا ٹولی آن اسہ راہشون ئس گچین کننگانے۔“
“انت پاننگ اُس، دن امر مننگ کیک؟“
ایلو سنگت کوپہ ءِ شیف کریسہ پارے “دا بلوچستان ءِ، داڑے ہر گڑا مننگ کیک، نے تو نن داکان زیات پُر چس ءُ ہیت ہم پاتنن۔“
“او انت؟” داسا اونا پیشانی آ گڑتی ودیسہ ئس۔
“کوئٹہ چاغی نا راجی اسمبلی نا نشست آتیا ہم اندا بندغ آک سر سہب مسنو، یعنی نا باوہ پیرئی آ علاقہ آن۔“
“آخہ”
سنگت پارے کہ “کنا دماخ جوانے، ای تو ہمون پاننگ اُٹ ہرا گواچن ءِ۔“
“گڑا بلوچ و سیاسی ٹولیک انت کننگ ءُ، مگہ او تُغ ئٹی ءُ؟“
“خواجہ بلوچ آتا ہیت ءِ امر کین۔ اوفک ہر گڑا ءِ منانو بلکن بلوچستان نا حکومت ہم اندا بندغ آتون اوار جوڑ کننگانے، شاید دا پاننگ ردمفرو کہ بلوچستان حکومت اندافتا آمخی تیان ٹہوک ءِ۔ و نے شاید دا سماء مف کہ نا باروٹ ہرا انٹرنیشنل کانفرنس برجاء وخت ئٹٹہیفنگانے، اونا بناء ءِ ہم نا سنگت نا مار کرینے۔“
او چُپ مس۔۔۔ منہ ساعت ہچ پاتو۔
پدا پارے کہ کنے جناح روڈ آ دبو۔ ای اوڑے ہنیسہ ہمو مُست نا ہوٹل تیا چاہ کُننگ خواوہ، ہراڑے ای و کنا سنگت آک بسونہ گھنٹہ آتےاسکان سیاسی شرہ کرینہ۔
سنگت آک اودے ہموڑے دریر ولے او اوفتیا سوختہ مس کہ “دا نم کنے ہرانگ ایسنرے؟ دا تو او جاگہ اف، داڑے تو ہچو ہوٹل اف، و دا تواخس خازگ و گندہ ءِ کہ کنا دم بند مننگ ءِ، داڑے تو ہر جاگہ آ میڈیکل اسٹور آک خننگرہ، تولنگ و چاہ کننگ کن تو ہچو جاگہ ئساف۔“
اسہ سنگت بیزار مریسہ پارے کہ “نن نے انت انت حوال ایتن، بندغ آتے ہوٹل آخہ اسپتال نا گرج ءِ دا خاطر آن کہ شار نا ہر بندغ ناجوڑءِ، کس ءِ فرسٹریشن ءِ کہ کس نفسیاتی ناجوڑی تا گواچی ءِ“
“دا بلا و ناجوڑیک ہرانگ آن بسر؟” پدا تینا سنگت آ چڑیسہ پارے “داسا دا پاپیس کہ دا ہم سیم نا ایپار آن بسنو۔“
پدا او ہنیسہ بلوچی اکیڈمی نا ماڑی ءِ سر مسر۔ اسہ سنگت اودے خوش کننگ کن پارے “اُر اخس دیمروئی مسنے ، نا وخت ئٹ نوشتکارآتیکن دنو بھلو ماڑی ہراڑے ئس؟“
او سوج کرے “دا ماڑی ٹی انت مریک؟“
“داڑے مہمان نوشتکار آک بریرہ، رہینگرہ، اوڑدئی کیرہ، چکر خلیرہ۔”
“ولے ادب؟” اونا بدل ئٹی سال ئٹ دا ہر ادبی ادارہ ءِ اسہ کروڑ روپئی گرانٹ رسینگک۔“
“اسہ کروڑ روپئی۔۔۔” او ہبکئی نا دریاب ئٹ ٹُبیسہ ہنا۔ سنگت پارے کہ دافتا منت ءِ ارف۔ دافک نا کلیات ءِ شینک کرینو۔ ہمو کلام آکہرافتے نی اسُل چھاپ کننگ نا سوچ ہم خلپروس۔“
