نیستی نا خَلوک | نود بندگ بلوچ – عتیق آسکوہ

نیستی نا خَلوک

نود بندگ بلوچ | براہوئی: عتیق آسکوہ بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

دا کَم و وَد سُہب ئنا پنچ بجہ نا وخت ئس، دائسکان دے ٹِک تتویسُس، شیہک خَل و لِچ آن جوڑ کروک اسہ جُب اسیٹ خاچوک ئس، دا جُب انداخس چُنک ئس کہ داٹی زور اسیٹ اِرا بندغ خاچنگ کریرہ دانا بڑزی انداخس ئس کہ تولنگ تو مسکہ ایٹی تا ولے سلینگ متویکہ، داڑان پیشن مننگ کن گوکلائی کریسہ دروازہ اسکان سر مروئی مسکہ۔ اسٹ تو جاغہ نا کمبوتی اوڑا وَد رہی آ تخوک گڑاک و اوڑتون اوار توفک، ننکان پالو بدل کننگ ہم آفت اس ئس، استو خاچنگ آن مُست شیہک تینا توفک ءِ خوڑتی تون اریسہ ٹَک خلنگ ئس کہ دادے تینتون تخنگ سخت ءُ کاریم ئسے، ساندہ اندا بنیسہ بسوسس کہ توفک بندغ نا رکھ ءِ کیک ولے داسہ توفک ءِ دوٹی ارفیسہ اندن گمان مسکہ دنکہ توفک ننا آخہ بلکن نن اونا رکھ ءِ کینہ، تیوہ غا دے دا توفک ءِ سینہ تون خلوک تخوئی تمک، ہر ارٹمیکو دے دادے تینے آن زیات ساف کروئی تمک و دوارہ ننکان تینا دا تنک آ جاغہ ئٹ تینے گچین ءُ جاغہ اس دا توفک ءِ ٹنگوئی تمک، بلکن نن ہڑدے ہرا احسان تے دا توفک آک کینہ اندا سوب اسہ دے ننا رکھ ءِ کریسہ دا احسان تا بدل تے ایتک، وار وار تون گمان مریک توفک ہم بندغ تیانبار مریک؛ گندہ غا ایب کیب ئٹ مریک گڑا تینا باہ آن گندہ ئی کشو، جواننگا ایب کیب یا بھلا سوچ ئتون مریک گڑا اونا باہ آن پیشن مروک خاخر جُوانی ہتو۔

شیہک اسُل تغ آن سما کننگ خواتوکہ۔ دائسکان تو دے پاش کتویسس ولے پیشن آن بروک شر شور اودے تغ ئٹ بے جارات کرے ولے تینٹ اونا خنک تر مسر۔ تغی حالیت ئٹ اودے سما تمنگ اَلو کہ او اسہ تغ اس خننگ ءِ یا دا گواچن ئسے انتیکہ اسہ بندغ اس کوکار تون تیوہ غاتے بش مننگ نا پاننگ ئس، ہمو توار اوڑان خڑک مریسہ ئس، کس پاننگ ئس شیہک بش مہ! شیہک بش مہ۔۔۔ تغی حالیت ئٹ اونا مِلی قبول کننگ اَلو کہ کس اوڑتون ہیت کننگ ءِ انتیکہ دا شیہک پِن ہفت دے مالو او تینا کریسس دائسکان اودے دا پِن ئنا عادت ہم متویسس، ولے ہراتم اوڑتون خاچوس اسہ سنگت اودے ترندی تون سُریفے گڑا او سِٹیسہ بش مس و بش مریسہ خن تے خوشکسہ تُوس، “شیہک ہمت کہ بش مہ، ہیلیک بسونو۔” داسہ او حالیت ءِ سرپد مس؛ اوفتا وتاخ (کیمپ) آ آپریشن مننگ ءِ، او لپڑزئی تون زو زو تینا توفک ءِ پٹنگ لگا، توفک ءِ ارفنگ تون او گوڈ خلیسہ دروازہ غا سر مس و تینا بوٹ آتے بیننگ بناء کرے، اونا سنگت دا وخت اسکان تینا چَوٹ آتے بینسہ سر ہلکوسس، او اُست ئٹی تینا بوٹ آتے پِٹ و ملامت کرے ہرافتے اسیکہ تو غُت تریسہ نت تیٹ شاغوئی تمک دوارہ تسمہ غاتے چکیسہ تفوئی مریک، اخس وخت زوال مریک، داڑے بننگ آن مُست اخس پام کریسہ او سروس نا دکان آن دا بوٹ آتے ہلکوسس، دکاندار خاص پاریسس کہ کنے اندنو سخت ءُ بوٹ ایت ہرا پکنک نا وختا دیر و خل تیا ہننگ کیر، پورہ مُسہ ہزار دا بوٹ آتیکن تس ولے اولیکو دے او چائس کہ دا بوٹ آک دا جاگہ کن افس۔ وَخ کہ او ہشت سد آ بلوچی چَوٹ ہلوس، اسہ ہفتہ ئٹ دا بوٹ آک جاغہ ئسے آن ہرنگاسر و مَش تیا لگنگ و دڑنگ نا وختا اونا ہورک اندنو بے دادی اسیتون بوٹ اتیتون خوشکنگارہ کہ اوفک پوتڑو مسوسر، درو او اُست ئٹی ٹَک خلنگ ئس کہ پین دے اس کنے توبہ کہ ای داڑے پوسکنو بوٹ بینسہ بریو، اسٹ تو مالو آن تنک مریرہ مَلنگ ئٹ وخت خلیرہ، جُوان آ سڑ آ ہم نَت تا موْن ءِ مَون کیرہ ولے دا خلی کسر تیا دا عذاب اس جوڑ مریرہ، ولے جُوان مس کہ استو یخ ئنا سوب او تینا جُراب تے کشتویسس دا سوب اونا منہ سیکنڈ بچت مسوسر، دا اشتاف ئٹ دا منہ سیکنڈ ہم اودے اسہ نعمت اس لگار۔

بوٹ آتے بیننگ تون او پیشن مس گڑا او مُر آن اسہ کبینو توار بننگ ئس او سرپد مس اندا ہیلیک ءُ و اوفتا پارہ غا بننگ ءُ، او پوسکن بسوسس او چاہنگ اَلو کہ اودے انت کروئی ءِ؛ ہیلی غا فیر کروئی ءِ اودے خلوئی ءِ یا تینے رکھوئی ءِ، او اندا سرگڑدانی اٹ ئس کہ ناگمان آن او کمانڈر گہرام ءِ خنا، شیہک ترندی تون اونا پارہ غا ہنا انتیکہ اونا خڑک مریسہ او جوانی ئٹ سرپد مننگ کریکہ کہ اودے انت کروئی ءِ، او خُلوک اَلو ولے واہم اونا اُست ئنا درپہ اونا گوْر ئٹ ہتھوڑی نا ڈول لگنگ ئسر و نَک یخ تفیسہ ئسر، اودے تینا اُست ئنا تُرند درپہ تیا بھاز غصہ بننگ ئس، او دا نا درست بھیم ئٹ ئس کہ اونا دم کُشتہ مننگ و اُست ئنا درپہ نا توار دُن مف کہ ایلوتے شیہک نا پارہ غا پامداری کے ہرانا سوب اودے لغور سرپد مننگے، حالانکہ او اسُل ہم خُلوک اَلو بلکن ہچس سرپد مفننگ نا سوب او لپڑزہ ئس ولے واہم تینا اُست ئنا تُرند آ درپہ غاتیا اونا ہچو وس اس اَلو، وخت وخت ننا بدن ننا وس آن پیشن مریسہ ننے گوڑیفک۔ او اندنکہ گہرام نا رہی آ سر مس گڑا او ایلو سنگ آتے ہم خنیسہ کرے، اودے منہ سیکنڈ مالو اندن گمان مننگ ئس کہ چارمہ کُنڈ رُم تاچ و لپڑزئی نا حالیت اس مرو ولے داڑے تیوہ غا دروشم تیا جاراتی خننگسہ ئس، اندن گمان مننگ ئس دنکہ ہچ بھلو گڑاس اف تیوہ غاتے سما ءِ کہ انتس کروئی ءِ، تیوہ غا ایشکامی تون ئسر ولے چسپانی نا حالیت تون تینا الّمی سلہہ و گڑاتے ارفنگ ئسر۔ او پنچ یا شش سنگت نا ٹولی ئس دیخہ مُری آ کیمپ آن پیشن مننگ آ خننگ ئس۔ ساندہ مخوک و مخفوکا مزار تو نیام نیام ئٹ اسہ نہ اسہ شغلی ہیت اس کریکہ گڑا تیوہ غاک ٹاکو تون مخارہ۔ انداٹی او پد نا پارہ غان ہم سنگت آتا اسہ ٹولی اس کیمپ آن پیشن مننگ آ خنا۔ او تینٹ اسیکہ تو لپڑزوک ئس اودے سما اَلو انت کروئی ءِ ولے داسہ ایلو تیوہ غاتا دروشم تیا جارات و باوری خنیسہ سما اف انتئے تینٹ اونا اُست ئنا درپہ غاک جارات کریر و نت تیٹ ہم ساہ بس، ایلوفتا باوری و جاراتی اونا تہہ ئٹ ہم باوری و جارات ودی کرے، شیہک چھپی تون تیوہ غاتے اوننگ ئس کہ انداٹی گہرام نا توار اودے سٹیفے “شیہک نی مون نا پارہ غان چاکر و اونا سنگت آتا رند ئٹ اِن اوفک مون ئنا کسر آ پیشن مسونو، داکان سیدھا اِن و اندنکہ مَش چُٹے گڑا اسیکہ چھپ دُو ئنا چوٹ آ ہڑسینگ، اوفک زیات مُر ہنتنو نی تُرند اِن اوفتے سر مریسہ، نن دا گڑاتے ارفیسہ رند ئٹ بننگ اُن، دا چادر ءِ ارف و اندنکہ ہیلی نا توار خڑک بس گڑا ڈھکسہ تینے۔” گہرام تینا کوپہ نا چادر ءِ کشیسہ اودے تس پارے۔ او گہرام تون ہڈ کننگ خوائسکہ ولے او نہ آؤ پارے و نئے بس چادر ءِ ارفیسہ ترندی تون پاروک کسر آ سر ہلک، ولے ہنیسہ اُست ئٹ پاننگ ئس کہ ساہ غا کے بسونے گڑا سامان نا انت ضرورت، دوارہ اودے خیال بس کہ نن مَش تیا جنگ اکن برینہ گڑا ساہ ءِ رکھنگ کن نرنگ اُن انتکن؟

دُن اَلو کہ اودے سما تمنگ اَلو کہ انت مننگ ءِ، او اینو آن ہفت دے مالو بلوچستان نا نیام ئٹ ٹہیفوک دا وتاخ آ اسہ سنگت ئسے نا سنگت نا ذریعت ئٹ سر مسوسس۔ سُہب ئنا ہیل کاری آن گڈ ہراتم اوفک اِرغ کننگ آن گڈ چاہ اکن مُسہ درخت نا نیامٹ ٹہیفوک عارضی تلہ غا توسرہ گڑا مجلس بناء مسکہ، کس تاش ئنا پتہ غاتے کشیسہ گوازی کریکہ گڑا کس لڈو آن ساعت تیری کریکہ و کس شغلی کسہ کریسہ تیوہ غاتے مخفیکہ ولے ہر ہیت پیری کریسہ اسہ نہ اسہ آپریشن ئسے اسکان سر مسکہ، کس نہ کس آپریشن ئسے نا قصہ ءِ بناء کریکہ و اگہ آزموندہ کروک سنگت اس تولوک مسکہ گڑا پاریکہ کہ دُننگا حالیت ئٹ انت کروئی ءِ۔ دا تیوہ غا ہیت آتیان اودے داخس اندازہ مسوسس کہ ہر مُسہ چار تُوہ غا اسہ وار ناگمان سُہب مالہ مُر آن کبینو توار بریرہ دوارہ پنچ دئے منٹ ئٹ کبین آ توارک ہیلی کاپٹر آتا دروشم ئٹ کیمپ اسکان سر مریرہ، داڑے نیم گھنٹہ یا گھنٹہ ئس بے کچ بمباری و شیلنگ کریسہ واپس کارہ و وختس دُن ہم مریک کہ داڑے بننگ آن مُست مُر مُر آ دا ہیلی کاپٹر آک تینا کمانڈو تے شیف کیرہ ہرا چارمہ کنڈ آن علاقہ ءِ گھیڑ کننگ نا کوشست کیرہ و دوارہ ہیلیک بریسہ نیامٹ بمباری کیرہ دُننگا حالیت ئٹ ہم اوفک منہ گھنٹہ سلیسہ بیگہ تون واپس کارہ، تیوہ غاک مخیسہ پاریرہ کہ بلوچستان نا دا مَش تیٹ اوفک منہ گھنٹہ آن زیات سلینگ کپسہ اگہ زیات ہڈ کیر گڑا دمدرینگ اوفتے کسیفک یا گڑا نن ئنا تارمئی ئٹ سرمچار اوفتے خلیرہ، دا تیوہ غا ہیت آتیان شیہک نا ذہن ئٹ آپریشن نا اسہ چُنکو خاکہ اس جوڑ مسوسس۔ ہنیسہ شیہک تینا دو ءِ پیری تریسہ گھڑی آ اُرا گڑا گوڑینگا کہ اودے تغ آن بش مننگ و داڑ اسکان سر مننگ آ بیرہ شش منٹ مسوسُس، اودے اندن گمان مننگ ئس کہ شش گھنٹہ گدرینگوک مرو، وختس اندن گمان مریک کہ بندغ ہچبر وخت ءِ سرپد متنے، نن ہرادے وخت سرپد مریسہ حساب کینہ او تو بیرہ دے ئنا روشنائی و تارمئی نا کچ کننگ ءِ، دا گھڑیک وخت ئنا کچ کننگ ہچبر مننگ کپسہ نئے دُن امر مننگ کریکہ کہ وختس منہ منٹ نے انداخہ در مُرغن گمان مریرہ و وختس گھنٹہ غاتا ہننگ نا ہم سما تمپ۔

