آپریشن ھیروف: بی ایل اے نا ودوکا طاغت نا سوب و اودیمیک

آپریشن ھیروف: بی ایل اے نا ودوکا طاغت نا سوب و اودیمیک

ٹی بی پی تیدری

انیس بارانزئی، آصف بلوچ

بیست و پنچ و بیست و شش اگست نا نیامیکو نن بلوچستان ئٹ کاریم کروک بلوچ سلہہ بند تنظیم، بلوچ لبریشن آرمی تیوہ بلوچستان ئٹ جلہو تا اسہ لڑ اس بناء کرے، ہراٹی بی ایل اے مجید برگیڈ، ایس ٹی او ایس و فتح اسکواڈ کون آ یونٹ آتا سد آ جنگجوک بشخ ہلیسہ بیست گھنٹہ تیسکان تیوہ بلوچستان ئٹ حکومتی رٹ ءِ چیلنج کریر تخار، و تیوہ بلوچستان ئٹ اسہ چنکو وخت اسیکن تینا عملی کنٹرول ءِ برجاء تخار۔ ہرادے بی ایل اے آپریشن ھیروف نا پِن تس۔ ھیروف بلوچی و براہوئی بولی نا لوز ئسے، ہرانا معنہ مؤن انگا طوفان ءِ۔

آپریشن ھیروف، بلوچ لبریشن آرمی نا جند ندر یونٹ مجید برگیڈ نا چارمیکو بھلا آپریشن ئس، داڑان مالو بی ایل اے مجید برگیڈ آپریشن زرپہازگ (11 مئی 2019، 20 اگست 2021، 13 اگست 2023، 20 مارچ 2024، 25 مارچ 2024)، آپریشن گنجل (2 فروری 2022) و آپریشن درہِ بولان (29 جنوری 2024) سر تسنے، و جتا دفاعی تجزیہ کار آک دا غٹ آپریشن آتے تینے ٹی سرسہب گوندانو۔ واہم دا غٹ جلہو آتیٹ آپریشن ھیروف بلوچ سلہہ بند مزاحمتی دیہاڑ نا کل آتیان بھلا عسکری کارروائی پاننگ مریک، ہراٹی بی ایل اے مکران آن ہلیس کوہ سلیمان اسکان اہم کسر و اہم ہند آتیا بیست گھنٹہ تیسکان کوزہ برجاء تخیسہ حکومتی رٹ ءِ عملی دروشم ئٹ ایسر کریسس۔

بی ایل اے نا سرسہبی نا سوب آک انت ءُ؟

اِرا دہائی آن زیات وخت آن بلوچ لبریشن آرمی روایتی گوریلہ جنگ ئنا تیکنیک کاریم ئٹ ہتیسہ، اسہ ”لو انسرجنسی“ اس بلوچستان ئٹ برجاء تخاسس۔ ولے اِرا ہزار ہژدہ و اوکان پد ئنا سال تیٹ بی ایل اے جند ندر جلہو و کمپلکس و بھلا آپریشن آتا لڑ بناء کریسہ پاکستان نا ریاست ءِ اسہ پوسکن بھلو چیلنج ئسے نا گواچی کرینے۔ دا جلہو تا سوب آتے چائنگ کن ننے بلوچ لبریشن آرمی نا تہہ ئنا کسہ ءِ سرپد مروئی تمو، ہرا دا سرسہبی تا سوب آتے چائنگ کن کمکار مننگ کیک۔

بلوچ لبریشن آرمی تینا روایتی گوریلہ کارروائی تیٹ پوسکنی ہتنگ نا بناء ءِ ہموتم کرے ہراتم بی ایل اے ٹی بھلو ادارہ جاتی بدلی ہتیسہ، پوسکنا ادارہ غاک ٹہفنگار و پوسکن جوڑ مننگ آن پد اسلم بلوچ عرف جنرل تنظیم نا سروک گچین کننگا و پدان یانزدہ اگست اِرا ہزار ہژدہ غا بی ایل اے مجید برگیڈ نا ارٹمیکو جند ندر ریحان اسلم بلوچستان نا علاقہ دالبندین نا ہند آ چینی انجینئر آتا قافلہ ٹی اوار اسہ بس ئسے جند ندر جلہو ئٹ ٹک کریسہ، مجید برگیڈ ئٹ اسہ پوسکن ءُ روح اس شاغا۔

