گچین و مَٹ: ساتک بلوچ
تُغ ملی نا ہمو جادو ءِ ہرا اسہ دُراخ بندغ اسیکن لس ہمووڑ ئٹ گواچن مریک، ہرا وخت اسکان اونا خنک ملنگپسہ۔
تغ ئٹ منہ بشخ اندنو بریرہ، ہراتم تغک بیدار مریرہ۔ تیوہ غاتیان زیات دا عمل تغ نا ہمو بشخ آ ودی مریک ہرادے آر ای ایم پارہ۔ ریم سلیپ نا مطلب ءِ تغ نا ہمو ساہت ہراتم بندغی خن نا دیدہ غاک ترندی ئٹ سُر پُر کیرہ۔ دا ساہت ئٹ بروک تغ لس وڑ ئٹ تیوہ غاتیان زیات “گواچن” خننگوک ہم مریک و اندا تغ لس وڑئٹ یات ہم سلپک۔
بدن کن تغ ئنا خواست ئنا بابت بھاز آ پٹ و پول آک مسونو۔ تغ میٹاہولزم (خلیات نا جوڑ مننگ و پننگ نا عمل)، دتر نا روانی، ملی ئٹ کاریمک و بدن نا دراخی نا ایلو بشخ آتا بست و بند و گچینی تون گنڈوک ءِ، واہم تغ تا بابت دائسکان بندغی معلومدار بھاز کم کچ ئٹی ءِ۔
ہراتم نم سما مریرے و گڑاس ٹک خلیرے، گڑا دا وڑ ئٹ دا خیال آک اسہ منطق اس تخرہ، ولے ہراتم نم تغ نا جہان ئٹ مریرے، گڑا ملی سما مریک و دا وڑ اٹ ودی مروک خیال آک (ہرافتے نن تغ پانہ) دا جوزئی بنماس آ مریرہ و منطقی ہویل آتیا ٹہیفوک مفسہ۔
دائسکان ایسری شاہدی ساڑی اف، واہم سرپد اندا مننگک کہ تغ لس وڑئٹ زند درشانی (آپ بیتی) نا لڑ اس مریک، ہراٹی زیات نما زوت نا کاریمک، ہیتاک و زند ئتون تفوک گڑاک نما مونا بریرہ۔ واہم دا بابت تعریف و درشانی کن بھاز وڑ ئنا نظریہ ساڑی ءُ۔
تغ تا کڑد:
چاہندار آک دائسکان تغ تا سوگو آ وجود آ پورہ امنا کتنو، واہم دا بابت منہ نظریہ و گمان ساڑی ءُ۔
تغک دنکہ درمان:
مننگ کیک تغک نما زند ئٹ برجاء جوزئی کسہ تون مون تس نا پن مریر۔ دنکہ بیداری نا مون ئٹ تغ تیٹ ملی بھاز زیات جوزئی کچ ئسے آ مریک، دا وڑ او احساس و شعور نا نیامٹ سیالی ٹہیفنگ نا کوشست کیک۔ یا جوزہ غاک پنوک بشخ آتے منطق، دلیل یا فکر ئنا دوتیٹ اوار کننگ نا جاگہ غا جوزہ غاتا پور تون اوار کریسہ اسہ دروشم اس ٹہیفنگ نا کوشست کیرہ۔ دا ہمو کاریم ءِ، ہرادے بلکن نم سما مروک ہچبر کننگ کپیرے۔
جنگ یا جنگ ئنا ہیل تس:
خاچوک ملی نا ہمو بشخ تیوہ غاتیان زیات کاریم ءِ بناء کیک ہرا جنگ یا جنگ ئنا سوب نا عمل نا بابت ءِ۔ ملی نا دا بشخ ءِ ایمی گالا پارہ۔ ملی نا دا بشخ ننا ہستی نا جبلت تون تفوک ءِ۔
بخت سرپد مبو کہ ہراتم دا بشخ کاریم ئٹ مریک، گڑا برین اسٹیم آن پامداری ءِ پنت تننگک کہ سوک جارات ٹی مریر۔ اندا سوب ءِ کہ نم خاچنگ وخت مُشت و ڈُوک تننگ تریسہ خننگپیرے۔ دا پنت کننگ متو گڑا نم مُشت یا لغت خسرے۔
تغ تا ایلو کاریمک:
تغ نا بابت اسہ نظریہ اس دا پائک کہ دا بندغ آتیٹ تخلیقی پامداری ئٹ ہم کمک ایتک۔ تیوہ غا فنون لطیفہ تون تفوک بندغاک تینا بھاز آ شاہکار تا ستا ءِ تینا تخ تے ایترہ۔
اندن تغ تا بابت دا ہم گمان کننگک کہ او یات داشت نا کمکار ءُ۔ اوفتا کمک ئٹ نم المی آ معلومداری تے کوڑ کیرے و بے فائدہ غا گڑا تے آن دوتے خلاس کیرے۔