سفر زند و شاعری
نوشت: نزار قبانی | مَٹ: عتیق آسکوہ بلوچ
دہمیکو بشخ
ریل گاڑی آ جُلہو
نوزدہ سد و چِل نا دہ یک ئٹ ای بغداد، قاہرہ، دمشق و بیروت ئٹ ای و شیطان نا چناک سیخائی ریل گاڑی آ جُلہو کننگ، اونا مون ءِ ہڑسنگ و اونا مسافر تے آجو کننگ نا چم اس سجھفین۔ واہم پیر نزور آ ریل گاڑی آ دا جُلہو کننگ آسان اَلو۔ عثمانی دور نا رکھوک آک تینا متکنا گولہ بارود ئتون ریل نا چھٹ آ تولوک ئسر۔ اوفک ہمو ورنا تیا سُم شلنگ ئسر ہرافک ریل نا درغ و کھڑکی تیان تہٹی بننگ نا کوشست ئٹ ئسر۔ کیہی ورناک خلنگار و اخس ٹپی مسر۔ واہم منہ پُر جوزہ ورنا منہ ڈبہ غا کوزہ کننگ ئٹ سرسُہب مسر۔ شست ئنا دہ یک ئٹ اوفک زیات ڈبہ تیا کوزہ کریر۔ ہفتاد نا دہ یک ئٹ او ریل نا انجن آ تولوک مسر و ایسر اوفک اونا مون ءِ ہڑسار۔
ریل گاڑی آ کوزہ آن گڈ دا ہیت الّمی اَلو کہ جلہو کار ورناک دا ہیت آ اسٹ ایلو تون زنچک مہ زنچک مننگ و شرہ کیر کہ ریل گاڑی ئٹ اولیکو پیہوک نا پِن دیر ئس و پیہنگ نا تاریخ انت ئس۔ گواچن دادے کہ او تیوہ غاک اسہ جاغہ و خڑک خڑک زمانہ آتیٹ پیہاسر۔ دا ہیت ئنا ہچو اہمیت اس اَلو کہ اسہ بندغ ایلو آن اسہ فٹ یا نیمہ فٹ نا مُری آ پیہا یا اسہ سیکنڈ یا گڑا اوڑان ہم کم وخت ئنا فرخ تون، دا خاطر کہ تجدیدِ شاعری آ تار خلنگ نا قائدہ غاک بفسہ۔ شاعری نا پوسکنی اسہ غنجل و سخت ءُ گڑاس ءِ۔ اونا کیہی درغ آک ءُ۔ اونا معاملہ پڈ پُری و چُنا خننگ نا ڈول ءِ ہرا زمانہ و تیاری تیتون تفوک مریک۔ دا اساس آ ننکن ممکن اف کہ فلاں اولیکو بندغ ئس ہرا آجو شاعری نا جراثیم ءِ پٹّا، دنکہ آئن اسٹائن ‘نظریہ اضافیت’ یا ڈاکٹر فلیمنگ ‘پنسلین’ نا پٹ و پول ءِ کرے۔ زمغ آنبار ایسری فیصہ کروک پرمان شاعری آ بننگ کپک۔ شاعری تو دیہاڑ، نفسیات و تہذیب نا اندن انگا مجموعہ و کوڑ آتا سوب ءِ ہراٹی سلینگ اف، دا اسہ یاتگار اس اف ہرادے نن اسہ اُلسی ہند ئسے آ تخیسہ داڑا ہمو بندغ آتا پِن تے نوشت کین ہرافک شاعری نا سفر ئٹ خلنگار۔ شہدانِ شاعری بھاز ءُ، اوفتیٹ درست مروک آتیان زیات نادرست آک ءُ، و اوفتا بالاد اوفتیان ہم کم چاہندار ءِ۔
پوسکنی و پوسکنی تول نا بابت گپ کریسہ ننے آ لازم ءِ کہ نن قینچی ءِ کاریم اٹ ہتپن کہ نن ادب نا دیہاڑ ءِ تینا مرضی تون کپ چنڈ کننگ آ مرین، و ہمو درزن آ جراتمند شاعر آتا دروشم تے چِیرن ہرافک 1925 ئٹ دا کاریم نا باریم ءِ ارفیر و عربی شاعری نا نزور آ ریل گاڑی آ جلہو کننگ نا چم کریر۔ دا جتا ءُ ہیت ئسے کہ دیہاڑی، چاگڑدی و ربیدگی حالیت آک اوفتے تینا چم آتیا مُستی گام ارفنگ نا موْکل تتور۔ دا بھاز بھلو ردی اس مرو، دیہاڑی و اخلاقی ردی، اگہ نن انقلابی تا لڑ ئٹ الیاس ابی شبکہ کوْن آ بندغ آتا پِن تے اوار کپن۔ اوڑان ہم بھلو ردی اس مرو کہ نن انقلاب و انقلابی تا بابت تینا گپ تران آتیٹ بڑز کڑدار بندغ تیان بے پام مرین دنکہ بشارت الخوری، امین نخلہ، صلاح لبکی، یوسف غصّوب، سیعد عقل، فوزی المعلوف، ایلیا اہوماضی، نسیب عریضہ، رشید ایاب، عمر ابوریشہ، علی محمود طٰہ، و ابراہیم ناجی۔
پوسکنی نا ہمو تیوہ غا خواننگ ہرا روتہ غاتے اسکان سرمننگ کتو، بیرہ بڑز ئنا و خودغرض خواننگ سلور۔ بیدس شک نہ پوسکنی نا دور ننے آن مُست سلوک ئس و نہ شاعری نا بناء ننتون اوار مسونے۔ شاعری نا ہر ساعت تینا مُست ئنا ساعت تون گنڈوک ءِ۔ شعری کوک آک پوچکو آنبار نیستی آن وجود اٹ بفسہ۔
دی بلوچستان پوسٹ : دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