مجید برگیڈ بی ایل اے نا اعلی تربیت تروک سرمچار آتیا تالان جند ندری یونٹ ئسے، ہرا بی ایل اے نا اسہ بھلو کماندار مجید ثانی نا پِن ئٹ ءِ۔ ہرا ہفتدہ مارچ 2010 آ بلوچستان نا بنجاہی شار کوئٹہ نا علاقہ گولیمار چوک آن خڑک پاکستانی لشکر تون جھڑپ اسیٹ شہید مس، مجید برگیڈ تینا اولیکو کارروائی ءِ سال اِرا ہزار یانزدہ غا 31 دسمبر نا دے گمانی ڈیتھ اسکواڈ نا سروک شفیق مینگل آ جلہو کریسہ سر تس۔ مرغن آ چھپی آن گڈ مجید برگیڈ یانزدہ اگست اِرا ہزار ہژدہ غا دالبندین نا ہند آ چینی انجینئر آتا قافلہ ءِ ٹک کرے، ہراڑان پد دائسکان بی ایل اے مجید برگیڈ کراچی، گوادر، تربت، پنجگور، نوشکے، بولان و بیلہ ئٹ بھلو کچ ئنا دوانزدہ جند ندری کارروائی سر تسنے۔ ہرافتیٹ 64 جند ندر بشخ ہلکنو۔ یانزدہ اگست اِرا ہزار ہژدہ نا جند ندری جلہو آن پد بی ایل اے بلوچستان ئٹ پاکستانی لشکر نا اہم عسکری ہدف، اوفتا معاشی مفاد، چین پاکستان اقتصادی راہداری و جہانی سرمایہ کار آتیا ترند جلہو کرینے۔

بلوچ لبریشن آرمی ٹی قیادت نا بدلی آن بیدس دا سرسہب و زیم بٹوک جلہو تا اسہ بھلو سوب اس السی مخ تفی ءِ۔ ہراڑے بلوچ راج نا چھپ انگا بھازی تا مخ تفی بی ایل ءِ دوئی ءِ۔ اندا بنماسی سوب ءِ کہ پاکستانی ریاست و فوج نا بھاز آ کوشست آتیان پد ہم بی ایل اے ءِ توننگ مننگ کتنے۔

بلوچ لبریشن آرمی نا بنماسی مؤقف و بیانیہ دادے کہ پاکستان بلوچستان آ زوراکی ئٹ کوزہ کرینے و بی ایل اے بلوچ راجی لشکر ءِ، ہرا دا کوزہ نا خلاسی کن جنگ کننگ ءِ۔ بی ایل اے خاص وڑئٹ تدوکا بیست و پنچ سال آتیان تینا بنماسی مؤقف ”بلوچستان نا آجوئی“ آ سلیسہ پاکستانی لشکر تون جنگ کننگ ءِ۔ بی ایل اے نا مؤقف نا دیہاڑی راستکی و اوڑا بیست و پنچ سال آن سلنگ نا سوب آن بلوچ الس ئٹ اونا پارہ غا اسہ مہر و عملی ہمکوپئی اس خننگ کن رسینگک۔

اندن ایلو پارہ غا بلوچستان ئٹ برجاء گمانی پاکستان نا تادی، ظلم و زیاتیک دہک آتیان برجاء ءُ، زوراکی ئٹ بیگواہ بندغ آک، جشوک جونک، لشکر کشیک و زرگزرانی و توسیع پسند آ پالیسی تا سوب آن ریاست پاکستان بلوچ الس نا ہمکوپئی ءِ عملی دروشم ئٹ گوہانے۔ و پروپیگنڈہ نا دروشم ئٹ اخس ہمکوپئی پاش کننگک، اوفتا پد ئٹ خُلیس و جوفہ ڈھکوک مریرہ۔