“یعنی! ای اوفتا منتوار اُٹ“
“جی ہئو۔۔۔۔ اگہ نی اوفتا منت ءِ ارفتوس گڑا بندغ آک نے منفی سوچ نا خواجہ ئس تکور۔۔۔ او نے آ وڑ وڑ ئنا دوبہ خلور۔“
“ولے کنے پاننگ و ہیت کننگ نا حق تو دوئی ارے۔“
پدا ہمو سنگت ٹاکو ئس خلک۔ “خواجہ ہیت کننگ، نوشتہ کننگ، تینا خیال تا درشانی کننگ داسا اسہ ڈوہ ئس جوڑ مسنے۔“
“ڈوہ۔۔۔ امر آ ڈوہ؟“
“نے شاید سماء اف بلوچستان نا وزیر اعلیٰ ڈاکٹر عبدالمالک بلوچ ہم پارینے کہ او اسہ کتاب ئس نوشتہ کرینے، ولے خُلیس نا سوب آناودے شینک کننگ کپک۔“
“او انتئے خُلیک؟“
سنگت کوپہ ءِ شیف کریسہ پارے “کنے سماء اف، دا تو ڈاکٹر مالک ءِ سماء مرو۔“
“ولے ننا وخت ئٹ تو دن الو۔ ہئو زندان ئٹ شاغارہ، ازیت ہم تسرہ۔“
سنگت پارے “داسا دن اف، دزگیر کننگ نا بکار ہی مفک۔“
“انتئے؟ مگہ سرکار بھاز روشن خیال و اونا اُست بھاز شابیت مس ؟“
“جی ہئو۔۔۔ اندن ءِ۔۔۔ داسا نوشتہ کروک و ہیت کروک آتے نادرست آ سُمک چُپ کرفرہ۔“
“یعنی؟“
“نے شاید سماء اف۔۔۔۔ ہرا دے آ نا باروٹ انٹرنیشنل کانفرنس سیرینا ہوٹل ئٹ مننگ ئس۔ ہمو دے آ گوادر ئٹ اسہ اسکول نا بلوچ پرنسپلئسے سم خلیسہ ایسر کننگا۔“
“ولے انتئے۔۔۔۔ او انت ڈوہ کریسس؟“
“خوانفنگ آن بھلو ڈوہ پین انت پین مننگ کیک؟ خضدار ئٹ منہ سال مالو کالج نا اسہ لیکچرار عبدالرزاق زہری ءِ بیرہ دا سوب آن شہیدکننگا کہ او چنا تے انگریزی خوانفنگ نا خاطر آن سینٹر ئس ملاسس۔“
“او خار کرے، و تینا سنگت آ چڑا “نی کنے دروغ ءُ معلومداری تننگ اُس، ای اینو اسکان بنتوٹ کہ تعلیم تننگ یا انگریزی خوانفنگ آ کسئنا خون کننگے۔“
“نی خار کننگ اُس گڑا نے پاوہ کہ بلوچستان یونیورسٹی نا پروفیسر صباء دشتیاری نا ہم منہ سال مالو خون کننگا۔“
“امر۔۔۔؟ او چیہانٹ خلنگ ئس۔“
“جی ہئو۔۔۔ اونا خیال آتیان طاغتور آ بندغ آک خوش الور۔“
“دا طاغتور آ بندغ آک دیر ءُ؟“
سنگت پارے “ای اوفتا پِن تے ہلنگ خواپرہ۔۔۔۔ انتئے کنے کنا ساہ دوست ءِ“
“ولے۔۔۔۔۔۔“
“منہ سال مالو بلوچ آتا ورنا لائخ آ نوشتکار حنیف شریف ءِ ہم برمتہ کننگا، و ازیت تریسہ اودے یلہ کننگا۔“
“انت۔۔۔۔“
“ایلو ہئو، نا سنگت شاعر مبارک قاضی نا مار ءِ برجاء وخت ئٹ شہید کننگا۔“
“ای دا انت بننگ اُٹ؟“
“ایلو ہئو۔۔۔۔ نے شاید سماء اف۔۔۔ نا شاعری تے پاروک بھاز آ شئیر پاروک آتے ہم خلنگا۔“