شیہک لپڑزئی تون ہڑسینگسہ واپس بننگ ئس، اودے گمان مسوسس کہ او کسر آن رَد کرینے، اودے جُوانی ئٹ یات ءِ گہرام پاریسس کہ “سیدھا ہنیسہ چھپ دُو آ ہڑسینگس۔” ولے دا تو شار ئنا روڈ اس اف داڑے تو تیوہ غا مَش و جَل اسہ ڈول ءُ سما تمپک، اودے انداخہ یات ءِ کہ او بارن آ جَل نا نیام ئٹ ہننگ ئس و چھپیکو دُو آ او اسہ شابیت ءُ کسر اس خنا گڑا او ہمو پارہ غا ہڑسینگا ولے اندا کسر ئٹ دیخہ مونی ہننگ آ او اسہ گٹ اسیتون مون پہ مون مس ہراڑا لگنگ مننگ کتوکہ، اودے دمدستی تون گمان مس کہ بلکن ہراکان اودے ہڑسینگوئی ئس تارمئی نا سوب آن او ہمو کسر ءِ خنگنے و اوڑان گدرینگانے، اندا سوب کسر ءِ پٹنگ کن او واپس ہڑسینگاسس و ہڑسینگ تون او ہمو کبین آ توار ءِ بھاز خڑک آن بننگ ئس او زوت اس اسہ بھلو خل ئسے نا پد آن سینہ غا لیٹاسس او ہیلی تو خنتئو ولے اندن گمان مسکہ دنکہ اوفک اونا زی آ بال کننگ ءُ و منہ ساعت آن گڈ برجاء فیرنگ و تراک آتا لڑ بناء مس ہرا منہ منٹ آن گڈ بند مس، و کبین آ توار ہم مُر مریسہ کرے “گمان مریک وتاخ آ شیلنگ مس، سما اف گہرام و ایلو سنگت آک اوکان پیشن مسوسر ہم یا نہ، دائسکان دے پورہ پاش کتنے مننگ کیک نیمہ تارمئی نا سوب اوفک رکھوک مریر یا مالو آن پیشن مروک مریر یا خدا کپ۔۔” ہزار آ بھیم بش کروک ہیت آک اونا مِلی ٹی پیری کننگ ئسر ولے او زوت اس بش مریسہ تینا پُچ آتے چنڈنگ آن بیدس اسیکہ وا کسر ءِ پٹنگ ئٹ لگا ولے اودے ہچس سجھنگ اَلو، او داڑے پوسکن ئس اودے دائسکان دا کسر تا ہچس سما اَلو، اسٹ تو کسر تیان ناولدی و ایلو پارہ غا شیلنگ و بمباری نا توار آن مروک لپڑزئی اونا حالیت اندن کریسر او ہر چوٹ، ہر خل و مَش اسُل ناولود لگنگ ئسر داڑاسکان کہ او ہرا کسر آن ہننگ ئس او ہم اودے اندن گمان مننگ ئس دنکہ او اوفتے اولیکو وار خننگ ءِ۔ دا جاغہ نا کسرک ہم گوڑیفوک مریرہ بننگ آ اوفتا دروشم پین مریرہ و ہِننگ آ اسُل پین وڑ، او بارن آ جَل نا اسُل نیام ئٹ ہننگ ئس اودے گمان مس کہ اگہ ہیلی واپس ہڑسینگہ بس گڑا اودے تینے ڈھکنگ کن ہچو جاغہ اس مفرو، اندا سوب او تُرندی تون ہننگ بناء کرے کم و وَد دُدینگ ئس، انداٹی اسیکہ وا او ہیلی کاپٹر آتا کبین آ توار دیخہ مُری آن بننگ ئس، بلکن داسہ اوفک دیخہ مُر جاغہ اس بمباری کننگ ئسر، او دانگ اینگ اوننگ ئس کہ او پد آن کس ئنا تُرند ءُ توار اس بِنگ؛ “شیہک! او شیہک! دا پارہ غا بہ۔” او چَک خلیسہ راستیکو پارہ غا اُرا گڑا سوزہ رنگ، نیامئی بالاد، دیخہ در پیشن مروک پڈ و شابیت آ سینہ نا مالک چاکر تینا دُو ءِ سُریفسہ اودے توار کننگ ئس، شیہک اودے خنیسہ بھاز خوش مس و دُدینگسہ اونا پارہ غا ہننگ ئس، چاکر اسیکہ وا توار خلک “ڈول ڈول بہ” دا پاننگ تون چاکر خڑک اسہ درخت ئسے نا شیف آن تُوس، دائسکان دے پورہ پاش کتویسس اندا سوب درخت نا ہچو سیخا اس تو اَلو ولے دا سرمئی سُہب ئٹ چاکر اندنکہ درخت نا شیف آن توس گڑا او اسُل اودیم مس، شیہک نا سرمننگ تون چاکر اودے پدینی اسیتون تینا رند ئٹ بننگ نا پارے، شیہک تُرندی تون اونا رند ئٹ ہننگ ئس، اوفک اسہ بارُن ءُ جَل ئسے نا تنک ءُ کسر ئسے آ لگنگ ئسر، شیہک ٹَک خلنگ ئس کہ دا کسر تو راستیکو دو ئٹی ءِ و کنے گہرام پاریسس چھپیکو دو آ ہڑسینگس، انت دا راستیکو دُو ءِ یا چھپیکو، اُف خدا ای راست و چھپ ئنا فرخ ءِ ہم گیرام کرینٹ ولے کنا ہچو قصور اس اف، ہراتم ای کیمپ آن پیشن مسوسٹ او وخت پورہ تارمہ ئس و کنے گچین وڑئٹ منہ دے مالو ہیل کاری نا وخت آ پاننگاسس کہ آپریشن نا حالیت ئٹ تارمئی ئٹ ہچبر ٹارچ خلنگپ داسہ ای کسر آن رَد کریٹ داٹی کنا انت قصور، دا راستیکو پارہ ءِ یا چھپیکو ویل اس اف شکر ءِ چاکر اودے خنا نئے تو سما اف او ہرا پارہ غا پیشن مسکہ، ولے اُف دا تِکہ، او دمتوس مننگ ئس و اونا سینہ غان داسہ سی سی نا توار پیشن مننگ ئسر، اخہ وار پاریٹ کہ سگریٹ یلہ کروٹ ولے اللہ غرک کے حمید ءِ ہرا کالج نا ہاسٹل ئٹ اودے سگریٹ نا عادت ئٹ بٹے داسہ یلہ مفک، اسٹ تو اودے ہچبر مَش آ لگنگ نا آزموندہ و ہیل کاری اف و اوڑا دا سگریٹ نا مول مُستی پورہ کریتہ، است تو دا سروس نا پوسکنا بوٹ آک ہور تے اندن خراب ہلنگ ئسر کہ داسہ نَک خل کننگ بناء کریسر، شیہک ءِ تینے جراب آک پالن پالن لگار سما اف دا خید ئسر یا اونا نَت تا پوتڑو تیان دتر وہنگ ئس خیر انتس ئس، داسہ اونا سینہ جواب تسوسس و اندنکہ بڑزی زیات مننگ ئس اونا گوڑک ہم کاریم یلہ کننگ ئسر، اونا اُست پاننگ ئس کہ چاکر ءِ پائے اسہ منٹ اس سلے و اودے ساہ ہلنگ کن ہلے ولے چاکر تو اوڑان اسُل بے چِکار تُرندی تون لگنگ ئس، اودے تو گمان ہم مننگ اَلو کہ اوفتا نیامٹ داسہ مُری اخس زیات مسونے، شیہک ءِ چاکر آ کاوڑ ہم بننگ ئس ولے گڑاس پاننگ ہم کتئوکہ، او ہراتم آن بسوسس او مارا کہ تیوہ غاتیان سنجیدہ چاکر مریک او ایلوفتا ہیت آتیا مخک الّم ولے او تینٹ ہچبر شغل کپک، ساندہ اسہ تُرندی اس اونا دروشم آ بیرفوک مریک، پیشانی غا ساندہ اسہ کوْس اس مریک، گوڑیفوک جاہل بندغ ئسے چاکر تینٹ سما اف چُنکی آن دا مَش تیٹ ہیٹ خوافینے او تو ہیل کرینے ولے اودے سنگت نا دیخہ در ہم خیال اف، ایسر شیہک ہمت کریسہ دمتوسی تون ترند آن چاکر ءِ توار تس “چاکر! داسہ کنے آن اسہ گام اس ہم ارفنگ مفک، اسہ منٹ اس دیخہ ای تولسہ ساہ اس الیو۔” چاکر اسہ دم تون ترند آ گٹ ئتون ترند آ ساہ ہلیسہ سوختئی تون پنوک لوز آتیٹ پارے “نن بڑزی ئٹی اُن، داڑے اسہ سیکنڈ اس سلینگ ہم مرگ ءِ اگہ ہیلیک بسر گڑا نن اسُل پاش مرون، بس چار گام پین ارف دا ٹیڑ آن ایپار کان شیفی ءِ دوارہ نے سما ہم تمپرو و شیف سر مریسہ نی سائیں کیس، شاباش ہمت کہ”۔ اردو والا تیانبار ‘مرتا کیا نہ کرتا” چاکر سلینگ نا پن ہلنگ اَلو، شیہک تینا کوپہ غان کلاشن شیف کریسہ اونا پٹہ ءِ تینا کاٹم آن ایپار کریسہ لخ ئٹ شاغا ہراڑان او اسہ کراس ئسے نا ڈول اونا لخ آ لڑونج مس، داسہ اودے اسہ دُو ئٹ توفک ارفنگ نا خواست اَلو، دوارہ او ڈول مریسہ ہڑتوما دو تیٹ گوڈ آتے ہلک دُو و نت تا طاغت ءِ اسہ جاہ کریسہ مدان مدان مُستی ہنیسہ کرے، ہر گام اسہ میل اس ہننگ نا ڈول ئس او ہراتم خن تے بڑز کریسہ چاکر نا پارہ غا اُرا گڑا او ٹیڑ آ سر مریسہ اوڑے تولوک تینا دوربین ئٹ ایب کیپ ءِ اوننگ ئس، انداڑتون او تُرندی تون پارے “زو کہ ہیلیک ہڑسینگسہ بننگ ءُ” دا بنیسہ شیہک تینا پورہ طاغت اسہ جاہ کریسہ ٹیڑ نا پارہ غا رُم کرے اونا ٹیڑ آ سر مننگ تون چاکر ٹیڑ نا ایلو پارہ غا دڑنگ کن دُدینگا و شیہک ءِ پارے “کنا رند آتے ہلیسہ رند ئٹ کنا بریسہ کہ خیال ئٹ نئے تو تمیسہ” شیہک اندنکہ ٹیڑ آن دڑنگ آ لگا گڑا اونا تیوہ غا دمدرینگ یکدم تون ایسر مس، اودے اسہ ساعت اس اندن گمان مس او جہان نا تیوہ غاتیان چسپان و تیز آ بندغ ءِ او تو داسہ چاکر آن ہم تیز دُدینگ کریکہ ولے چاکر اودے وار وار پاننگ ئس “مدان نئے تو تمیسہ”، اودے چاکر آ کاوڑ ہم بننگ ئس، دیخہ مالو اودے تیز بننگ نا پاننگ ئس داسہ وار وار مدان مدان نا پنت تننگے، ولے بھاز زوت شیہک مارا کہ مَش آن دڑنگ ہم آسان اف، لگیسہ اونا نَت تا پٹہ غا بدحالیت چکنگاسر دڑینگسہ اودے گمان مس دنکہ اونا نَت اسُل ایلو بدن آن آزات ءُ اوفک ترندی تون تینا مون ہننگ ئسر، اودے داسہ خیال تون ہننگ و تینا ترندی ءِ توننگ کن خواری کروئی مننگ ءِ، وار وار گوڈ آ تیا زور تریسہ تینے ترڈو ہلنگ آن رکھوئی تمنگ ئس ہرانا سوب داسہ اونا گوڈ آک خل بناء کریسر، او اولیکو وار سرپد مس کہ متکنا بلوچی بتل آتیٹ ہُچ چڑھائی تون اوار دڑنگ آ انتکن لعنت کریکہ و لِچ ئٹ دائسکان شیہک ءِ ہننگ تو آزموندہ متویسس ولے اودے اندازہ مننگ ئس کہ لِچ ئٹ ہننگ اسہ جتا ڈول نا سختی و دمدری اس مرو۔