چین پاکستان اقتصادی راہداری کون آ ڈٹ بندی تیٹ بلوچ راج نا اواری مفننگ نا برابر ءِ، اندن دے کہی و دے ٹکی بلوچستان ءِ یکہ کروکا گولڈ سمتھ لائن آ واڑ خلیسہ پوریا غا رکھ خلوک آ کاریم تیان بی ایل اے نا دا مؤقف گیشتر راست مننگ ءِ کہ بلوچ راج نا زرگزرانی دیمروی پاکستان نا نظام ئٹ مننگ کپک۔

بی ایل اے نا ودوک السی مخ تفی نا سوب آک:

بلوچ انسرجنسی آ نظر تخوک تجزیہ کار آک منرہ کہ سرفیس سیاست یا ایمنی جہد آ ریاستی رکھ آتا سوب آن بلوچ ورنا تیکن تینا توار ءِ بڑز کننگ نا ایلو غٹ کسرک بند مسنو۔ بیرہ جلسہ جلوس و پریس کانفرنس آتیا بلوچ آتے ارفسہ بیدادی نا گواچی کننگک، وخت وخت اوفتے چھپ کرفنگ کن بے دڑدی ئٹ کسفنگک۔ اندا سوب آن بلوچ ورناک سلہہ بند جہد آن بیدس پین ہچو کسر خنپسہ۔ بلوچ راج دوست کڑدہ تیٹ لس خیال اندادے کہ ”ایہن ہم خلنگنہ، گڑا دو ہورک کہنگ آن جوان ءِ کہ مزاحمت کریسہ کہین۔“

بیرہ خوانندہ سیاست آ نظر شاغنگہ گڑا بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن (آزاد) نا مسکوہی کماش زاہد بلوچ ءِ 18 مارچ اِرا ہزار چانڑدہ ئٹ، کمک کماش زاکر مجید ءِ 8 جون 2009 آ، انفارمیشن سیکریٹری شبیر بلوچ ءِ 4 اکتوبر 2014، بی این ایم نا راہشون ڈاکٹر دین محمد ءِ 28 جون 2009 آ زوراکی ئٹ بیگواہی نا گواچی کننگار ہرا دائسکان بیگواہ ءُ، دا بیرہ منہ گچین کروک بنجاہی اوغدیدار آتا پِنک ءُ، دافتیان بیدس ہزار آتا کچ ئٹ سیاسی باسک آک زوراکی ئٹ بیگواہی نا گواچی کننگانو، ہرافتا بابت دنو ہچو حوال اف کہ او ہراڑکن و انت حالیت ئٹی ءُ۔

بلوچ نیشنل موومنٹ نا کماش غلام محمد بلوچ ءِ بنجاہی کمیٹی نا باسک لالا منیر و بلوچ ریپبلکن پارٹی نا بنجاہی راہشون شیر محمد تون اوار تربت آن اوفتا وکیل کچکول علی ایڈووکیٹ نا چیمبر آن سئے اپریل اِرا ہزار نو آ پاکستانی لشکر دزگیر کرے و نو اپریل اِرا ہزار نو آ ہر مسٹ نا جشوک جونک تربت نا خڑک ئنا علاقہ مرگاپ آن خننگار، اندا وڑ بی این ایم نا سیکریٹری جنرل ڈاکٹر منان ءِ پین پنچ سنگت تون اوار سی جنوری 2016 ئٹ مستونگ ئٹی پاکستانی لشکر شہید کرے، بلوچ ریپبلکن پارٹی نا بنجاہی راہشون جلیل ریکی ءِ 13 فروری 2009 ئٹ پاکستانی لشکر دزگیر کرے و 24 نومبر 2011 غا اونا جشوک جون ضلع کیچ آن خننگا اندن بی ایس او آزاد نا مسکوہی وائس چیئرمین سنگت ثناء بلوچ ہرادے 7 دسمبر 2009 آ فورسز آک دزگیر کریر و 13 فروری 2012 غا اونا جون تربت آن خننگا۔ بی ایس او آزاد نا سیکریٹری جنرل رضا جہانگیر ءِ چانڑدہ اگست 2013 غا فورسز آک تربت ئٹ بی این ایم نا راہشون امداد بجیر تون اوار شہید کریر۔ بی ایس او آزاد نا بنجاہی کمیٹی نا راہشون کمبر چاکر، الیاس نذر ءِ زوراکی ئٹ بیگواہی آن پد 5 فروری 2011 غا کسفیسہ اوفتا جشوک جون تے اوار خسار۔ دافتیان بیدس کیہی سیاسی باسک آک پاکستانی لشکر نا گمانی وڑئٹ سدھا یا ملامت آ ڈیتھ اسکواڈ آتا ذریعت ئٹ کسفنگانو۔

