بلوچستان نا بُن ہلوک اسکولک
ٹی بی پی تیدری
نوشت: زارین بلوچ
بلوچستان نا خواننگ نا بست و بند بے کچ ویل آتا گواچی ءِ۔ لائخ استاد آتا کمبوتی، آسراتی تیان نیست سرکاری اسکول آک، متکنانصاب، تینا بندغ تا مُستی دننگ و جانبداری نا ودوکا دود و ربیدگ، و بورڈ نا سال ئنا امتحان تیٹ پاش دروہ، دا ویل آتیان منٹ ئسے ءُ۔ولے تدوکا منہ تُوہ ئٹی، اسہ پین ویل اس دا چرّ ئٹ اوار مسنے، ہرا کہ اسکول تا بھن تننگ ءِ۔
تدوکا منہ تُوہ ئنا وخت ئٹ کیچ، وندر، پسنی، پنجگور تون اوار بلوچستان نا جتاء علاقہ تیٹ سرکاری و نجی اسکول تے خاخر تننگا۔ہندی بندغ آتا پاننگ ءِ کہ ڈوہدار آک نن نیمہ غا اسکول ءِ خاخر تسر و نرّار۔ او اسکول آتیٹ ساڑی فرنیچر، کتاب، لیب ئنا سامان وکمپیوٹر آک ہشنگسہ ہِس مسر، ہرا نا سوب آن بھاز آ اسکول تے بند کروئی تما۔
حوال تا رد ئٹ بیرہ ضلع کیچ ئٹ مُسہ اسکول ءِ بھن تننگا، ہراڑان او غیر فعال مسنو۔ بلوچستان نا ایلو علاقہ تیٹ ہم اسکول تے ہشنگنا حوال آک رسینگانو، واہم کیچ ئٹ دا وڑ ئنا دا اولیکو تدینی ءِ۔ ڈوہدار آک اسکول تیٹ پمفلٹ خسار، ہرافیتٹ دے کہی تعلیمی بست و بندنا برخلاف خاخر تننگ نا جہاد ءِ اوفتا بنداوی مسخت پاننگا۔ الفرقان اسلامی پنی ءُ اسہ بے پاش ٹولی اس اسکول تے ہشنگ نا ذمہواری ءِ ارفے۔
ٹولی دعویٰ کرے کہ اسکول آک دے کہی تعلیمی بست و بند ءِ بلوچستان ئٹ ہتنگو، ہراڑان دا جاگہ نا الس ئنا اخلاق شیف مرو و چاگڑدنا دروشم ءِ ایسر کرو۔ ڈوہدار آک تینا چنا تے اسکول آ رادہ کننگ نا جاگہ غا لُمہ باوہ تیان خواست کریر کہ اوفک تینا چنا تے دینیمسیت آتیا رادہ کیر ہراڑے او دینی خواننگ ءِ دوئی کریسہ جہان و آخرت ئٹ سرسہب مننگ کیر۔
دا ٹولی پنجگور ئٹ پرچہ ہم خسا ہرا ٹی لمّہ باوہ آتے خبڑدار کننگا، کہ او تینا چنا تے پرائیویٹ سکول آتیٹ رادہ کپس۔ ٹولی نا پاننگئس کہ لمّہ باوہ آک تینا چنا تے سرکاری اسکول آتیٹ رادہ کپس۔ دا ٹولیک پرائیویٹ تعلیم آ السی تعلیم ءِ اولیت تننگ نا جواز تننگ کتو۔بھازیکا راستکی دادے کہ زیات پرائیویٹ اسکول آتا تعلیمی بست و بند اوڑدہ ءِ، ہراڑے مار و مسنک اسہ کلاس روم ئٹ اوار تولیرہ،بھازیکا دا ہیت انداڑتون گنڈوک مننگ کیک۔ پنجگور ئٹ انتباہی کتابچہ و منَہ جلہو تیان گڈ رکھ ئنا سوب آن مُسہ توہ اسکول آک بندکننگار۔ اوفتے اندا سال اگست ئٹ بین و خلیس تون پدا ملار۔
دا ٹولی تا استدلال نا لکیر کاریم آن ہنوک و مسخرئی ءِ۔ اول تو دا کہ ہرا مذہبی کتاب تینا پیروکار آتیان مذہبی تعلیم تالان کننگ کناسکول آتے ہُشنگ نا خواست کیک؟ و عقیدہ نا دا تینٹ جوڑ مروک رکھوک آتے مذہب نا پنا اخلاقی حکم تننگ نا ذمہ وار دیر جوڑ کیک؟ایلو ہیت دا کہ بلوچستان نا اسکول آتا دا حالیت انتئے مس؟ دننگا تدینیک پاکستان ئٹ پین جاگہ غا تیا انتئے مفسہ، اندن کہ پنجاب یاسندھ؟ بلوچ فرزند آتے دا گڑا تیان انتئے گدرینگوئی تمک؟ مُسٹمی دا کہ حکومت دا تدینی تا نوٹس انتئے ہلپک؟ دا اُریسہ کہ دا تدینیکبلوچ میڈیا ٹی رپورٹ مسر و بھلو کچ ئسے اسکان کوریج تننگا، و اندا سوج کننگا کہ حکومت ہچو ایکشن انتئے ہلنگ اف؟