ہراتم آن شیہک وتاخ آ بسوسس اونا ہر خیال و گمان بد ڈول ئٹ پننگ ئس، چی گویرا، کاسترو و ماؤ نا قصہ غاتے خوانسہ جہان نا جتا انقلابی جنگ آتا بابت ئٹ چاہسہ اونا مِلی ٹی جنگ نا گمان اسہ ایڈونچر فلم ئسے نا ڈول ئس، او گمان کریسس او اندنکہ داڑے سر مرو گڑا اونا دوٹی امریکی فوجی تا ڈول ایم 16 توفک مرو و او مَش تیا سنگر ہلوک سُم کاری کرو و پیشن ملکی اس اوفتے جنگ ہیل ایتو و اسہ تُوہ ئٹ اونا انداخہ در ہیل کاری رو کہ او اسہ کمانڈو اس پاننگو، تیوہ غاتیان زیات دا کہ اودے گمان مسکہ کہ او اندن دا جنگ و تنظیم نا بشخ اس  مرو او ایلو بندغ تیا بھلنی و گچینی دوئی کرو، او اسہ خاص بندغ اس جوڑ مرو و ایلوفتیان وَد سرپد مننگو ولے داڑے تو حالیت اسُل جتا ئس، داڑے کس خاص جوڑ مفک بلکن تیوہ غاک تینا گچینی ءِ رضاکارانہ یلہ کریسہ لس جوڑ مریرہ، داڑے تو اوڑان زیات خوانوک لکھوک، اوڑان زیات زیبا و اوڑان زیات پیسہ والاک ہم اسُل لس ئسر۔ پیشن جہان ئٹ اگہ جاہ اس نی تینے تیوہ غاتیان جتا و وَد نشان ایتس گڑا شرف رسینگک و اگہ داڑے نی ایلوفتیان زیات خاص مننگ نا کوشست کیس گڑا گوڑینگوک خن تیتون  اوننگاسہ، شیہک ٹَک خلنگ اس داڑے بننگ آن مُست او گمان کریکہ کہ بلوچ مننگ نا سوب جنگ اونا دتر ئٹ اوار ءِ ولے داڑے بننگ آ سما تما کہ اودے تو جُوانی ئٹ دائسکان توفک ارفنگ ہم بفک و پیر انگا ماما مری اسہ ہفتہ ئسے آن اودے توفک ہلنگ و اونا مُسہ پوزیشن ہیل تننگ ءِ، ہرا وار وار پاننگ آن گڈ ہم جاہ نہ جاہ اس اوڑان رَد مریرہ و اونا ہیل تروک ماما مری تینا متکنا بلوچی ئٹ مہر تون اونا دُو ءِ ہلیسہ پائک دُن نہ دُن ہل تا و ہر وار شیہک نا وَد مننگ نا گمان پین پناکہ، داڑے تو کس اونا ایف ایس سی فرسٹ ڈویژن آ واہ واہ کپک اوڑان زیات تو اہمیت رہی ئنا خلق ئنا شوان نا مار نا ءِ انتیکہ  او ہننگ ئٹ تیوہ غاتیان چسپان ءِ  ہراتم ہم لاغ تے ہتوئی مرے یا کُر ءِ بیگہ تون مُچ کروئی مرے او دمدستی تون دا کاریم ءِ کیک۔ شیہک انتس کہ گمان تخاسس تیوہ غاک تاش نا کُڈی آنبار دڑنگ ئس، ایلو پارہ غا مُسہ دے آن بے چَس آ دال کنیسہ او بیزار مسوسس، دائسکان اسہ ہفتہ اس ہم متویسس ولے اودے اُرا نا اِرغ یات بننگ ئس، ہمو نرم آ بیرم و اوڑا تیار آ ناشتہ، بجلی نا روشنائی، پنکھہ نا تہو، گاڑی تا توار، موبائل آ مسج نا توار، ٹی وی آ فلم آک، موبائل نا چارج، ہوٹل آ بیگہ نا چاہ، مسن تا کالج آ ہنوک کسر داڑاسکان غسل خانہ ئٹ غسل کننگ ہم ہرا درو اسکان ہڑدے ئی گڑا ئسر داسہ تیوہ غاک اودے نعمت گمان مننگ ئسر، بندغ امر گوڑیفوک ءِ گچین ہمودے ہرا اف ولے شیہک ٹَک خلککہ کہ داخہ در یلہ کننگ آن گڈ ہم او بدلہ ئٹ انت دوئی کننگ ءِ؟ او جنگ نا تغ تیتون داڑے بسوسس داسہ ہیلی کاپٹر آتا توار اوفتا شیلنگ، بمباری نا توار آن اودے گمان مننگ ئس کہ جنگ اخہ در بے رحم و سخت مریک جنگ تو دائسکان بتنے ولے بیرہ ساہ ءِ رکھنگ کن پند خننگ اونا ساہ ءِ ہلکنے، اندنکہ اونا گمان آک پنیسہ ئسر، تینا بابت اونا ہیت آک ہم بدل مننگ ئسر، اونا گِمر و وَد سرپد مننگ وختی آن رخصت مسوسس، او آسمان تا بال آن تمیسہ ڈغار ئٹ لگنگ ئس، او گواچن تون اندنکہ ہمگرنچ مریسہ ئس اند او تینا گواچن ءِ سرپد مننگ ئس، تینا کمبوتی تے ہم چاہنگ ئس و تینا گواچنی لائخی تے ہم چاہنگ ئس، ایلو پارہ جہان ءِ اوننگ نا اونا چمشانک ہم بھاز تُرندی تون بدل مننگ ئس، اونا سہی و رَد، شرف ئنا پیمانہ غاک بدل مننگ ئس، سما اف انتئے اودے زند ئٹ اولیکو وار تینا ہمسایہ سیٹھ حنیف آن زیات کچٹ شوان نا مار قاسو زیات شرفدار و گچین بندغ اس لگنگ ئس۔ ایسری سرسہبی نا ہچبر ضمانت تننگ مفک او رسینگے تینٹ اسہ دوئی کننگ ئسے ولے داڑان مُست دا تہہ ئنا بدلی انت اسہ دوئی مننگ ئسے؟ انت او آسودئی نا نہاد آ دوئی مروک خود آگہی ءِ اسہ سرسہبی اس پاننگ کیک؟

درو گھاٹ تننگ وخت آ شیہک ٹَک خلنگ ئس کہ او تینے زند ئٹ اولیکو وار سرپد مننگ ءِ، بندغ ءِ سرپد مننگ ءِ انت تصوف و فلسفہ نا مسخت ہم اندا اف؟ انت اندا تینے چاننگ اف ہرادے منصور حلاج سرپد مریسہ انا الحق نا کُوک ءِ خلیسہ پاہو نا تلہ غا لگک و دیو جانس کلبی اندا خودی ءِ دوئی کریسہ سکندر اعظم آن انداخہ در بے چکار مریک کہ ہراتم سکندر اوڑتون اوڑدئی کن اسہ درخت ئسے نا سیخا غا بریک و تینا چاہنداری ءِ کرفک گڑا کلبی اودے خن خلوک اُریک پائک نی  ہرکس اس ہم اریس کنے پرواہ اف کنا مون آن مُر مہ، ای دیمون ءِ ہلکونٹ و نی دیمون ءِ تورینس۔ انت دا بیرہ ای مارنگ اُٹ یا تیوہ غاک ماریرہ، انت دا احساس دا عمل ئٹ اوار مننگ نا سوب آن ءِ ہرا ہم دا عمل ئٹ اوڑدہ مریک او اندا ماریک یا گڑا ہمو اجتماعی سوچ نا سوب آن ءِ، نئے عمل سوچ آن و سوچ عمل آن بیدس بے کار ءُ گڑا بلکن دانا سوب ذات آن پیشن مریسہ اسہ سوچ ئسے نا ردئٹ عمل نا بشخ مننگ مریک، و نہ بیرہ بدنی ڈول ئٹ دا عمل ئٹ اوار بھاز آک خننگرہ و بیدس عمل آن دا سوچ نا خواجہ غاک ہم ہزار آک ءُ تہہ ئنا بدلی انت وختس اوفتیٹ پیشن نا بدلی ہم خننگ ئٹ بفک ولے دا ہم داخہ در گوڑیفوک تضاد ئسے نن تینے دوئی کینہ ہرام تینے ندر کینہ، گواچن آ جارات نا مارنگ سختی تیان گدرینگ آن گڈ مریک و ہراتم نی گچینی نا ہڷ و تور ءِ بے ڈس کریسہ لس مننگ نا مونا دُو بڑزا کیسہ گڑا تینا تہہ ئنا گچینی تے دوئی کیسہ، نئے ای اسیکہ وا گمان تا جہان ئٹ ہننگ اُٹ، اسیکہ وا تینے پیری تریسہ گچین سرپد مننگ نا کوشست کننگٹ، گمانک زیبا مریرہ ولے گواچن آن مُر مریرہ و ہراتم دا گواچن تو اوڑدئی کیرہ گڑا بھاز ڈکھ ایترہ۔”

اوفک مش آن اسُل دڑنگاسر کہ ناگمان اِرا ہیلی اسہ جاہ اندا ٹیڑ آن پاش کریسہ اسُل اوفتا زی آ بسر، دُن ناگمان اوفتا پاش کننگ آن شیہک اسُل ہبکہ مس، ولے چاکر اودے لیٹنگ و گہرام نا تروک چادر ءِ تینے آ شاغنگ نا پارے و تینٹ ہم اونا رہی آ بوچ آتیٹ لیٹا، شیہک نا خنک ہیلی نا پارہ غا ئسر، او ہڑتوما ہیلیک اسہ جاہ ئسر “چاکر انت اوفک ننے خنار” شیہک لپڑزہ غا توار تون سوج کرے۔ چاکر لیٹوک لیٹوک اودے اسُل بارن ءُ ورندی اس تس “نئے”، “ولے امر نئے او تو اسُل زی آ بسوسر۔” ہیلیک داسہ گدرینگاسر چاکر تینا پُچ آتے چنڈیسہ جِک مس و شیہک نا پارہ غا اُریسہ پارے “نن اسُل مَش ئنا کرک و سیخا ٹی ئسون و اوفک ہم اسُل زی آ بسوسر، ہیلی آن مون آن خننگ مریک ولے اسُل برابری ئٹ شیف اوننگ سخت مریک و ہراتم سیخا ئٹ بندغ سُرپ گڑا خننگ پین سخت مریک، مثیال کن اگاں اوفک ننے خنوسر ہم گڑا او داخہ دمدستی تون اسُل شیف شیلنگ کننگ کپسہ، آن اگہ اوفک ننا پد ئنا پارہ نا جاگہ غا مون آن مروسر گڑا حالیت جتا مسکہ، خیر داسہ بش مہ داکان پیشن مرین او واپس ہڑسینگسہ برور۔” شیہک ہم تینا پُچ و چادر ءِ چنڈیسہ جِک مس سما اف اودے مرگ ءِ داخہ در خڑک آن مارنگ و اوڑان بچنگ آن گڈ گوڑیفوک ءُ جوزہ و خوشی اس رسینگاسس، بلکن دا تینے ٹی اسہ سبخ اس ئس یا سرسہبی ئس۔ او اسیکہ وا چاکر نا رند ئٹ سرہلک دیخہ در مُر ہننگ آن گڈ اوفک مش نا نیامٹ اسہ تلار اس خنار او داخہ در بھلن ئس کہ جاراتی تون پنچ بندغ اوٹی تولنگ کریرہ او ہڑتوماک اندا تلار ئٹ تولیسر، شیہک ءِ اندن گمان مننگ ئس دنکہ قدرت دا مَش ءِ اندن تخلیق کرینے کہ اوفتا رکھ ءِ کننگ کے، دا تلار اسہ مسیت ئسے نا محراب آنبار ئس دانا شابیی تو کم ئس ولے دا کم و وَد ہشت فٹ مرغن ئس دانا بڑزی ہم کم و وَد بیست فٹ مرو، دانا جواننگا ہیت دا ئس کہ زی آن بند ئس یعنی ہیلی اوفتے خننگ کتوکہ، شیہک ہم اندن دمدر ئس کہ او تہٹی سر مننگ تون دمدستی تون تینا نت تے تالان کریسہ توس، داخہ در جارات بلکن او تینا تیوہ غا زند کتوسس۔ اولیکو وار اودے گمان مس کہ او بھاز ملاس ءِ ولے چاکر نا کوپہ غا ٹنگوک کَلی ءِ او خناسس اودے فریشانی اس ہم اَلو۔