بلوچ راج دوست کڑدہ غاتا پاننگ ءِ کہ بلوچستان ئٹ بش مروک سیاسی مزاحمت ءِ پاکستان اولیکو دے آن طاغت نا وسیلہ ئٹ ایسر کننگ آ تمانے۔ دانا پوسکنا مثیل برجاء دے تیٹ بلوچ یکجہتی کمیٹی نا پارہ غان اڈ تروک راجی مُچی نا وخت آ پاکستانی لشکر نا غٹ کسر تے بند کننگ و بندغ آتے گوادر آ اِلیپننگ نا دروشم ئٹ خننگ مریک۔ دا اسہ وار پدا بلوچ ورنا تیکن اسہ کلہو اس جوڑ مریسہ ءِ کہ بلوچستان ئٹ توار ارفنگ بیرہ توفک ئٹ مننگ کیک، نئے گڑا پرامن توار تے بے دڑدی ئٹ ساندئی کن چھپ کرفنگک۔

پاکستان نا ریاست تینا رد پالیسی تا سوب آن بلوچستان ئٹ عملی دروشم ئٹ تیوہ غا السی ہمکوپئی ءِ گوہانے۔ ہرا بلوچ سلہہ بند تنظیم آتیکن گیشتر جوانو ماحول ودی کریسہ ءِ۔ کوزہ نا دیہاڑی راستکی و پاکستانی لشکر نا رویہ نا سوب آن بلوچ الس نا ہمکوپئی و ہمدردی بلوچ سلہہ بند تنظیم آتا پارہ غا ودنگ ءِ و ورناک بھلو کچ اسیٹ سلہہ بند تنظیم آتیٹ اوار مریسہ ءُ۔

بیرہ بی ایل اے نا تہٹی اُوننگ مرے گڑا قیادت و جنگ اولیکو زنک آن ارٹمیکو و داسہ مسٹمیکو زنک ءِ سر مسنے۔ ہر اقتدار نا ایسر مننگ آن پد بی ایل اے نا جلہو تیٹ گیشتر ترندی و پوسکنی خننگ مریک۔

بی ایل اے نا ودوک السی مخ تفی نا اسہ پین سوب اس ہرادے خن تیان چپ کننگک، او دادے کہ بی ایل اے نا پارہ غان برجاء دا سلہہ بند جہد ئٹ، السی ماڑی و ساہ تا نسخان نہ مننگ نا برابر مسنے۔ بیست و پنچ سال آن برجاء دا جنگ ئٹ بی ایل اے دا کاریم آ خاص پام تسنے کہ اونا جلہو تیٹ بلوچ الس یا لس شاری تے ہچو نسخان اس رسینگپ۔ ایلو پارہ غا پاکستانی لشکر، بی ایل اے آن بھاز زیات الس نا جانی و مالی نسخان تا سوب جوڑ مسنے۔ دانا اسہ چنکو مثیل اس اوننگہ کہ بی ایل اے ہراتم ہم بلوچستان نا کسر تے بند کیک گڑا ایمبولینس، زالبول و چنا تے شرف ئتون ہِننگ نا کسر ایتک اندن ایلو پارہ غا پاکستانی لشکر نا کسر بند کننگ نا حالیت آک داڑان اسُل چپ مریرہ۔ اندا سوب آن مخلوق ئٹ بی ایل اے نا دا بیانیہ ءِ طاغت رسینگسہ ءِ کہ پاکستانی لشکر کوزہ گیر ءِ و بی ایل اے بلوچ راج نا رکھ ئنا جنگ کننگ ءِ۔