“دا تو ای بھلو ظلم ئس کریٹ۔“
“نی ہرا ظلم ءِ کریس۔۔۔” سنگت ہبکئی ئٹ سوج کرے۔
“ای شاعری کتوٹہ۔۔۔ گڑا بندغ تے دا دے خنوئی تمتوکہ، کنے داسا بھاز افسوز مننگ ءِ۔۔۔ کنے دنو ہچ ئس کروئی الو۔۔۔ خاص وڑ ئٹشاعری۔۔۔۔“
سنگت پارے “شاعری کتوسہ ہم گڑا۔۔۔۔ نا تاریخ و مٹ کروک کتاب آک۔۔۔“
“انتئے انت مس۔۔؟“
“ہرا تعلیمی ادارہ و لائبریری تیٹ دنو کتاب ساڑی ئس اوڑے چھاپہ خلیسہ خوانندہ تے دزگیر کننگا۔“
“ولے انتئے؟“
“اوفک اوفتے وے منوک ءُ لٹریچر گوندارہ۔“
“غضب خدا نا۔۔۔ کنے تو ڈوہ ئنا مارشت مننگ ءِ۔ آخر کنے دا غٹ کننگ نا انت بکار ئس۔ ای پین کاریم ئس ہم تو کننگ کریٹہ۔“
راستیکو کنڈ ئنا سنگت پارے“دا تو نے ہمو وخت سوچوئی ئس، داسا ہچ مننگ کپک۔“
“کنا گمان ئس کہ ای تو جوانو کاریم ئس کننگ اُٹ، تینا چنا تے اوفتا تاریخ آن واخب کننگ اُٹ، اوفتے انگریز آتا کاریم تیان آگاہ کننگاُٹ۔“
پدا ہر مُسہ سنگت چُپ مسر و مدان مدان ہنیسہ پریس کلب نا ٹہیفوک ماڑی نا مونا سر مسر۔ داڑے اسہ سنگت ئس تینے توننگ کتو وپارے کہ “دا صحافی تا کلب ءِ۔”
“انت؟” داسا دوارہ او گوڑینگا۔
“ولے صحافی تون داخس زر ہراکان بس؟“
“سرکار تو!”
“ولے ننا وخت ئٹ تو صحافیک جیل تیٹ مسرہ۔ اوفتا پریس، اخبار آک پُلنگ مسرہ، ننتون داخس زر ہم الو کہ ایلو اخبار ءِ چھاپ کین۔“
راستیکو کنڈ ئنا سنگت پارے “اسٹ تو نی وار وار تینا وخت ئنا ہیت ءِ کیسہ۔“
“گڑا۔۔۔۔“
“اسل ئٹ سرکار صحافی تیا بھاز مہروان مسنے۔“
“صحافی تیا مہروان۔۔۔۔؟“
“جی ہئو۔۔۔ بلوچستان دا باروٹ ہم یکہ ءِ کہ داڑے ہر وخت ئٹ صحافی و وخت ئنا حکومت نا تعلقداریک بھاز جوان مریرہ۔ بلکن حکومتدا ہیت ءِ ڈھکپک ہم۔ دانا میڈیا ٹی درشانی کننگک۔“
“مگہ دن انگا ہیت آتیان کس ءِ ننگ بفک۔۔۔ کنے تو بد بننگ ءِ۔۔۔ نن انتئے صحافی مسون؟“
“داسا تو صحافی تا اسہ خاص ءُ تپہ ئس ساڑی ءِ۔ ہرافتون اُلاخ، ماڑی و بینک بیلنس نا ہچو کمبوتی اف۔“
“صحافی و ہستمندی؟“
“جی ہئو! صحافت انڈسٹری جوڑ مسنے۔” داسا دن پاپیس کہ سودا ئس جوڑ مسنے۔ دن انگا ہیت آن کم و ود نا زبان آن زیباخننگپسہ۔“
“ایلو ہئو! نے دا ہم پاو کہ “کہ دا عظیم الشان کلب نا بناء ءِ امیر الملک مینگل گورنر نا اوغدہ ئٹ کریسس۔“
“مگہ امیر الملک مینگل گورنر مسنے ؟“
“جی ہئو۔۔ او ہم مارشل لاء ئٹ۔“