“چاکر کنے دیخہ دیر رسینگ کیک؟” شیہک تینا ساہ ءِ راست کریسہ پارے، چاکر ہرا دائسکان چھپ تولوک ئس اونا پارہ غا اُریسہ پارے “نئے اسیکہ دم تینا راست کہ نی سہب آن ہچس کنتنوس و داسہ اگہ نی دمدرینگ آن گڈ زوت دیر کننگس گڑا پڈ نا خل کرو بلکن الٹی ہم برو ولے نا جند ئنا کَلی ہرادے؟” شیہک ءِ بناء آن چاکر نا بے مہری اسُل دوست الوکہ داسہ دیر آ اونا گوڑیفوکا فلسفہ بنیسہ شیہک ءِ چاکر آ است ئٹ خار بننگ ئس؛ شیہک آ وحی بتوسس کہ اودے سما مرے اینو آپریشن مروئی ءِ کہ او کَلی ءِ پُر کریسہ تینتون تخوس، او خنتے شیف ڈغار اٹ خلیسہ بیدس اُریسہ مدان آ چاکر تون پارے “کنے سما اَلو کہ کَلی ءِ ارفوئی ءِ و کس اس پاتویسس ہم و نہ تربیت نا وختا ماما مری ہیل تسوسس۔”، او آخر خن تے بڑز کریسہ چاکر نا بے مہر آ دروشم نا پارہ غا اُرا۔ “ہر گڑا تربیت ئٹ ہیل تننگپک، تینٹ اُر تیوہ غاتیان بھلا تربیت تینٹ عمل ءِ، دا ارف دیر ولے مدان مدان دیخس کنیس۔” چاکر کَلی ءِ اونا پارہ غا مُریفسہ پارے، شیہک اونا دُو آن کَلی ءِ ہلیسہ اوڑان اِرا گلم ہلیسہ چاکر آن سوج کرے “نن ہرا وخت اسکان داڑے تولوک مرون، کیمپ واپس ہراتم ہنوئی ءِ؟” چاکر نا خنک و پام پیشن نا پارہ غا ئسر انتیکہ اسیکہ وا مُر آن شیلنگ و بمباری نا توار بننگ ئس او شیہک نا پارہ غا بیدس اوننگ آن ورندی تس “داڑے زیات سلینگ کپنہ، دا جاغہ کیمپ آن خڑک ءِ اگہ اوفک کمانڈو دڑفینو گڑا دُن سرپد مہ نن گھیرہ ئٹی اُن، ننے مُر پیشن مروئی تمو یا اسہ رکھوک ءُ ہند اس پٹوئی تمو، داکان دیخہ مونی منہ گٹ ءُ او بڑز ءُ جاغہ ئسے اگہ جنگ اس مس ہم گڑا اوڑے نن جوانو پوزیشن اسیٹ مرون، ایہن ننے شام اسکان اندن ڈھکوئی پیری کروئی ءِ، ساندہ یات تخ گوریلہ نا تیوہ غاتیان بھلا سنگت تارمئی ءِ۔” شیہک چاکر نا ہر ہیت ءِ پامداری تون بننگ نا کوشست کننگ ئس دنکہ کلاس ئٹ اسہ پروفیسر اس لیکچر تننگ مرے، چاکر بھلو عالم اس اَلو ولے اونا دا چنکا چنکا ہیت آک زند و مرگ ئنا نیام نا فرخ مننگ کریرہ۔ “چاکر اسہ ہیتس سوج کیو نے امر سما تما کہ ای بننگ اُٹ و کسر آن چھپ تمانٹ نی تو کنے آن مالو پیشن مسوسس و گہرام تو پاریسس کہ چھپیکو دو آ اڑسینگس و نن راستیکو دو نا پارہ انتکن ہننگ اُن؟” ایسر شیہک ہمو ہیت ءِ سوج کرے ہرا اُرے آن اونا مِلی ٹی پیری کننگ ئس، چاکر مون ءِ ہڑسیسہ اونا پارہ غا اُرا و اولیکو وار جوڑ تیا چنکو بشخندہ اس ہتیسہ پارے “کنے گہرام مخابرہ غا پاریسس کہ نی رند اٹ بننگوس اندا سوب نیکن ای ہڑسینگاسٹ، ننے واقعی ہنوئی ئس چھپ پارہ غا ایلو سنگت آک ہمو پارہ غا ہنانو ولے ننے اُرے مس و ہیلیک سر مسوسر چھپیکو دو پارہ غا کسر شابیت ئس نن خننگانہ اندا سوب نن دا پارہ غا بسون ولے فریشان مفہ نن ولدا مون آن ہڑسینگسہ ہمونگ سنگت آتا پارہ غا ہنون انتیکہ دا پارہ غا زیات خطرہ ءِ۔” شیہک داسہ سرپد مس ولے موقع نا فائدہ ارفیسہ تینا مِلی نا ارٹمیکو سرگڑدانی ءِ ایسر کننگ کن دمدستی تون چاکر آن سوج کرے “نن نرنگ اُن انتکن جنگ انتئے کپنہ؟” چاکر اسیکہ وا اونا پارہ غا اندن اُرا دنکہ او اسہ نابالغ چُنا ئسے و تینا دو تے تنک آ ریش آ پیری تریسہ دنز ءِ ساف کریسہ پارے “گوریلہ جنگ کپک جلہو کیک، ہرا وخت اسکان حالیت بف گوریلہ جنگ آن رکھک تینے، اونا کاریم ناگمان آ جلہو کننگ ءِ اندا اونا سرسہبی مریک و دشمن نا ساندہ کوشست مریک کہ گوریلہ ءِ دو پہ دو جنگ آ بیوس کریسہ تینا عددی و عسکری ودکی نا سوب اودے شکست ایتے، یات تخس دا تیوہ غا بلوچ نا جنگ مرے یا دا چنکو جنگ اس ہراتم دشمن مونی برے گڑا نی پدی مہ، ہراتم او جلہو کے گڑا نی ساہ ءِ بچف و ہراتم او دم دے یا سلے گڑا دوارہ نی جلہو کہ۔” دا ہیت ءِ پاریسہ چاکر سلیس و ہمو محراب ڈول تلار نا اسُل درغ آ ہنیسہ تُوس و چارمہ پارہ غا اُرا، دنکہ او کس ئنا کسر اُروک مرے دوارہ تینا جھاٹہ نا اسہ جیب ئسے آن دسپاگ ئٹ تفوک مخابرہ ءِ کشیسہ اونا انٹینا ءِ خلک، مخابرہ ءِ ملنگ آن گڈ اونا کلچ ءِ ہلیسہ او ترند آن پارے “ہیلو گہرام ہیلو، ہیلو برزین ہیلو، ہیلو 88 ہیلو، ہیلو گہرام ہیلو” ولے ایلو پارہ غان ہچو ورندی اس بننگ اَلو، مخابرہ ءِ چاکر ہموڑے اسہ خل ئسے ملوک تخا، و تینا توفک ءِ بغل ئٹ تخیسہ چارزانو توس۔

دے پورہ ٹِک تسوسس، داسہ ہم مُر مُر آن وارس شیلنگ نا توار بسکہ گڑا وارس فائرنگ نا و وارس ہیلی نا۔ شیہک مدان مدان چاکر نا رند ئٹ ہننگ ئس او کم و وَد اسہ گھنٹہ اس بیدس سلینگ آن ہننگ ئسر، شیہک ءِ اسُل سما اَلو کہ اوفک ہراڑکن ءُ و ہرا پارہ غا ہننگ ءُ بس او چاکر نا رند ئٹ چھپ ہننگ ئس ہموڑے محراب ڈول آ تلار ئٹ سلینگ آن گڈ چاکر پیشن مننگ نا فیصلہ کریسس حالانکہ شیہک ءِ او جاغہ بھاز رکھوک گمان مننگ ئس ولے او بیدس سوج کننگ آن چاکر نا رند ئٹ سر ہلک، دا مارچ ئنا تُو ئس، عجب ءُ مُد ئسے ہراتم دے پیشن مریک گڑا باسنی کیک و ننکان انداخہ یخ مریک کہ اوفتے اِرا اِرا کمبل ئٹ خاچوئی مریک، سہب آن نہ باخو اس رسینگاسس و نہ چاہ و ایلو زی آ گروشک تروک دے سختی تیٹ پین ودکی کننگ ئس۔ شیہک ءِ بینگنی، ملاسی، دمدرینگ و دیخسو کاٹم خڷ ہر چار ئتون اسہ وار آن مون تروئی تمنگ ئس ولے او تینا نزوری ءِ نشان تننگ ہم خواہتوکہ، نشان ایتوس ہم انت مسکہ اودے تینا ساہ ءِ رکھوئی ئس و ساہ رکھنگ کن اودے ہمو تیوہ غا گڑاتے کروئی تمو ہرافتے چاکر پائے، ہنیسہ ہنیسہ اونا مِلی ٹی بس کہ اسہ راہشون و موہبر ئسے اخہ در اہمیت مریک، او یکہ ڈول ئٹ مرے یا تیوہ غا راج تیوہ غا سختی تے ارفنگ آن گڈ بیرہ راہشون آ باور کننگ نا سوب مونی ہنیسہ کیرہ، انتیکہ اوفتے لگک کہ راہشون ءِ سما ءِ ہرا پارہ غا ہنوئی ءِ و امر ہنوئی ءِ ولے یکدم شیہک نا ذہن اٹ اسہ پین گوڑیفوک خیال اس بس کہ اگہ راہشون ءِ تینٹ سما مف کہ او ہرانگ ہننگ ءِ یا ہرانگ ہنوئی مرے گڑا انت مرو؟ اگہ راہشون ئٹ داخہ در لائخی مف کہ او راج ءِ ایمون دننگ کے گڑا اندا کور آ باوری اوفتا تیوہ غا سختی تیان گڈ ہم اوفتے بے سہبی نا پارہ غا دھکہ ایتو، اگہ راہشون سودا مروک مرے؟ دوارہ ناگمان چاکر آ او ہرا کور آ باوری تخنگ ئس او شک ئنا جمر تیٹ اودیم مس، ای چاکر نا رند ئٹ ہنیسہ کیو ولے جُوان مرو کہ ای اوڑان سوج کریسہ کیو نن ہرانگ ہننگ اُن؟ کم از کم کنے دا اندازہ مرے ننا واقعی سہی پارہ غا ہننگ اُن یا رَد۔ جُوان اُرے آن گڈ اولیکو وار شیہک چھپی ءِ پرغیسہ سوج کرے “چاکر نن ہرا پارہ غا ہننگ اُن؟” چاکر بیدس سلینگ و چَک خلنگ آن ورندی تس “نن کسر تیان مُر مَشی لٹ ئنا پین تہٹی ہننگ اُن، بس دا چوٹ آن مونی اسہ چنکو چشمہ ئس و اوار گوْن نا درخت آک ءُ اوڑے دیخہ ہڈ کینہ نی دیر ہم کنیس و اوکان گوْن پرغیسہ کنیس گڑا بدن ئٹ طاغت اس برو، دوارہ ہموڑے سیخا ئٹ تولینہ” دا ہیت ءِ بنیسہ دمدری آن ژند شیہک نا خنک ملنگار و او پین ترندی تون گام خلیسہ کرے، اُست ئٹ شیہک تینتون ہیت کننگ ئس “جُوان مس ای سوج کریٹ داسہ کم از کم کنے سما ءِ کہ ہرانگ ہننگ اُٹ مالو تو بس بیدس مسخت رند ئٹ سر ہلکوسٹ۔” شیہک آ درشان مس کہ مِزل نا پاش مننگ و اوڑا ہننگ و بیدس مِزل نا چاہنگ اوڑکن ہننگ ئٹ اخہ در فرخ مریک۔

چشمہ غا سر مننگ تون اوفک تینا توفک آتے اسٹ اسٹ آ دیخہ در مُری آ اسہ خل ئسے آ ٹیک تریسہ دیر کُننگ و مون دُو کننگ بناء کریر، شیہک ہراتم تینا بوٹ آتے کشیسہ نت تیا یخ آ دیر تے شاغا گڑا اودے اسہ اندنو جارات ئسے نا گمان مس ہرادے تینا زند اٹ اینو اسکان او خنتویسس، دنکہ دا یخی روح اسکان سر مننگ ئس او منہ ساعت کن تینا نت تے دا بوٹ آتیان آجو تخنگ خوائسکہ ولے چاکر ترندی تون دا پاریسہ بے چَس کرے کہ او بوٹ آتے زو اس واپس بینے انتیکہ سما اف اوفتے ہرا وخت داکان نروئی تمے۔ دائسکان گوْن آک خامہ ئسر دیخس پرغنگ آن گڈ شیہک اوفتے کُننگ نا کوشست کرے گڑا اوفتا خرینی باہ ٹی بس و او گٹ آن ایمون متوس، او بھاز بینگن ئس پین وَڑ اَلو ولے کوشست آن گڈ ہم او کُننگ کتئو، بے وسی تون گوْن تے کیدنگ کن اودے واپس دیر کنوئی تما، ولے ہمو خامہ و بے تھام آ گوْن تے چاکر اندن کُننگ ئس دنکہ انگور، اوکان فارغ مریسہ چاکر گوْن نا درخت آتا سیخا ئٹ دو زانوں توس و تینا جھاٹہ ءِ کشیسہ اونا پد ئنا خانہ ءِ پیشخانڈا، سما اف اونا دوک انت ئسے نا پٹ و پول ئٹ ئسر و لے کاغذ و پلاسٹک آتا شپر شپر نا توار ءِ شیہک صاف بِننگ ئس، ہراتم چاکر تینا دُو ءِ دا خانہ غان کشا گڑا اونا دوٹی پلاسٹک ئسے نا متکنو تھیلی ئس ہراٹی وڑ وڑئنا گولی نا پتہ غاک ئسر، اوڑتون اوار اونا دوٹی اسہ خرّن رنگ ئنا اسہ چنکو سرند اس ہم ئس ہرانا کیہی دنتان پنوک ئسر ولے او اُست جم متئو و اسیکہ وا تینا دُو ءِ دا خانہ ئٹ شاغا دُوارہ ناگمان واپس تینا دُو ءِ کشا گڑا اونا دوٹی منہ تہہ خلوک کاغذ و نمکو نا اِرا چنکو پنچ والا پیکٹ ئسر، دافتیان اسٹ چاکر دیخہ مُری آ تولوک شیہک نا پارہ غا خسا ہرا سیدھا شیہک نا کُٹ ئٹ تما و ارٹمیکو پیکٹ ءِ ملیسہ تینٹ ہموڑے چھپی تون کُننگ بناء کرے، شیہک زوت اس نمکو نا تھیلی ملنگ بناء کرے، اشتافی ئٹ ملیسہ دیخہ نمکو شولنگا ہم، ولے ہرا چس اینو او دا پنچ روپئی والا نمکو آن رسینگ ئس او تو دادے پنچ ستارہ ہوٹل ئٹ ہم خنتویسس، اندن گمان مننگ ئس دنکہ چاکر ہڑدے جنگ اکن تیار مریک، دا وخت چاکر شیہک نا خن تیٹ اسہ مسیحا ئسے آن اسُل کم اَلو، اوڑتون تو تیوہ غا خزانہ ئس؛ دِیر، نمکو و کسر تیان وَلدی، نمکو کُننگ آن فارغ مریسہ چاکر تینا ہڑتوم آ دوتے چنڈیسہ جِک مس و تینا کَلی ءِ اسیکہ وا دیر آن پُر کرے و شیہک ہم اسیکہ وا دیر کُننگ آن گڈ ہنا گوْن نا درخت نا شیف آ توس ولے اندنکہ او درخت آ ٹیک تننگ ئس کہ چاکر اودے کوک تریسہ پارے “درخت آ ٹیک تفیس پُچ آک نا خراب مرور دانا شیرہ غاک پُچ آتیا لچیرہ و وختس لپڑ ہم کیرہ۔” شیہک بیدس ورندی تننگ آن درخت نا ماس آن دیخہ مُر مس و گہرام نا تروک چادر ءِ مُچ کریسہ اسہ خل ئسے آ تخا اوڑا ٹیک تس و چاکر ہم اونا رہی آ نت تے مُریفسہ تینا توفک ءِ رہی آ تخیسہ تینا کہنی آ ٹیک تریسہ سائیں کننگ ئس۔