بلوچستان نا تعلیم مُست آن جتا ویل آتا گواچی ءِ۔ 2018-19 ریئل ٹائم اسکول مانیٹرنگ سسٹم نا رد ئٹ، بلوچستان ایجوکیشنپروجیکٹ نا رد ئٹ شینک مروکو اسہ کتابچہ ہرا سرکاری اسکول آتا نگرانی ءِ کیک، بلوچستان ٹی 15,000 اسکول ءُ۔ رپورٹ ئٹ دااسکول آتیان 74% نا نگرانی کننگا، ہرا کہ تیوئی وڑ ئٹ 11,000 ءُ۔ بھرم آک حیران کروکو ئسر : 3000 اسکول بند ئسر، و بچوکا31% مار تا اسکول و 33% مسن تا اسکول آتیٹ بنداوی آسراتی کن فرنیچر، کتابیں، کُننگ نا صاف دیر، لیبز، بیت الخلا، صاف کلاسروم، و اہل تعلیم آن پد تموک ئسر۔
ہرا اسکول آتیٹ دا آسراتیک اریر اوفتا حالیت ہم دُن جوان اف۔ سرکاری تعلیم نا معیار باز خراب ءِ، و لمّہ باوہ آک تینا بچت نا ذریعت ئٹتینا چنا پرائیویٹ اسکول آتیٹ خوانفنگ کن زیات فیس تننگ کن تیار ءُ۔ اعلٰی تعلیم نا خراب معیار نا مطلب ءِ کہ ہزار آ خوانندہ آککراچی، اسلام آباد ۳ لاہور کون آ شار تیا سفر کیرہ، ہراڑے او معیاری تعلیم ہلنگ کیرہ۔
دا غت ویل آتیان بیدس عقیدہ نا خود ساختہ محافظ آتا منَہ ٹولیک اسکول آتے ہُشیسہ حالیت آتے پین خراب کننگ نا فیصلہ کرینو۔
سکولوں آتیٹ خاخر لگفنگ نا بھلو کچ اسیٹ السی غم و سوختئی ءِ ودی کرینے۔ خوانندہ و سول سوسائٹی نا باسک آک اسکول آتےہُشنگ نا دا چھول ئنا برخلاف برانز کننگ کن بلوچستان نا جتا علاقہ آتیٹ کسر تیا پیشتمار۔
بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی (بی ایس اے سی) دا جہد ئٹ کُل آن مونا ئس، بیداری تالان کننگ، برانز اڈ تننگ، و سوشل میڈیا مہمچلفنگ۔ اوتھل ئٹ برانز کروکا تا پاننگ ئس کہ بلوچستان نا تعلیمی بست و بند بے کچ ویل آتا گواچی ءِ و اسکول آتیٹ خاخر لگفنگ پٹرول خسنگ نا بریبر ءِ۔ برانز کروکا دعویٰ کریر کہ دا تدینیک جتا جتا و بے ترتیب افس بلکہ بیم و خلیس تالان کننگ و بلوچ ورنا تےتعلیم آن مر تخنگ نا ہامدیکا کروکو چم ئسے نا ودی کروک ءُ۔
تربت ئٹ، کیہی برانز کروکا کسر تیا مُچ مسر، ہرا دو تیٹ پلے کارڈ ارفیسر، و اسکول آتیٹ خاخر لگفنگ نا برخلاف نعرہ خلنگ ئسر۔برانز کروکا تا پاننگ ئس کہ بلوچستان نا تعلیمی بست و بند بھس کاری نا ہند آ سر مسنے و اسکول آتے بُن تننگ اودے اُستان دننگ ءِ۔برانز کروکا دا معاملہ آ حکومت نا چپی و بے عملی آ سوج ارفیر۔ برانز کروکا تا پاننگ ئس کہ اسکول آتے ہُشنگ نا چھول بلوچ قوم ءِتعلیم آن پد بٹنگ نا چم ئسے نا بھرم ءِ۔