“انت۔۔۔ کنا مالو آن دم بند مننگ ئس، داسا تو کنے آن چرینگ ہم مفک، کنے پین جاگہ ئس دبو۔“
“داڑے تو داسا داکان زیات جوان انگا جاگہ سیرینا ہوٹل ءِ، ہراڑے نی اُست جم مریسہ تولنگ کیسہ، چاہ کننگ کیسہ، نیکن ہراانٹرنیشنل کانفرنس ٹہیفنگانے او ہم اندا ہوٹل ئٹ ہڈ تننگا، ہرا ٹی تیوہ جہان نا بندغ آک نے آ پیپر خواننگ کن بسوسر۔“
ایلو سنگت پارے “نے سماء مرے کہ او دیخہ کُبین نہاد ءِ۔ چاہ نا ہرا کپ داڑے بیست و سی روپئی آ رسینگاکہ اوڑے یک سد و دو سدروپئی آن کم مفرو۔“
“گڑا دن کُبین نہاد جاگہ آ کنا کانفرنس انتئے مس، اخس خرچہ برو؟“
چپیکو کنڈ ئنا سنگت پارے کہ“ای حساب کتاب ئٹ جوان افٹ اگہ کروڑ آک آخہ گڑا لکھ آ روپئیک خرچ مرور۔“
“انت پاننگ اُس؟ داخس خرچہ۔۔۔۔او ہم دا غریب چاگڑد ئٹ۔۔۔؟“
“جی امن و امان نا ویل ہم ارے“
“ولے نم پاریرے کہ برجاء حکومت نا بننگ آن گڈ امن و امان نا حالیت آک جوان مسنو۔“
“اسل ئٹ دن ءِ کہ “ایلو سنگت دیخہ خُلیس وڑ ئٹ پارے “ہراڑے قبرستان آک آبات مریرہ اوڑے چُپی تو مریک۔ اندا چپی ءِ داڑے امن وامان نا پن تننگک، بلکن کوالخواک تو دانا کریڈٹ ہم ہلیرہ۔“
“ولے دا غٹ کنا پن آ انتئے مننگ ءُ؟“
“نیتون وخت نا حکومت ءِ زیات مہر ارے، بلکن عشق ءِ۔ اندا سوب ءِ کہ بھاز آ نوشت کروک آک اینو حکومت نا قصیدہ خلنگ ءُ کہبلوچستان ٹی نا پِن آن ہتم بسُنے۔ و ہرا بندغ آک دا ہتم آن تنقید کننگ ءُ، او نا اومیت و اُست ہشوک بندغ ءُ۔ یا اندن پان کہ اوفتے غُٹگچین آ کاریم تیٹ جوجِک شاغنگ نا عادت ءِ۔”
“ولے ای ہچ ئس سرپد مننگ افٹ ۔۔۔۔”
“نے تو بائدے خوش مروئی ءِ کہ سرکار پائک کہ نا فکر آن ورناتے واخب کننگ ءُ”
“ولے کنا فکر انت ءِ ؟” او سوچنگ ءِ بناء کرے ۔ “مگہ ای سوشلسٹ ئسے اُٹ۔۔۔۔ راج دوست۔۔۔۔ آزاتی دوست۔۔۔۔۔ ای انت ئسے اُٹ ؟ کنےتینٹ سما اف۔”
“نی ہم کمال کیسہ بندغ تے گڑا سما ءِ کہ نی اصل ئٹ جمہوریت دوست ئس اسس، صوبائی آزاتی نا تُغ ئس۔”
“ولے دا غُٹ ءِ ای ہراتم پاریٹ ؟“
“ویل دادے کہ نے تینٹ تینا پاروکا ہیت آک یات بفسہ! داٹی سرکار و نوشتکار آتا انت ردی ءِ؟“
“ولے ننا وخت ئٹ جمہوریت تو الو ۔ مسکہ گڑا نیپ حکومت نا ایسری متوکہ۔”
“او پارہ کہ نا جُہد کننگ نا برکت آن جمہوریت بسُنے۔“ دا بِنیسہ او خار ئٹ بس اونا دروشم خیسُن مس۔ “داسا تو نم پاننگ ئسرے کہاستاد ، شاعر و شئیر پاروک آتیا بلوچستان نا ڈغار ءِ گؤنڈ کننگانے۔“