او جُوان ارے اسکان اندن چھپ تولوک مسر، اندن گمان مسکہ دنکہ اوفتیتون دنو ہچو سرحال اس اف ہرا ہڑتوم آتے دوست بروک بیدس ساہ رکھنگ نا، دا نیامٹ چاکر تینا کُوس نا جیب ئٹ دو شاغیسہ جیب آن سگریٹ نا ڈبہ و ماچس ءِ کشا و اسہ سگریٹ اس ڈبہ غان کشیسہ جوڑ تیٹ پرنچا و تیلی ئٹ اودے لگفسہ اسہ بھلو کش اس ہلیسہ جاراتی تون سگریٹ نا مول ءِ تینا گٹ آ کشا، چاکر اودے بھاز خوڑتی تون اوننگ ئس و شش و پنج اٹ گڑاس سوچ خلنگ ئس دوارہ او بیدس سوچ خلنگ آن پارے “چاکر اگہ نے بد لگپ گڑا انت ای نیتون اسہ سگریٹ اس کشنگ کیوہ؟” شیہک مُسہ سال آن سگریٹ کشاکہ ولے داڑے او گہرام، چاکر و ماما مری نا مونا شرف اکن سگریٹ کشتوکہ، اودے ہراتم سگریٹ اس کشوئی مروس گڑا او اوفتا محفل آن پیشن مریسہ ایلو سنگت آتیتون مُر تولیسہ کشاکہ، شیہک ءِ سہب آن سگریٹ نا خواست ئس و او چائسکہ کہ چاکر سگریٹ کشک ولے او خوائنگ آن ہڑز کننگ ئس کہ دُن مف چاکر ءِ اونا سگریٹ خوائنگ و اونا مونا کشنگ بے ادبی اس لگو ولے داسہ او چاکر ءِ تینا مونا سگریٹ کشنگ آ خنیسہ تینے توننگ کتئو، چاکر ماچس و سگریٹ نا ڈبہ ہڑتوم آتے اسہ دو ئٹ ارفسہ شیہک نا پارہ غا مُریفے پارے “نم شار آن پوسکن بروک اُرے گولڈ لیف کشرے سما اف کنا دا مارون نمے دوست برو ہم یا نہ و داٹی بد بروک انت ہیت ئسے ای نے کیہی وار سگریٹ کشنگ آ خنانٹ و سعید ءِ ہمو دے ای پاریسٹ کہ نے گھاٹ ئنا وخت آ سگریٹ کشنگ آن منع کے۔” شیہک اونا دو آن سگریٹ نا ڈبہ ءِ ارفیسہ زو زو اسہ سگریٹ اس لگفے دوارہ ڈبہ ءِ ڈغار آ تخیسہ چاکر نا پارہ غا اُریسہ پارے “کنے گمان مس کہ نی سینئر اُس نما شرف ءِ کریسہ ای بائدے نما مونا سگریٹ کشپر، نے بد لگنگ کیک ولے داسہ کنتون ہچو کسر اس سلتئوسس۔” چاکر ترندی تون تینا کاٹم ءِ نئے ئنا اشارہ ئٹ پیری تس و جوڑ تیا چنکو بشخندہ اسیتون پارے “ای اینو اسکان سرپد متنوٹ سینئر و شرف انت ئسے و تیوہ غاک دانا انتکن پٹ و پول ئٹی ءُ، گواچن ئٹ اُریس سینیارٹی یا شرف ئنا اُست خواہی وڑ نہ وڑ اسیٹ اسہ بندغ نا ایلو بندغ آ تینا وَد مننگ نا اُست خواہی ءِ، بندغی فطرت گوڑیفوک ءِ او ساندہ تینا ایب کیب نا بندغ آتیان بھلنی نا خواست کیک و دا لوز سینیارٹی اونا تیوہ غاتیان آسان آ ڈول ءِ، یعنی اسہ شعبہ ئٹ اگہ ای نے آن منہ دے زیات مسونٹ گڑا ای تینا دا گدرینگوک دے تا بنماس آ نے آن وَد مننگ خواوہ، کنا لائخی نے آن اخس کہ کم مرے، انت آزموندہ تیوہ غاتیان زیات ءِ؟ بلکن نی صحیح اُس بلکن تیوہ غاک صحیح ءُ ولے کنکن آزموندہ غان زیات اہم تخلیق ءِ و تیوہ غاتیان بھلا شغل دادے کہ آزموندہ تخلیق نا کسر تے چُنک کننگ نا تیوہ غاتیان بھلا سوب ءِ انتیکہ آزموندہ پن ءِ اسہ کسر آن وار وار گدرینگ نا و ایلو پارہ غا اسہ اسہ شعبہ اسیٹ اسہ بے آزموندہ بندغ اس بریک گڑا اوٹی تخلیق نا گنجائشت بھاز مریک، مثیال کن ای نے پاؤ دا درخت آ لگ نے مالو آن درخت ئسے آ لگنگ نا آزموندہ اف گڑا نی کوشست کیسہ تینا ڈول ئٹ آسان آن آسان وڑ اس کشیسہ دا درخت آ لگنگ کن و اگہ ای لگنگ نا کوشست کیو گڑا ای بیرہ ہمو ڈول ئٹ لگیوہ ہرادے ای ہیل کرینٹ و وار وار کروک دا ہیل کروک ڈول آ ہنیسہ ای بلکن وختس ہم پام تتنوٹ کہ داڑان جُوانو پین وڑ ہم مننگ کیرہ، نا تمنگ لگوشت کننگ نا گنجائشت ساڑی مرو ولے بلکن نی تینا بے آزموندئی نا سوب اسہ اندنو ڈول اٹ پٹنگ کروس ہرا کنا ڈول آن بھاز آسان و آسرات مرے، دُن گڑا نی تینا تخلیق نا سوب آن کنے آن زیات مسوس، آزموندہ تو اسہ منوک و وار وار کروک حد اس مریک دانا حد آتیٹ بندی مننگ، سادئی آن مُری و شرف نا خواست ئنا سوب وخت وخت کنا اُست داڑان ہڑسینگک، ای دا پاننگ افٹ کہ آزموندہ تخوک تخلیق کننگ کپک و دا ہم پاننگ افٹ کہ پوسکن بروک ساندہ تخلیق کروک مریک ولے دا اسہ گواچن ئسے آزموندہ کروک ئٹ سہی کننگ نا گنجائشت زیات و تخلیق کننگ نا کم مریک و پوسکن بروک ئٹ تخلیق نا گنجائشت زیات و سہی مننگ نا کم مریک، اندن مخلوق وَد مننگ نا پٹنگ کن جاہ اس تینا سَن ءِ ہلیسہ چنکا آن شرف ئنا خواہوک ءُ گڑا جاہ اس نرینئی نا بنماس آ نزور زالبول آن خذمت و شرف نا خواست کیرہ، ایہن ہراڑاسکان شرف ئنا ہیت ءِ گڑا نن ہرا تینے آن ٹہیفوک پیمانہ تے ہلیسہ کس ئنا شرف ءِ کینہ یا تینکن شرف ئنا خواست کروک مرینہ انت او سہی ءِ؟ سہی ءِ یلہ کہ انت او شرف و ذلت نا پیمانہ غاتے نی یا ای جوڑ کرینٹ؟ انت اوفتے ننا باوہ پیرہ ٹہیفینو؟ باور کیس ننا باوہ پیرہ غاتا حیثیت تینا زمانہ ئٹ ہچبر ننے آن زَبر مفرو، اوفتا مرضی آ ہم ہچو قدر یا پیمان اس ٹہیفنگپرو، یعنی ہرا پیمانہ یا ڈول آ پاروک ہیت ءِ نن تینا شرف یا بے شرفی سرپد مرینہ اوفتے نن تینٹ ٹہیفتنون او سما اف پیشن آن دیر ٹہیفسہ ننے آ گڈو کرے و ننے پاننگانے کہ دا گڑا یا ہیت نما شرف ءِ و دا گڑا و ہیت نما بے شرفی ءِ۔ انت دا مارشت آک اجتماعی مریرہ؟ نئے شرف مارنگ یا بے شرفی نا گمان تو ننا تہہ ئنا ردعمل ءِ گڑا دانا ٹہیفنگ پیشن آ امر مننگ کیک، نے لگیپک کہ شرف نا پیمان ہر زمان و مکان ئٹ اونا مخصوص مراعات و اختیار پسند تپہ نا تخلیق مریرہ ہرافتا مسخت ساندہ اسہ دوئی مروک مرتبہ ئسے ساندہ تخنگ و بھاز آ رَد آتے ڈھکنگ مریک یعنی اسہ مسلمان اس مننگ نا حیثیت ئٹ نی شرف ئنا سوب دا سوج ءِ کننگ کپیسہ کہ نبیؐ یانزدہ برام انتکن کرے نئے تو دا رسالت نا بے شرفی مرو، اسہ بلوچ اس مننگ نا حیثیت ئٹ نی خیر بخش مری آن دا سوج ءِ کننگ کپیسہ کہ اونا مریسہ بی ایل اے ونڈ امر مس؟ نئے تو دا اونا لائخی تیا سوج اس مریسہ اونا بے شرفی نا سوب مرو و بلکن اندن دا وتاخ ئٹ ہم شرف ئنا بھازا پیمانہ غاک  ٹہیفوک مریر ہرا کنا و گہرام نا رَد آ گڑاتے ڈھکنگ آ مریر؟ اگہ نا سگریٹ کشنگ ڈول لس ءُ عادت اس کنکن یا گہرام کن بے شرفی اس پاننگ گڑا دانا مطلب دادے درجہ غاک ٹہیفوک ءُ و نن بڑز درجہ ئٹی اُن اندا سوب نا لس حالیت اوڑے موکل کروک اف، ہیت بیرہ سگتی اف دانا پین بھاز دروشم خننگرہ دنکہ نت تے مُریفنگ، اِرغ کننگ کن اسیکہ دُو سلنگ، دروازہ آن مُست پیشن مننگ و ایلوفک، وختس نی ٹَک خلکنس کہ ننے اخر دیر پارے کہ خدو حج کروک خلق ئنا حاجی، علاقہ نا بنگلہ والا سیٹھ صاحب و کس ئنا کاریم تون کاریم توپروک چھپی تون کیبن والا چاچا نا شرف کین؟ دیر دا ہیت ئنا فیصلہ کرینے کہ حج کننگ، کس نسخان تفننگ و زَر والا و ایلو شرف ئنا معیار ءُ؟ کم از کم ای و نہ نی دا معیار ءِ تخانس، ذاتی ڈول ئٹ کنا خڑک دافتیان کس ہم شرف ئنا حقدار اف۔”

چاکر برجاء ہیت کننگ ئس، سما اف او اودے سرپد کننگ اس یا تینے، اسہ چنکو ہیت ئسے مرغن کننگ ئس شیہک مارا کہ چاکر نا دا ساف آ دروشم نا پد آن گڈ وڈ آ خیال آتا ایسر مفروک ءُ لڑ اس ڈھکوک ئس و او بس وار اس خوائسکہ کہ جاہ ئسے آن تینا ہیت ءِ بنا کے ولے نیام ئٹ اونا ہیت ءِ پرغسہ شیہک پارے “ولے واہم دا ہیت آن کس نمن مننگ کپک کہ احترام نا احساس یا شرف بندغی فطرت نا بشخ ئسے گڑا دیر دانا حقدار ءِ؟” شیہک نا ہیت ءِ بننگ آن گڈ چاکر اسیکہ وا ہمو روانی تون ہیت کرے “ای دا ہیت آن ہچبر نمن افٹ کہ شرف وجود تخپک ولے اودے تہہ ئنا ردعمل نا دوئی کروک مریک نہ کہ دا پیشن نا، کنا خڑک شرف ئنا لائخ بیرہ سارتر نا بیان کروک “حیاتِ مصدقہ” و نطشے نا “فوق البشر” ءِ یعنی ہمو زند ئنا بامعنی مرے یا ہمو بندغ ہرا بامعنی زند اس گدریفنگ مرے، سارتر نا خڑک زند ہمو وخت بامعنی مننگ کیک ہراتم بندغ تینا آزاتی ءِ منے، اوڑکن کوشست کے و اوڑان اوار رسینگوک ذمہ واری تے پورہ کے، دا آزاتی انفرادی ہم مننگ کیک و اجتماعی ہم ولے اوننگے گڑا ہر اجتماعی آزاتی نا ایسر جاہ نہ جاہ اس کاہک فرد نا آزاتی نا دروشم ئٹ پیشن مریک یعنی آزاتی اسہ سوچ ئسے آن مرے یا تینا ذات آ، وڑ ڈول آن مرے یا دود آن، عقیدہ غان مرے یا کوزہ گیر آن سامراج آن مرے یا خدا آن دا دوئی مننگ فرد نا آزاتی ءِ و ہرکس دا آزاتی نا کوشست کے گڑا کوشست نا دا فیصلہ تینٹ تینا آزاتی ءِ منیسہ  دانا کاریم ئٹ ہتنگ ءِ دوارہ کوشست کروک ہم آزات گڑا بیرہ ہمو شرف ئنا حق تخوکے ہرا آزات ءِ ولے واہم دا کنا ذاتی ہیت ءِ کہ نی اودے امنا کریسہ شرف ئنا پیمانہ ٹہیفوس گڑا دا اسیکہ وا پیشن نا پیمانہ مرو۔”

ہیت کریسہ کریسہ چاکر یکدم چھپ کرے و جِک مس سلیس “نی انداڑے تولوک مہ ای بریوہ” دا پاریسہ چاکر تینا توفک ءِ ارفیسہ چھپیکو کوپہ ئٹ شاغا اِرا گام خلنگ آن گڈ تینا پُچ آتے چنڈیسہ خڑک اسہ چنکو تیڑ اسیکن مون کرے او مدان مدان لگنگ ئس و شیہک تینا جاگہ غا لیٹوک لیٹوک لخ ءِ چوٹ کریسہ اودے ہننگ آ اوننگ ئس و اوڑتون اوار سوچ خلنگ ئس “ای دا تو پاننگ کپرہ چاکر انتس کہ پاننگ ئس ہر ہیت ئتون ای امنا کیوہ یا تیوہ غاتے ای سرپد مننگ کریٹ ولے داخس چاوہ کہ ای اسہ خوشحال زند ئسے نا جاگہ غا بامعنی زند اس گدریفنگ خواہوٹ چاکر نا بولی ئٹ ‘حیاتِ مصدقہ’ ءِ خواہوٹ دوارہ یخیناً چاکر نا اقدار تا رِدئٹ ای شرف ئنا لائخ مریوہ، اگہ چاکر کوْن ءُ بندغ ہرا تینے ہم شرف ئنا لائخ سرپد مفک اونا خڑک ای شرف ئنا لائخ مروٹ گڑا دا یخیناً گواچنی شرف مرو” او اندا ٹَک خلیسہ بشخندہ کرے، شیہک دا ہیت آ چس بروک گوڑینگ ئس کہ بیرہ دئے منٹ ئنا مجلس نا سوب داسہ اونا گمان چاکر نا بابت بدل مننگ ئس، اونا پام ناگمان چاکر نا توار نا پارہ غا ہنا ہرا تُرند آن گڑاس پاننگ ئس شیہک بننگ نا کوشست کرے گڑا چاکر تُرند آن توار خلنگ ئس “ہیلو گہرام ہیلو، ہیلو برزین ہیلو، ہیلو گہرام ہیلو۔۔۔”