ریاستی تران و زمینی گواچن آک:

ریاستی تران بیان آن اندا مسونے کہ بلوچستان ئٹ برجاء شورش نا سوب جہانی دو شاغنگ ءِ، ہرا تینا دوست آ ریاستی ہیت گنڈنگ نا ریاستی پروپیگنڈہ  نا کچ اسکان راست ءِ۔ تیوہ غا زمینی گواچن آک داڑان اسُل چھپ ءُ۔ بی ایل اے ئٹ خوانندہ ورناک تینا ساہ، مال و ‘کیریئر’ ءِ ندر کریسہ وَد بشخ ہلنگ ءُ۔ اسہ ہم باشعور خوانندہ بندغ اس بیرہ پیسہ کن تینا ساہ ءِ قربان کننگ کپک۔ دانا پوسکان مثیال بی ایل اے ئٹ اوار زالبول جندندر آتے ارفبو، ہرافتیٹ شاری بلوچ ایم فل کننگ ئس، سمعیہ بلوچ صحافت نا شعبہ تون تفوک ئس و ماھل بلوچ قانود نا خوانندہ اس ئس۔

بی ایل اے مجید برگیڈ نا کراچی اسٹاک ایکسچیج جلہو ئٹ اوار سلمان حمل اسہ مصنف و شاعر اس ئس، و آپریشن درہ بولان ئٹ بشخ ہلوک حمل مومن اسہ ناولسٹ اس ئس و ایلو اخس ہم مجید برگیڈ نا فدائین ئسر، اوفتیٹ زیات نا تعلقداری ادبی و علمی کُڑدہ غاتیتون وڑ نا وڑ اسیٹ مسونے، ہرانا سوب بلوچ مزاحمت کار آتا برخلاف ریاستی بیانیہ ءِ اُلسی پِڑ آ ہچو شابیتی اس رسینگسہ اف۔

داڑان بیدس مجید برگیڈ نا ایلو فدائین تا بابت احوال آ اسہ چنکو چمشانک اس شاغن؛ کراچی چینی قونصل خانہ آ جلہو ئٹ اوار فدائی عبدالرازق بلوچ اسہ تعلیم یافتہ ورنا و شاعر اس ئس، آپریشن گنجل ئٹ اوار نوشکی ایف سی کیمپ آ جلہو نا کمانڈر بادل بلوچ بلوچستان یونیورسٹی آ پیشن مروک بڑز تعلیم دوئی کروک ورنا ئسے آن بیدس اسہ کالم نگار اس ہم ئس ہرادے بلوچی، اردو و انگریزی بولی آ لائخی دوئی ئس، و اندا جلہو اٹ اوار اسہ پین جلہو کار رؤف بلوچ اردو و بلوچی ئٹ شاعری و کالم نگاری کریکہ، و یاسر نور ہم اسہ کالم نگار اس ئس۔ عزیز زہری براہوئی بولی نا اسہ گچین ءُ شاعر ئسے نا ڈول اٹ چاننگاکہ، اندن مراد آجو بلوچی بولی نا شاعر و مصنف اس ئس۔ آپریشن گنجل نا ایلو بشخ پنجگور جلہو ئٹ اوار جلہو کار سمیع سمیر نا حساب بلوچستان نا ضلع پنجگور نا گچین آ فٹبالر آتیتون مسکہ، و اندا جلہو ءِ کمان کروک حماد و الیاس ہم منوک فٹبال نا گوازی گر ئسر۔ آپریشن درہ بولان ءِ کمان کروک عطاء بلوچ ہم نوشتہ کار و شاعر اس ئس، زیشان زہری حافظ القران ئس، گوادر ئٹ مجید برگیڈ نا آپریشن زرپہازگ نا چارمیکو جلہو ئٹ اوار بابر ناصر و خلیف بلوچ ہم خوانندہ مننگ تون اوار نوشتہ کار و شاعر ئسر۔