“دا ہم راست ءِ۔” راستیکو پارہ نا سنگت پارے ۔
“ولے جمہوریت ئٹ خیال آتا درشانی نا آزاتی مریک۔“
“جی ہان! گواچن ئٹ مریک، ہمو خیال آتا درشانی ہرا حکمران آتا، سیاسی ٹولی و اوفتا باسک آتے دوست برے۔“
“اگہ ای دا غُٹ ہیت آتا برخلاف مریو، و دا دروغ ہیت و گُمراہ کروک جمہوریت نا برخلاف نوشت کیو گڑا امر مرو ؟“
“ولے نی دُن کننگ کپیسہ۔” اسہ سنگت پارے
“انتئے۔۔۔۔ انتئے؟“
“انتئے کہ نی تعریف و سفت ئٹ کاریم ہلتوس اسہ ہیت ئس ہم خرینو ئس پاریس گڑا۔۔۔۔۔۔“
“آخہ خواجہ داسا اسہ پوسکنو وڑ ئس پِنی مسنے۔”
“پوسکنو وڑ ئس ۔۔۔۔؟ او انت ؟”
“اول ئٹ تو او نا راست آ ارفور ۔۔۔۔ پدا او نے یات ایتور کہ نی ہم تو۔۔۔۔“
“انت ۔۔۔ ؟”
“رحیم الدین گورنر تو اوڑدئی کریسس، ضیاء مارشل لاء نا حق ٹی ہیت کریسس، او داڑا ہم بس کروفس ۔۔۔۔“
“گڑا ۔۔۔ ؟“
“اینو پگہ سوشل میڈیا نا وخت ءِ داٹی نُمے کرینگ ہم ایتور، اندنو اندنو ہیت پارور کہ نم نوشت کننگ آن توبہ کرورے۔“
“دا کرینگ آتے دیر ایتِک۔“
“سیاسی ٹولی تا باسک آک۔۔۔۔ بلکن دافتے کارندہ پاننگ زیات جوان مروئے او نا اُرا آ جلہو ہم کننگ کیرہ، نا برخلاف لشکر کشی ہمکننگ کیرہ، تنقید نا ہچو گنجائشت اف۔“
“گڑا دافتے دیر حق تسنے کہ او کنا دے ءِ ہڈ ایتر؟”
“نی مخلوق نا مڈی اُس، حق ءِ تو دافتیان نُم پُلنگ کپیرے۔ پدا حکومت تون نا پِن و دے ءِ ہڈ تننگ آن بیدس اسہ پین کریڈٹ ئس ہم اف۔واپس دا غٹ نوشتکار آک ہرا دا وہوک دیر آن دُو سلیرہ، او حکومت نا سفت کننگ کن پوسکنو ٹِک ہراکان ہتور۔“
“جوان دا پار کہ نن ہرا صبر و مرغن آ جہد ءِ کرین، دانا انت نتیجہ ئس پیشتما ؟“
“دا گڑا نے اخبار آتیان خواننگ ئٹ اندازہ مروئی ءِ بیگواہ بلوچ آتا خاہوت آک سال آتیان برانز کننگ ءُ، سیاسی راہشون و باسک آکخلنگرہ ۔ پیپلز پارٹی نا مفاہمتی جمہوریت ٹی اوفتا جشوک جون آتا لڑ بناء کننگاسس۔“
“اُف خدا ! انتئے ننا جہد نا اندا نتیجہ پیشتما؟“
“جی آخہ۔ اسہ مثبت سوب ئس پیشتمانے۔“
“اول ئٹ اسلام آباد نیشنلزم و خاص وڑ ئٹ بلوچ نیشنلزم ءِ دوست کتوکہ۔ داسا او تینٹ بلوچستان ٹی بلوچ راج دوست آتا حکومت جوڑکریر۔ اسلام آباد و بلوچ راج دوست ( پوسکن اصطلاح ٹی ) اسہ پنہ سے آ بسنو۔ و او ہم نیام ئنا تپہ نا بلوچ راج دوست!”