نت تا توار ءِ بنیسہ شیہک ایجسہ تغ آن بش مس و زو اس تینا توفک ءِ ارفے، چَک ءِ ہڑسیسہ اُرا گڑا چاکر مَش آن دڑینگسہ اونا پارہ غا بننگ ئس۔ خل آ کاٹم تخوک لیٹوک سما اف ہراتم اونا خنک تر مسر اودے سما ہم تمیتو ولے او تینے اندن بیدار نشان تننگ ئس دنکہ او خاچتنے دُن جنگی حالیت ئٹ تنگان ہننگ پَک چاکر ءِ دوست بفرو، چاکر خڑک بس گڑا شیہک دمدستی تون اوڑان سوج کرے “کس ئتون حوال مس؟” چاکر اونا رہی آ تولسہ ورندی تس “نئے، بلکن تیوہ غاک مخابرہ غاتے بند کرینو، ہیلی تا توار بننگ اَلو ولے مُر آن فائرنگ نا توار بننگ ئس گمان مریک ایس ایس جی دڑیفنگانے بلکن جاہ اس سنگت آتا اوفتون جنگ مسونے دانا مطلب ہیلیک واپس زوت برور۔” دا ہیت آک فریشان کروک ئسر ولے چاکر داخہ جارات ئتون بیان کننگ ئس کہ شیہک اونا دروشم نا جاراتی ءِ خنیسہ اسُل فریشان متئو۔ “نی جنگ اکن انتکن بسونس؟” گہرام نا تروک چادر آن تینا توفک نا دنز آتے ساف کریسہ چاکر شیہک نا پارہ غا اوننگ آن بیدس دا سوج ءِ اندنو ڈول اسیٹ کرے دنکہ شیہک اسہ تھانہ اسیٹ تولوک مرے و اوڑان سروسوج مننگ مرے۔ “جی، انت مطلب ای سرپد متئوٹ؟” دا بے موقع غا سوج آ شیہک دُنکہ سٹا، چاکر داسہ تینا توفک بغل ئٹ تخیسہ اونا پارہ غا اریسہ پین درشانی تون پارے “کنا مطلب دا آزاتی نا جہد ئٹ نی اوار انتکن مسوس؟ نی انتکن دانا بشخ مننگ خواسہ، پاش پا، راست راست پا؟” دا سوج کننگ آن گڈ چاکر ڈغار آ تموک سگریٹ نا ڈبہ ءِ ارفیسہ اوڑان سگریٹ نا اِرا دانہ کشا اسٹ تینا جوڑ تیٹ پرنچا و ایلو ءِ شیہک نا پارہ غا مریفے و ماچس نا تیلی خاخر تریسہ لگوک زراب ءِ تینا دو تا فانوس ئٹ سنبھالسہ دیخہ ڈول مریسہ اسیکہ شیہک نا سگریٹ ءِ لگفے و دوارہ زراب ءِ تینا جوڑ تا رہی آ ہتیسہ اوفتیٹ پرنچوک سگریٹ ءِ لگفے و شیہک نا خن تیٹ اُریسہ بشخندہ کرے دا سگریٹ و دا بشخندہ نا مطلب شیہک و چاکر ہڑتوماک سرپد مسرہ یعنی چاکر ربیدئی شرف نا رکھ آتیان آجو مریسہ شیہک ءِ بِننگ خوائسکہ، سوج ءِ بِننگ آن گڈ ہم شیہک دائسکان چھپ ئس بلکن ٹَک خلنگ ئس، بلکن او تینٹ ہم وختس دا بابت کڑمبی ئٹ ٹَک خلتویسس۔

شیہک ایسر تینا چھپی ءِ پرغیسہ پارے “ای جاہ اس خواناسٹ راستی ہمو وخت راستی ءِ ہراتم اونا سیالی ننا ذات تون مرے نئے تو راستی موضوعی و گمان کروک مرو، ای نا دا سوج ءِ سما اف تینا ذات تون امر ہمگرنچ کریسہ بیان کیو بلکن ای بے وس اُٹ کہ جنگ کیو، کنتون پین کسر اف، ای بلوچستان ئٹ زورانی نا کوزہ نا دود ئنا دیہاڑ آن خن تے ہڑسیو ہم گڑا ای غلامی و نیم بندغی تینا ہڑدے ئی زند ئٹ خنیوہ، بالفرض ای تینا غلامی اویڑدہ مریو ہم واہم پاکستان کوْن انگا ملک ئٹ ای تینا انفرادی آزادی دوئی کننگ کپرہ، بلوچستان ئٹ اخس باغی ءُ یا اخس دنو بندغ ءُ ہرا غلامی آن نمن مریسہ آزاتی کن جنگ کننگ ءُ بھاز کم اسُل بھاز کم ولے ایلو پارہ غا غلامی تون اوڑدئی کروک بھلو کچ ئسے نا زند ئٹ اخس جُوانی بدلی بسونے؟ داڑے سیاست مرے، زرگزران مرے یا سرداریت تیوہ غاک اسہ غلام پیری ئسے ءُ اسہ جاندار ئسے بندغ مننگ آن توننگ نا دیوال ءُ، کسر یلہ کریسہ نرنگ بیرہ چھپی ءِ ولے چھپی ہم ہچو ایسری اس اف، ای آزات زند آ خوشحالی ءِ تینا کریسہ تینا تیوہ غا زور ءِ خلیسہ اسہ جُوانو نوکری اس دوئی کیو ہم کنا حیثیت انت مرو اندا کہ ای اسہ بھلو مشین ئسے نا چُنکو بشخ ئسے نا ڈول میکانکی زند اس گدریفیو، پین کس ئنا ٹہیفوک وخت و کچ نا رِد ئٹ کاریم کریسہ اسہ بندغ یا اندا ریاست کن پیسہ کھٹیو ہرا کنے آن کنا آجوئی ءِ پُلانے و او کنا کھٹوک پیسہ غاتا چُنکو بشخ اس کنے تنخواہ نا دروشم ئٹ واپس تریسہ کنے خوش کے و ای اونا منتواری مریو  دوارہ اندا تنخواہ نا نیمہ آن زیات او اسیکہ وا پین ڈول اسیٹ ٹیکس آتا دروشم ئٹ کنے آن واپس ہلے، یعنی ای تینا آزاتی ءِ یلہ کریسہ غلامی تون امنا کیو بلکن دا غلامی نا زمزیر تے سوگوْ کننگ کن آقا نا کمکار مریو وا ہم بدل ئٹ اگہ بخت والا اس مسوٹ گڑا اسہ اُرا، گاڑی و زائیفہ اس خنیو و اوفتیتون وخت گدریفنگ کن چھٹی نا ودار کیو، واقعی زند ئنا مسخت اندا مریک؟ اسہ وخت اس ای زند ئنا مسخت آ کتاب اس خواننگ ئسوٹ ہراٹی جرمن فلسفی شوپنہاور پائک کہ زند ئنا مست ماورائیت ءِ، ساندئی ءِ و ماورائیت بیرہ جمالیات آن دوئی مریک، ولے ای پاوہ ہراتم اسکان ای تینا انفرادی یا اجتماعی آزاتی آن نیست اُٹ او وخت اسکان جمالیات کور ءِ، چاکر نا لوز آتا ردئٹ اُرن ہم گڑا زند نا مسخت کنے “حیات مصدقہ” یا بامعنی زند نا دوئی کننگ خننگک و داڑاکن ہم تو اولیکو شرط آزاتی ءِ نا، ای نے اگہ راست پاؤ تو ای بندغ آن اُست کٹہ اُٹ، ای تینا زمین و چاگڑد آن پیشن ہم بندغ ءِ اُریوہ گڑا اودے ای ہر پارہ غا تینا آزاتی آ نرنگ و اوڑتون صلہ کروک خننگک، جاہ اس بندغ عقیدہ نا غلام مریسہ، جاہ ئس زرگزران نا غلام مریسہ، جاہ اس مشین نا غلام، جاہ اس مُلک ئسے نا غلام مریسہ، جاہ اس مراعات آتا غلام مریسہ و جاہ اسہ بندغ ئسے نا غلام جوڑ مریسہ تینا مرضی ءِ ایلوفتا دوٹی ایتنگ ءِ، تینا ذمہ واری تیان نرنگ ءِ و تینا آزاتی آن دو ارفنگ ءِ۔ چاکر نی نطشے نا ذکر کریس، نطشے تون ای اسہ اختلاف اس تخیوہ او ہراڑے سامراجیت و کوزہ گیری ءِ بندغ ءِ غلام جوڑ کننگ نا ذمہ وار پائک ہموڑے او راج دوستی و اشتمالیت ءِ ہم بندغ نا انفرادی آزاتی ءِ ٹولی تا ونڈ کریسہ ایسر کننگ نا گنہگار پائک ولے او تینٹ آزات چاگڑد نا مخلوق ئسے بلکن دا سرپد متئو کہ غلام چاگڑد آتیٹ انفرادی آزاتی ہمو وخت اسکان مننگ کپک ہرا وخت اسکان اجتماعی آزاتی دوئی مف، غلام چاگڑد ئٹ آزاد بندغ ودی مننگ کپک، ای فلسفی اس افٹ کہ بندغ نا آزائی نا فلسفہ اس مونا ہتنگ کیو، ای نیم خوانندہ ئسے اُٹ ہیت سادہ کریسہ ولدا سرپد مریوہ ای انداخہ چاوہ کنا ماورائیت جمالیات و تخلیق ئٹ ڈھکوک ءِ و تینا انفرادی آزادی آن بیدس ای ہچبر تخلیق و جمالیت اسکان سر مننگ کپرہ و کنا انفرادی آزاتی نا دوئی کننگ نا اولیکو ذریعہ کنا چاگڑدی و راجی آزادی ءِ، ای داڑے تینے آزات کننگ کن جنگ اکن بسونٹ، چاکر ای نے آنبار دلیر افٹ، اسہ راست ءُ ہیت اس پاؤ ای سہب آن خُلوک اُٹ، نہ کنے ٹی داخہ سگ ارے، ای مرگ آن ہم خُلیوہ ولے واہم داڑے بننگ دا جہد ئنا بشخ اس مننگ کنا بے وسی ءِ ای بیرہ نیتون مریسہ اسہ آزات بندغ اس پاننگ مریوہ، ایسری آزاتی دوئی کننگ کیوہ، سارتر نا “حیات مصدقہ” اسکان سر مننگ کیوہ، نطشے نا “فوق البشر” مننگ کیوہ۔ کنا ذاتی و انفرادی آزاتی راج نا آزاتی تون گنڈوک ءِ بلکن راج نا آزاتی ہم تو اندادے کہ نن اسہ راج ئسے نا بندغ آک اوار مریسہ اسٹ ایلو ءِ آزات کننگ نا کوشست کننگ اُن۔”

شیہک ہیت کریسہ ئس و چاکر اودے خوڑتی تون اُریسہ و بِننگ ئس چاکر دُنو بھلو ورندی ئسے نا اسُل امیت کننگ اَلو، اندنکہ شیہک چھپ کرے گرا ایب کیب ئٹ اسہ چھپی اس تالان مس ہڑتوماک مونی ہچس پاننگ اَلور، چاکر رہی آ تخوک کَلی ءِ ارفے اونا بائی ءِ ملیسہ جوڑ تیتون خلک و دیر ئنا اِرا مُسہ جُوانو کش گٹ آن ایمون کرے کَلی نا باہ ءِ تفیسہ او کَلی ءِ اسیکہ وا سیخا ئٹ تخا کہ دیرک یخ مریر و چھپی ءِ پرغیسہ پارے “شیہک بیرہ نی لپڑزہ افیس، بیرہ نی خُلپیسہ بلکن نن تیوہ غاک خُلینہ، اینو نن تیوہ غاک تینا اُرا تیان مُر داڑے تولوک اُں دانا سوب خُلیس ءِ، ایسر مننگ نا خُلیس۔ اندا خُلیس انفرادی وڑئٹ مرگ و اجتماعی وڑئٹ ایسر مننگ ءِ، انت وختس نی ٹَک خلکونس کہ دا خُلیس و بھیم انت ئسے؟ و دا خُلیس آن امر جان چُٹنگ کیک؟ بھیم و خُلیس نا تینا پڑ آک ءُ اندنکہ نی اونا بڑز پِڑ اسکان سر مریسہ اندن او شیف نا پِڑ آن ایسر مریسہ کائک، بنماسی خُلیس ننا انفرادی ءِ تینا ذات اکن ولے ہمو خُلیس تینا ایلو بڑز کچ آ ننا خاہوت کن ودی مریک گڑا ننا تینا ذات اکن خُلیس ایسر مریک نن خاہوت ءِ رکھنگ کن تینا ذات آن بیدس خُلیس ءِ ندر کننگ کینہ، دانا ایلو کچ راج اکن خُلیس ءِ ہراتم نن تینا راجی بھیم وخُلیس ءِ مارینہ گڑا دوارہ ننا تینا ذاتی داڑاسکان خاہوتی خُلیس ہم ایسر مریک، سارتر تینا فرانسیسی راج نا جاگہ غا الجزائری تا مُخ تفی کریکہ انتیکہ او خُلیس نا ایلو بڑز پِڑ اسکان سر مسوسس بندغی کن خُلیس اندا سوب بلکن اودے راج ئنا پرواہ اَلو۔ خُلینگ اُن تو نن تیوہ غاک۔ اگہ اینو نن تینا راجی خُلیس و بھیم ءِ ماران گڑا ایلو تیوہ غا بھیم و خُلیس تیان جان نن چُٹنگ کرو۔ خُلیس اسُل خراب ءُ گڑاس اف، اندا تو بندغی نا رکھ ءِ، اندا تو تخلیق ءِ، اندا ننے زندہ تخک۔ اگہ بندغ تارمہ غار تیان دا پوسکنا جہان آ سر مس اسکان گڑا اونا تیوہ غاتیان بھلا سوب اندا خُلیس ئس، فطرت نا خُلیس تینا ایب کیب ئنا خُلیس دا خُلیس ءِ تینا وس ئٹ کریسہ کریسہ نن فطرت ءِ وس ئٹ ہلنگ اُن، تارمہ و ساہدار تا خُلیس خاخر نا ایجاد ءِ ممکن کرے۔ ہراڑاسکان مرگ ئنا ہیت ءِ گڑا اوڑان انت خُلیس اونا ننا زند ئتون تعلقداری اف، ہراتم مرگ بریک گڑا زند مفک و ہراتم زند ارے مرگ ہچبر بننگ کپک، بقولِ سارتر “مرگ تو زند نا خارجی حد ءِ اونا زند ئنا تہہ تون ہچو ہڷ و تس اس اف۔”، ایہن ای مرگ ءِ اسہ نعمت اس سرپد مریرہ دا اسہ لٹ اس تفیسہ ننا زند ءِ شون و معنویت اس بشخک نئے تو مرگ آن بیدس زند بیرہ بے شون تدینی تا اواری اس مسکہ، شیہک اسہ ہیت اس سوج کیو نا تیوہ غاتیان بھلا خُلیس انت ءِ؟”