ریاست نا دا بیان ہم مسونے کہ بلوچستان ئٹ برجاء آزاتی نا جنگ نا ذمہ واری بیرہ مُٹ اس پُر بندغ یا منہ سڑدار ءُ ولے زو تیٹ بلوچستان حکومت نا پارہ غان بلوچستان آن تعلقدار پروفیسرز، خوانندہ راہشون و جتا شعبہ غاتیون تعلقدار کم آن کم مسہ ہزار بندغ ءِ فورتھ شیڈول ئٹ شاغسہ دوبہ خلنگانے کہ اوفتا تعلقداری بلوچ لبریشن آرمی تون ءِ، ہرا حکومت نا ہیت  ءِ تینٹ رد کریسہ دا ہیت ئنا امنائی ءِ کیک بی ایل اے ءِ بلوچ اُلس نا خوانندہ تپہ نا مُخ تفی دوئی ءِ۔ ہراڑاسکان سڑدار تا ہیت ءِ دا وخت آ بلوچستان نا اسہ ہم سڑدار اس بلوچستان نا آجوئی نا جنگ ئٹ اوار اف بلکن تیوہ غاک پاکستان فوج نا مُخ تفی اٹ ہتنگوک سڑدار ءُ، ہرافتے ٹھیکہ و وزیری نا ذریعت ئٹ ریاست نا وفادار جوڑ کننگانے۔ دود ئنا ردئٹ مری، بگٹی و مینگل پاریکہ ہرا مُسہ سڑدار ءِ ریاست مخالف پِن کننگاکہ، او ہم داسہ ریاست پاکستان تون ءُ۔ مری قبیلہ نا نواب خیر بخش مری نا وفات آن گڈ نواب چنگیز مری مسونے ہرا مسلم لیگ ن ئٹ اوار ءِ و بنجاہ نا سیاست ءِ کیک، بگٹی قبیلہ نا نواب داسہ عالی بگٹی ءِ، ہرا فوج نا رکھ ئٹ مریسہ کراچی ئٹ ہندی ءِ و عطاء اللہ مینگل نا سیاسی وارث اختر مینگل ساندہ غان ریاستی ہد و ہویل نا تہٹی مریسہ سیاست کننگ ء۔

ایسر:

دا چمشانک آن دا گڑا پک مریک کہ بی ایل اے نا دا پوسکنا طاقت و زہم بٹنگ نا پد ئٹ پیشن نا طاغت آتا دو شاغنگ خننگپک و نہ بلوچستان نا ربیدئی قبائلی طاغت دانا پد ئٹی ءِ، بلکن دانا سوب آک شیف نوشتوک ءُ:

1. بی ایل اے نا تینے قبائلی زہمی و ڈھانچہ غا کشیسہ اسہ ادارہ ئسے نا دروشم ئٹ پورہ وڑئٹ شاغنگ۔
2. مش تے اسکان مننگ نا جاگہ غا، پیشن مریسہ تینے اسہ اُلسی تحریک اس ثابت کننگ۔
3. بلوچ خوانندہ تپہ نا پامداری دوئی کننگ۔
4. اسہ شابیت کچ ئسے آ بلوچ اُلس نا مُخ تفی داڑاسکان دوئی کننگ کہ آپریشن ھیروف ڈول ءُ لڑ بند آ جلہوک مننگ کیر۔
5. بیست و پنچ سال آن ہر ڈول ئنا قربانی تننگ آن گڈ ہم تینا اسٹ آ ہیت آ سلیسہ اُلسی باوری ءِ کٹنگ اوار ءِ۔

دا سوب آتیان بیدس بلوچ لبریشن آرمی نا صحافت، سیاست، سفارت و پروپیگنڈہ و لٹریچر ڈول پِڑ تیا پامداری کریسہ، پاکستانی ریاست و فوج نا برخلاف کیہی غیرعسکری سنگر آتے ملنگ و اوفتیٹ سرسہبی دوئی کننگ، بی ایل اے نا طاغت ئٹ ودکی نا سوب آتیٹ اوار ءُ۔

دا گڑا تیا خوڑتی ئٹ اوننگ آن گڈ دا پاننگ بیرہ گمان کروک مفرو کہ بروک وخت ئٹ بلوچستان ئٹ برجاء جنگ نا ترندی ئٹ نن اسہ گوڑیفوک ءُ ودکی اس خنون۔