“نیام ئنا تپہ۔۔۔۔۔ دا انت ئسے ؟“
“دا ہم گڑاس مریک۔۔۔ دادے یلہ کر۔“
“ولے اسلام آباد راج دوست آتیا داخس انتئے مہروان ءِ ؟”
سنگت پارے ۔ “تانکہ او خر کروک بلوچ آتون ہیت کننگ کیر۔“
“خر کروک بلوچ ؟ دا خر کروک بلوچ آک دیر ءُ ؟ دافتا باروٹ تو ای اولی وار بِننگٹ۔ بلوچ آک دیر آن اُست ئٹ کرینو ؟ ہرا ہیت ءِ است ئٹکرینو ؟ پدا است ئٹ کروک آتون دیر ہیت کیک ؟ کنا سرپنداری ٹی ہچ ئس بننگ اف۔”
،، است ئٹ کروک بلوچ آک ہمود ءُ ہرافک سلاء ارفینو یا مزاحمت آ یخین تخیرہ۔ دافتا خیال ءِ کہ برجاء پارلیمانی جمہوریت آن بلوچ آتےہچ ءُ سواد مننگ اف۔“
“ولے دا اُست ئٹ کروک آ ہیت سرپنداری ٹی بننگ اف۔“
“نی ہم کمال کیسہ، دا پوسکن آ زمانہ ءِ، میڈیا نا دور ءِ، او نا منشاء آنبار و اصطلاح ئس لس کیر، انت مریک اگہ او اصطلاح ءِ نت وکاٹم ہم مف۔“
“اسہ پین ہیت ئس پاو۔ ولے نا اُست ءِ مونجا مف۔” داڑان مالو او اسہ ہیت ئس کریکہ۔ سنگت پارے کہ “نا سیاسی سنگت، اسہ وختاسیٹ سیاسی مخالف نواب اکبر خان بگٹی ءِ ہم شہید کننگانے۔“
“انت۔۔۔” داڑان مونی او ہچ پاننگ کتو، منہ ساعت سلنگ آن گڈ پارے “اودے انتئے شہید کننگا؟”
سنگت پارے “سرکار اودے باغی ئس تکاکہ، اودے 79 سال نا سن ئٹ مش تیٹی شہید کننگا۔“
اول او کڑمبی سوچ اسیٹ ہنا، پدا پارے “شاید ای و کنا سنگت آک اودے پوہ متون، ننے آن اخسو بھلو ردی ئس مس۔“
“ایلو ہئو۔ نواب خیر بخش مری ہم داسا دا جہان آن رخصت کرے۔ او گڈیکو دم اسکان تینا ہیت آ سلیس، سرکار و سرکاری بندغ آتوناوڑدئی ءِ او ڈوہ ئس تکاکہ۔“
“ہئو! او ضدی ءُ بندغ ئس اس، ولے ننے ٹی کل آن خوانوک و زیبا انگا بندغ ہم ہمو ئس۔ ایلو سڑدار عطاء اللہ مینگل۔۔۔؟“
ایلو سنگت پارے کہ “او خدا نا شکرے زندہ ءِ، نواب بگٹی نا شہیدی و نواب مری نا کذیت آن گڈ چُپی نا دے تے گداریفنگ ءِ۔“
داسا او بھاز مونجا و ڈکھی ئس۔ او پارے “نن داکان کان۔” ہنیسہ ہنیسہ او زرغون روڈ آ سر مسر، اوڑے بھلو بھلو پینا فلیکس و اوفتیاجوڑوک عکس آتے خنیسہ پدا اونا ہبکئی ٹی ودکی مس۔ سوج کرے کہ “زی ئنا عکس تو میر غوث بخش بزنجو نا ءِ، اوڑتون اوار ایلوعکس آک دیر نا ءُ؟“
راستیکو کنڈ ئنا سنگت پارے کہ “اسٹ وزیر اعلیٰ نا، ایلو وزیر اعلیٰ نا ٹولی ئنا صدر نا ءِ۔“
“ولے میر غوث بخش بزنجو نا اوفتون و اوفتا میر بزنجو تون انت تعلقداری ؟“
چپیکو کنڈ ئنا سنگت پارے “نی پدا ڈکھیا ءُ سوج کننگ اُس۔“
“جوان! دا پابو بلوچ آتیا دا پوسکن ناگمان آ تدینی اراتم و امر بس؟“
“دا ہمو وخت نا ہیت ئسے ہراتم امیر الملک مینگل گورنر ئس۔“
“دیر۔۔۔؟ امیر الملک مینگل ۔۔۔“
“جی ہئو! امیر الملک مینگل۔“
او پارے “داسا ای داڑے پین مننگ کپرہ، کنے داکان اخس زوت مریک ہنوئی ءِ، ہمونگ اراکان ای بسوسٹ۔“
پدا او تینا سنگت آتون پند آ بھلو بھلو گام ارفیسہ چلتن نا پارہ غا ہنا۔ تہو یخ ئس، شام مننگ ئس۔ او ہر مُسہ سنگت، بیگانہ مسافر آکہنیسہ کریر، انداخس کہ او مُر آن ٹک گمان مسرہ۔ چلتن ءِ سر مننگ آن گڈ او ہرانگ ہنار۔۔۔ کس ءِ سما اف۔