چاکر نا سوج ئتون اوفک فائرنگ و چُنکا تراک آ توار بنگر دا توارک زیات مُر آن بننگ اَلور۔ چاکر جِک مس و شیہک ءِ پارے “ننے داکان پیشن مروئی تمو دیخہ مونا اسہ درنگ ئسے او بڑزی اسیٹی ءِ، او ڈھکنگ و ایب کیب آ اوننگ کن جُوانو جاغہ ئسے، ننا سنگتاک بیدس سوب فائرنگ کپسہ لازم ایس ایس جی دڑیفنگانے و اوفک داڑے بننگ کیرہ۔” شیہک زو اس تینا کلاشن و گہرام نا تروک چادر ءِ ارفے و چاکر کَلی ءِ ارفیسہ چشمہ نا دیر ئٹ ڈُب تس ہرا بلبلہ جوڑ کریسہ پُر مس، دوارہ اوفک ترندی تون اوکان پیشن مننگ کن سر ہلکر اسیکہ وا جاہ ئسے آن بمباری نا توار بس سما اف شیہک ءِ دا تراک آتے بننگ نا عادت مسونے یا سما اف دا چاکر نا ہیت آک ئسر کہ او داسہ مالو آنبار خُلینگ اَلو۔

کسر خلی ئس جاغہ جاغہ جل تا بننگ آن بھلا بھلا خلک تموک ئسر، جاغہ جاغہ اوفتا تو زی آن دِرکوئی تماکہ، اسہ جاغہ اس لغوشت کننگ نا سوب آں شیہک نا کلاشن نا بٹ ترند آن خل اسیتون لگا ہراڑان اوڑا نشان اس مس، کم و وَد نیم گھنٹہ اس ہِننگ آن گڈ اوفک ہمو درنگ نا رہی آ سر مسوسر، شیہک خوڑتی تون اوننگ ئس کہ او امر لگے انتیکہ نَود نا زاویہ غا لگیسہ بڑز سر مننگ مسکہ، چاکر چسپانی تون منٹ آتیٹ زی آ سر مس و شیہک ءِ پارے “نی تینا توفک ءِ کنے ایت دوارہ ہڑتوما دو تیٹ ہلیسہ زی آ بہ۔” منہ گھنٹہ مُست شیہک ہرا چاکر آن بد دروک خیال تخاکہ داسہ او تینے اوڑان داخہ خڑک سرپد مننگ ئس کہ او تینا نزوری ءِ نشان تننگ ئٹ لج کننگ اَلو او تینا توفک ءِ کنداخ آن ہلیسہ مرغن کریسہ چاکر ءِ تس و تینٹ ہڑتوما دو تیٹ ہلیسہ زی آ لگیسہ کرے ہراتم او زی آ سر مننگ ئس گڑا چاکر اونا دُو ءِ ہلیسہ اودے زی آ چِکا و دیخہ مونی ہنیسہ اوفک اسہ اندنو جاغہ ئسے آ توسُر ہراکان شیف نا تیوہ غا ندارہ خننگسہ ئس، داکان او دشمن ءِ اوننگ کریرہ و اگہ جھڑپ مسکہ گڑا او آسراتی تون دشمن ءِ خلنگ کریرہ و تینٹ خن تیان چھپ ہم مسرہ، مَش نا جنگ آتیٹ کچ آن زیات بڑز پوزیشن نا اہمیت مریک، شیہک کاٹم ءِ بڑز کریسہ آسمان نا پارہ غا اُریسہ اندازہ  خلنگ ئس کہ ہیلی دے ٹِک یا دے کیہی نا پارہ غان بریسہ زی آن گدرینگور گڑا اوفک ننے خننگ کپرور ولے اگہ او قطبی و جاندمی پارہ غان بسر گڑا بلکن اوفک ننے خنر، چاکر اسیکہ وا تینا مخابرہ ءِ ملا و اسیکہ وا کلچ ءِ ہلیسہ ہمو توار تے خلک “ہیلو گہرام ہیلو، ہیلو برزین ہیلو، ہیلو 88 ہیلو، ہیلو گہرام ہیلو” ولے اسیکہ وا ہمو چُپی، او تینا مخابرہ ءِ بند کننگ نا جاگہ غا ملوک ہلیسہ دیخہ بڑز جاغہ اس تخا و شیہک نا رہی آ توس، کم و وَد بیگہ نا چار بجہ مننگ ئس دے مدان مدان دے کیہی پارہ غا ہننگ ئس ہرانا سوب آن بیگہ نا مش تا بھلا سیخا جوڑ مننگ ئس بس منہ ساعت ئٹ انداخسو سیخا اس مرو کہ او ہڑتوماک او سیخا ئٹ تولنگ کرور، بینگنی ودنگ ئس ولے وار وار بینگنی ءِ ایسر کننگ کن شیہک دیخہ دیخہ دیر کُننگ ئس، شیہک نن ئنا بے صبری تون وداری ئس انتیکہ چاکر پائک تارمئی گوریلہ نا تیوہ غاتیان بھلا سنگت مریک، جُوان جٹ اس اندن چُپی مس ہرکس تینا خیال تیٹ ئس، چاکر نا مِلی ئٹ بیرہ دھڑیکوک دُدینگ ئسر انتیکہ وتاخ آن پیشن مننگ آن گڈ دائسکان اونا احوال کس ئتون متوسس سما اف ایلو سنگت آک انت حال ئٹی ئسر چاکر اندا خیال آتیٹ ئس کہ ناگمان شیہک نا گُٹ ساف کننگ نا توار اودے خیال تیان کشا و چپی ءِ پرغیسہ شیہک پارے “کنا تیوہ غاتیان بھلا خُلیس مرگ اف و نہ خواری ءِ بلکن کنا خُلیس تینا مرگ و خواری نا پوک مننگ ءِ، دا خُلیس بیرہ تینکن اف بلکن تیوہ غا زندہ و تیوہ غا شہید آتیکن ءِ کہ نن ہرا قیمتی سنگت آک دا کسر ئٹ ننے آن جتا مسر اوفتا شہادت ءِ انت سہی رُخ اس تننگو؟ یا انت اوفک واقعی ئٹ سہی رُخ ئٹی ءُ، اینو ہزار آ زند آک لیڈرشپ نا دوٹی تریسہ دا جدوجہد ئٹ اوار ءُ، ولے دا خُلی کنے ہروخت پلویڑ کیک کہ انت واقعی دا لیڈرشپ داخہ لائخ، بے غرض ءِ کہ دا قربانی و قربان مننگ کن تیار زند آتے اسہ رخ اس تننگ کیر، گواچن سوج کیس گڑا دائسکان قیادت و راہشون نا کچ ءِ خنیسہ خُلیس پین پینگن مسونے، کنے دتر وہنگ نا خُلیس اف بلکن کنا خُلیس دادے کہ دتر نا وہنگ رَد ءُ پارہ ئسے آ مف، چاکر انت نی کنا دا خُلیس ءِ مُر کننگ کیسہ؟ انت نی کنے باوری تننگ کیسہ کہ دا دتر نا وہنگ سئی پارہ غاٹی ءِ؟ نی تو دئے سال آن دا جہد ئٹی اُس ہر تنظیم ءِ و اونا قیادت ءِ خڑک آن چاسہ انت داخہ سربراہ خننگرہ او راہشون و لیڈر ہم اریر؟ اینو ای نے آن دا ورندی ءِ خواوہ انت دا لیڈرشپ اُلس ءِ سہی رخ اس تننگ کرور؟”

چاکر اونا ہیت آتے بننگ آن گڈ چپ مریسہ مُد ءِ اریسہ کرے او دا ٹَک خلنگ ئس کہ او انت ورندی ایتے، ورندی ایتے ہم یا نہ، او دا ہیت ئنا ورندی تننگ نا لائخ ءِ ہم یا نہ دوارہ ایسر ئٹ او باوری تیان ہورک گٹ اسیتون بے شون توار اس کشیسہ پارے “اُف دا لوز اُلس، ای ہچبر سرپد متئوٹ دیر ءِ، انت دا خواص نا چھپ اُلس ءِ؟ گڑا خواص دیرے؟ ای دا ہچبر تتئوٹ ولے ای بیرہ انداخہ چاوہ کہ راہشون ہمودے ہرا چاگڑد ئٹ اُلس اف بلکن راہشون ودی کے، لیڈر ہمودے ہرا انبوہ ءِ جمہور جوڑ کے، دافتیٹ فرخ انت ءِ انبوہ بیرہ مُچی ءِ و جمہور صاحب رائے اشتماع، اسٹ بارن گیاوان ڈغار ءِ و ارٹمیکو ہمو ڈغار ہراڑا لیڈر نا افکار پر ئنا دیر آنبار شلیرہ، ولے لیڈر ارے یا نئے کنے ہچ سما اف، ای تو دا منیوہ کہ لیڈر الّمی اف اسہ بندغ اس مرے او اسہ سوچ، اسہ اصول داڑاسکان منہ لیک نوشت مننگ کیرہ ولے دا الّمی ءِ کہ او مونی دننگ چائے، لیڈر نا دا “نیسی” نا خُلیس نا ہم ارے و کنا ہم، بلکن ٹولی تا لیڈر مرے ولے سما اف راج ئنا دیر ءِ، سما اف کس ارے یا کس جوڑ مرو یا کس اف۔ دا “مفننگ و نیسی” نا خُلیس بیرہ نا اف بلکن کنا ہم ارے، ایہن ننا تکلیف ہمودے ہرا پین دروشم اسیٹ تیوہ غا بندغی نا اولیکو دے آن ءِ، نن “نیستی” نا گواچی اُن، نن نیستی تا خلوک اُن دا مفننگ نا شکار اُن، بندغ اولیکو دے آن دا نیستی ءِ پُر کننگ کن وختس دیوتا تخلیق کریسہ کرے، گڑا وختس بُت تراشسا کرے و وختس سجدہ کریسہ کرے دوارہ سائنس ءِ خمب کرے ولے دا نیستی ءِ دائسکان پورہ کننگ متئو او دائسکان ورندی دوئی کننگ کتئو، داخہ شابیت ءُ کائنات اس و ننا وجود داخس چُنک بلکن اندا سوب نن وختس نیسی ءِ ہستی ئٹ بدل کننگ کتئون، ویل ڈیوارنٹ ننا دا بندغی خُلیس ءِ پین ودفسہ پائک کہ “بندغی حیوانیت نا نیامٹ اسہ وقفہ ئسے، حیوانیت حیاتیات نا نیامٹ اسہ وقفہ، حیاتیات ارضیات نا نیامٹ اسہ وقفہ ئسے و ارضیات فلکیات نا نیامٹ اسہ وقفہ ئسے۔” داسہ پوروی ہرادکن ءِ نیستی ہراڑے ایسر مرو نن دائسکان دانا سرپد مننگ نا رہی آ سر متنون، کرکیگارڈاس “نیستی” ءِ خدا غان مُری پائک، سارتر دا “نیستی” ءِ خدا نا مفننگ نا ہورکی سرپد مریک و نطشے نا خڑک دا “نیستی” نا سوب مرگ خدا ءِ و بندغ دا نیستی ءِ پُر کننگ کن اولیکو دے آن اینو اسکان انت انت کننگ ءِ، نن بلوچ اندنو اسہ پین نیستی ئسے نا گواچی اُن تینا ڈول نا اسہ نیستی ئسے نا خلوک اُن، بلکن ننا نیستی راہشونی مسونے، رُخ مسونے۔ نن ہم تینا دا ہورکی ءِ پُر کننگ کن اخس لیڈر جوڑ کریسہ اونا مونا سجدہ کرین، اخس لیڈر نا بُت تراشیسہ تینا ایمان تے اوفتا دوٹی تسون و اخس درگاہ تیا تینا ساہ تے تریسہ خن تر باور کرین ولے وڑ ڈول و کسر گواچنی اَلو اندا سوب نن ہچبر دا نیستی آن ننا جان چٹیتئو، اندا بابت کنا دوست انگا تصوراتی سنگت نطشے پائک کہ “بندغ نیستی آن جان چٹفنگ نا نَت دو خلنگ ئٹ پین اونا کسر تے آوار کرے و اندا افسوز کروک آ راستی ءِ ہرادے زوال پارہ۔”، ننا گواچن ہم اندادے گواچنی راہشون نا جاغہ ءِ پُر کننگ کن نن ہموخس دروغ نا راہشون جوڑ کننگ کن دُدینگان لیڈرشپ نا نیستی آن دو خلاسی کن نن اونا پین کسر ءِ جوڑ کرین و گواچنی راہشونی آن مُر ہنیسہ کرین و دا ننا زوال ءِ۔”

شیہک دا ورندی آن اسُل اُست جم متئو و نہ او سرپد مس کہ چاکر پاننگ انت خوائک بلکن چاکر ءِ تینٹ سما اف، یا او بس اودے ہیت آتیٹ پیری تننگے ولے شیہک تینا ہیت ءِ چاکر نا مونا اسیکہ وا تخیسہ پارے “چاکر نا دا ورندی آن ای اُست جم متئوٹ، کنے کتابی و خیالی ہیت آتیٹ پیری تفہ اینو پاش خننگک کہ اختلاف ارے، مُری ارے، نزوری ارے، بیوقوفی ارے، بے سرپدی ارے و زی آ نغد کاری نا چِک و تاڑ بش ءِ دننگا حالیت ئٹ دا اسہ فطری سوج ئسے کہ ہرا تینا دتر وہیفنگ خوائک او ضائع تو مفرو؟” نیامٹ چاکر اونا ہیت ءِ کاٹ کریسہ ترندی تون پارے “یار اسٹ تو ای سرپد مفرہ کہ نے کنے و ہرکس ءِ رَد ہننگ نا خُلیس ءِ، اختلاف آک، مُریک، نزوریک، چادی گریک و بے سرپدیک خننگسہ ءُ گڑا ننے دافتیا سوج ارفنگ آ انتکن فریشانی ءِ؟ اہم آ گڑا ردیک ءُ دا ردی تیا سوج ارفنگ داخہ در اہم اف کہ نن دا ردی تے بے خیال کریسہ بس دا سوج و نغدکاری نا رند ئٹ لگن، نن اہم ءِ غیر اہم و غیر اہم ءِ اہم جوڑ کرینن، شیہک کنے آ باور کہ فکری افلاس و فکری زوال نا ایسری حد ہموتم بناء مریک ہراتم نن اہم ءِ غیر اہم و غیر اہم ءِ اہم سرپد مننگ آ مرین، داخہ در تو ٹَک خل کہ سوج آک ردی تے ودی کتنو بلکن ردیک سوج آتے ودی کرینو، کس ئنا تخت و تاج کس ئنا چار سوج آتیان ہنپرو تیوہ غاک مفت اِربشی ءُ و نہ کس داخہ کامل و پارسا داڑے ساڑی ءِ کہ اودے سوج نغد آ خلاس پن کننگے داڑاسکان نن ہم نئے، رَد نن تیوہ غاک اُں فرخ بیرہ دادے کہ ننے احساس ءِ، انت نی وختس پوسکن ٹہیفنگوک روڈ آتیا دا بورڈ ءِ خوانانس ہراڑا نوشتہ ءِ کہ “خبڑدار مونا کسر خطرناک ءِ” نغد کاری بس ہمو بورڈ ءِ، بس پائے کہ مونی کسر خطرناک ءِ دا کسر آ ہننگ یا ہنپننگ گاڑی چلیفوک نا مرضی آ مریک، نی سوج کننگس کہ وہوکا دتر نا رُخ سہی ءِ یا نئے؟ گڑا بیرہ مِزل اوننگ آن نے سما تمپرو، خن تے شیف خلیسہ کسر ءِ ہم اُر کہ دا کسر سہی کسر ءِ یا نہ اگہ سہی اف گڑا سہی کسر ءِ پٹیسہ ہن انتیکہ داڑان بیدس پین وڑ اف” چاکر کمر بند ءِ تفیسہ اسیکہ وا چاکر نا باہ آن ہیت ءِ پُلیسہ پارے “او تو سہی ءِ چاکر ولے دا کرینگ و بے شرفیک کسر پٹنگ تو متور” دا ہیت ءِ بننگ تو چاکر اسہ دم تون مخنگ بناء کرے، شیہک اینو سہب آن اولیکو وار اودے مخنگ آ خننگ ئس و او ہم اوار مدان مدان مخیسہ چاکر نا گوڈ آ خفت تون دو تخیسہ پارے “انتکن مخنگ اُس یار” چاکر مخیسہ شیہک نا پارہ غا اریسہ پارے “شیہک جان نن ہم کرکیگارڈ جوڑ مرین انت؟” “انت مطلب؟” شیہک واپس سوج کرے۔ “ای نے آ مخنگ افٹ اسہ ہیت اس اُست آ بس ہرادے شہید زباد کنے بنفیسس ہیت تو داخس بھلن اَلو ولے نن بھاز مخان بس ہمو ماحول جوڑ مریسہ کنے مخنگ ہلک، ڈنمارک ئٹ کرکیگارڈ پنی ءُ اسہ فلسفی اس ئس، او بدنی ڈول ئٹ بھاز بدحالیت ئس ولے فکری رِدئٹ آبات، او دو تیٹ فلسفہ نا جہان ئٹ ہیگل نا مَٹ اَلو و کس اونا افکار تون مون تننگ نا سوچ ہم خلنگ کتوکہ ولے کرکیگارڈ اوڑتون اختلاف تخاکہ اندا سوب او نہ بیرہ ہیگل آ بلکن چرچ آ ہم نغدکاری نوشت و کتاب نوشتہ کننگ بناء کرے او تینا دور ئٹ عیسائی مننگ آن گڈ ہم چرچ آ تیوہ غاتیان زیات نغدکاری کروک بندغ جوڑ مس، اودے گمان مس کہ ای جہان ءِ اسہ پوسکنو خیال و سوچ اسیتون درستی کریفوہ ولے بلکن او تینا وخت آن مُست ودی مسوسس اندا سوب اسہ پارہ فلسفہ نا جہان ئٹ و ایلو پارہ غا چرچ آ نغدکاری کننگ نا سوب ڈنمارک نا سڑک تیا اسہ ابدال ئسے نا دروشم جوڑ مس، او ہراکان گدرینگاکہ مخلوق اونا لاغر پاچہ و مِٹو آنبار انگا بامس آ ہیت بٹیرہ، اونا بد آ دروشم آ مخارہ، اودے کرینگ تسرہ داڑاسکان کہ اخبار تیٹ اونا بد آ دروشم نا کارٹون ہم ہڑدے چھاپ مننگ ئسر ایسر او انداخہ تنک تما کہ اُراغان پیشن مننگ ءِ یلہ کرے۔ اودے اسیکہ گمان مس کہ اونا افکار نا ورندی ئٹ مون آن ہم نوشتہ کننگ مرو و اسہ جُوانو شرہ ئسے نا بناء مرو ولے داڑے اونا زند گٹگیر مس دوارہ تنک تمیسہ او اسہ پین قلمی پن اسیٹ تینا نوشت آتیا تینٹ نغدکاری بناء کرے و ایلو پارہ غا تینا اصل پن ئٹ دا نغد کاری نا ورندی تس دوارہ ایلو پن آ دا ورندی نا ورندی تسکہ اونا قلمی پن ئنا کس ءِ سما اَلو اندا سوب اُریسہ اُریسہ اخبار تیٹ اسہ جُوان شرہ اس بناء مس، دا شرہ مخلوق نا پام ءِ دوئی کرے و اینو اندا کارکیگارڈ ءِ “وجودیت پسندی” نا باوہ اعظم پاننگک ہرانا افکار آ نطشے، ہائیڈیگر و سارتر کوْن آ بھلا دانشور آک تینا فلسفہ نا بنماس ءِ تخار۔ اندا ہیت آ شہید زباد پارے کہ داسہ ننے کرینگ رسینگسہ ءِ گڑا انت کین نن ہم کرکیگارڈ نا ڈول تینا ورندی ءِ تینٹ ایتن؟ ولدا مخیسہ او پارے کہ نن نہ تو کرکیگارڈ نا ڈول بد دروشم اُں و نہ اوخس دانا گڑا نن کان ہرانگ۔ دا ہیت آ نن ہڑتوماک بھاز مخان اینو ہمو ہیت یات بس۔” تینا ہیت ءِ پورہ کننگ تو چاکر اسیکہ وا مخا و اوڑتون شیہک ہم مخا و مخیسہ شیہک پارے “او چاکر ای اسہ ہیتس پاؤ نے ای کرکیگارڈ نا فوٹو ءِ خنانٹ قسم ءِ ڈنمارک والا تا قصور متنے۔” دا ہیت آ چاکر پین ترند آ مخا۔ اندا ہیت ہتون اوفک اسیکہ وا ہیلی تا توار ءِ بنگر اوفتا توار بھاز مُر اَلو و ترندی تون خڑک بننگ ئس، “شیہک لیٹ ہیلیک ءُ۔” چاکر دا پاننگ تون اسُل کُنڈ ئٹ سینہ غا لیٹا و تینا بدن ءِ اسُل مُچ کرے، دوارہ یکدم تون ہیلی تا توار ترندی تون اوفتا خف تیٹ لگا اوفک پین ہچس بننگ اَلور۔ ناگمان سُم تا شلنگ بناء کرے شک آتیا سُم تا لگنگ آن خلک پنیسہ چاکر نا زی آ تمنگ ئسر او تینا ہڑتوما دو تے کاٹم آ تخا کہ خل تیان رکھے تینے، فائرنگ نا توار بس کرے و ہیلی فائرنگ کریسہ ہنا، چاکر ہموڑے لیٹوک مس ہراتم شرشور کم مس گڑا او ترندی تون پارے “شیہک نی جُوان اُس نا” مون آن ہچو ورندی اس بتئو بلکن شرشور نا سوب آن شیہک بنتئو، چاکر لیٹوک لیٹوک ترندی تون پارے “شیہک؟” اسیکہ وا چُپی داسہ چُپی ئٹ منحوسی نا گمان ہم ئس، چاکر مِش تیٹ اسٹ زو زو جِک مس و شیہک نا پارہ غا اُرا، دوارہ کبین آ گام تیتون ہنیسہ شیہک نا رہی آ سلیس۔ او سینہ غا تموک ئس اونا رہی آ دتر نا چنکو کانی اس جوڑ مننگ ئس، چاکر کاٹم نا پد ئنا بشخ ءِ بدن آن مُر و پیشن مروک ملی ءِ اوننگ آن گڈ ساہ رغ آ ہور تخیسہ اوننگ نا خواست متئو، اسہ سُم اس سیدھا اونا کاٹم ءِ تَل تریسہ پیشن مسوسس۔ چاکر اونا اسُل مونا توس و اولیکو وار اونا دروشم ءِ خوڑتی تون اُرا، اودے اولیکو وار اُرا کہ شیہک نا تَنک آ ریش اونا پیہن آ رنگ آ بھاز زیبدار ئس، اونا عمر بیست، بیست و دو سال آن زیات مفرو، نیام آن سیم کشنگ نا سوب اونا پژہ غاک اونا مون آ تمارہ و او تینا دو تیٹ اوفتے پد آ کریکہ، داسہ ہمو پژہ غاک اونا مونا تالان ئسر، چاکر تینا دو تے مریفے و تالان آ پژہ غاتے اونا مون آن مُر کرے ہراڑا چاکر نا دو تیا اونا دترک لگار، چاکر تینا دو تے خوڑتی تون اُرا دترک دائسکان باسن ئسر دوارہ اونا کاٹم آن وہوک دتر سے خوڑتی تون اُرا اوفک اونا کاٹم آن وہیسہ اسہ چنکو کڈ اسیٹ تالاب نا ڈول مُچ مننگ ئسر کڈ ئنا پُر مننگ نا سوب داسہ او مدان مدان پیشن وہنگ ئسر۔

چاکر بھاز خوڑتی تون دا وہوک دتر نا رُخ ءِ اوننگ ئس بلکن اودے شیہک نا ورندی رسینگے انتیکہ شیہک ءِ تو کہنگ و دتر وہنگ آن خلیس اَلو اونا خلیس اندا ئس کہ دتر نا وہنگ نا مون رَد پارہ غا مف، او بھاز خوڑتی تون دتر آن پُر کڈ ءِ خن خلوک اُریسہ کرے دوارہ شیہک نا دروشم ءِ اریسہ ترندی تون پارے “شیہک جان ای بھاز خوڑتی تون اُراٹ ولے پوہ مننگ افٹ کہ دتر نا وہنگ نا مون سہی پارہ غاٹی ءِ یا رَد ءِ، آن داخس سرپد مسوٹ دتر مُچ الّمی مننگ ءِ نی خُلپہ اودے وہنگ کن الّمی سہی رُخ رسینگو۔” دا پاننگ آں گڈ چاکر ہموڑے بیدس سرینگ آن جُوان اُرے اسکان شیہک ءِ خن خلوک اُریسہ کرے دوارہ بش مریسہ مُر تموک گہرام نا تروک خیری ءِ ارفے و شیہک آ شاغیسہ اسیکہ چپی تون توس، انداڑتون اسہ توار اس چُپی ءِ پرغا او اسیکہ وا بننگ نا کوشست کرے گڑا خل تا شیف آن مخابرہ آن توار بننگ ئس “ہیلو چاکر ہیلو، ہیلو چاکر ہیلو۔۔۔” چاکر سوچ خلنگ اس کہ وخ کہ دا توار دیخہ مالو بروس او ہرا وخت آن پاننگ خوائسکہ کہ شیہک بینگن ءِ سنگت اسیتون گڑاس کُننگ کن دا پارہ غا رادہ کبو، او بش مس و خل تا شیف آن مخابرہ ءِ کشیسہ اونا کلچ ءِ پرنچسہ ترند آن پارے “جی” مون آن گہرام نا توار بس “نما پارہ غا خیریت ءِ، و شیہک نیتون ءِ؟” چاکر شیہک نا پارہ غا اریسہ ٹَک خلک سما اف شیہک اوڑتون ءِ یا نہ ولے او اسیکہ وا کلچ ءِ پرنچسہ پارے “آؤ شیہک کنتون ءِ” مون آن اسیکہ وا گہرام نا توار بس ہرا کوڈ ئٹ پاننگ ئس “نن میڷ تا والا مش ئنا رہی ئٹی اُن نم ہڑتوماک ہموڑے ببو” چاکر اسیکہ وا کلچ ءِ پرنچسہ پارے “نئے، نن گٹ ئٹی اُن نی منہ سنگت ءِ رادہ کہ و کمبل اس ہم رادہ کیس شیہک ءِ ہتوئی ءِ۔” گہرام ہیت ءِ پوہ مس و ہڑتوما پارہ غاتیان اسہ وخت آ اسہ یخ آسڑد اس پیشن مس۔

(ایسر)