ادبی ایوارڈ، میرٹ یا سنگتی؟
نوشت: یوسف مینگل
دی بلوچستان پوسٹ
ادبی ایوارڈ آتا بشخ و بانٹ بنیادی وڑٹ نوشتوک نا ادبی کاریم تا بدل ٹی رسینگوکا انعام پاننگک ہرا نلا گچین او است پلوکا آ فن پارہ ئے رسینگنگ کیک مطلب داکہ ہرا کتاب کلان جوان نوشتہ مسونے او انعام نا حقدار مریک ہراڑان نوشتوک نا است بھلنی ہم مریک او مخلوق ئے اونا گچین آ نوشتوک نا ہم سماہ مریک۔ دا انعام نا رسینگنگ نا اسہ باقاعدہ او وڑوڈول اس ارے ہراٹی گڑاس کتاب آتے جج آتیا راہی کننگک، ہر جج دا کل کتاب آتے اسٹ اسٹ آ او خوڑتی ٹی خواننگ آن پد کلان گچین آ نوشت ئے دانا حقدار قرار ایتک اندن اگہ مسہ جج ٹی ارٹ نا فیصلہ اگہ ہراسٹ کن مس تو سمجہ کہ دا انعام اندادے ملا، ہراٹی اسہ یادگار اس او گڑاس زر ہم رسینگک ہرا 50 ہزار آن 2 لکھ اسکان نا کچ ٹی اریر دا بنیادی وڑٹ جوانو عمل اسے ولے بدقسمتی ٹی گڑاس جاگہ دا سیاسی مسخت آتیکن ہم تننگک دانا اسہ مثال اس مصر نا ناول نوشتوک نجیب محفوظ نا ہم ارے ہرا وخت کہ اودے نوبیل انعام رسینگا تو گڑاس جاگہ دانا مخالفت کننگا او دادے سیاسی مسخت اس پاننگا خیر ولدا ہم ایلو دنیا ٹی بازی ان دانا بشخ و بانٹ نا بنیاد گچین آ تخلیق، تنقید او تحقیق مسونے۔ اندا انعام الوکو کتاب آتیان بازنگاک اردو زبان ٹی ترجمہ مریسہ ننے اسکان ہم سرمسونو اگہ دافتا مطالعہ کننگے تو سماہ تمک کہ واقعی دا کتاباک خواننگ کڑزرہ، خیال فکر او فنی بابت دافتیٹی انداخس ہنینی ارے ہرانے تینٹ تینا خوانفنگا بیوس کیرہ، خیردا ہیتاک مریسہ کارہ برینہ براہوئی ادب او داٹی انعام و کرام آتا کنڈا تو گڑا داڑے دا سوج ودی مریک کہ انت براہوئی ادب ٹی دافتا بشخ و بانٹ نلا فنی او فکری گشاد نا بابت مریک یا دا ہم سیاسی، سنگتی، ایلمی او ایلو تنظیمی تعلقداری نا بنیاد آ رسینگک، یقینا نمے باز آتے دا بشخ و بانٹ نا حقیقت سماہ مروئے ، دا ردٹ کنا ذہن ٹی گڑاس سوج بش مننگ او اسٹ داکہ براہوئی نا امو کتاباک ہرا اینو اسکان ایوارڈ الکونو دافتا گچین کاری نا وڑ و ڈول انت مسونے؟ ایلو داکہ انت امو خواجہ غاک ہرافک دا کتاب آتے ایوارڈ نا حقدار قرار تسونواو ایمانداری نا بنیاد آ مسونے؟ دا ہیت ئے داخاتران کننگ اٹ کہ ادبی جج ہمیش نقاد مریک ہرا تینا علمی بصیرت نا بنیاد آ فیصلہ کیک، گڑا داڑے دا سوال ودی مریک کہ براہوئی ٹی تو نقاد اف، گڑا دافتا فیصلہ ئے دیر کرینے او ہرا بنیاد آ کرینے؟ انت اندا جج آک تینا فیصلہ ئے لس مخلوق ئے بنفنگ کیرہ؟ کہ دا کتاب دا بنیاد آ انعام نا حقدار مس۔ انت اینو امو وخت بتنے کہ اسہ قاری اسینا حیثیت اٹ تینا ادب ٹی مروکا چم و چمبازی تیا نظر تخن، او دا ناانصافی تا کسرتے ہمیشہ ہمیشہ کن بند کین۔
براہوئی ادب ٹی دھن تو بازنگا ایوارڈاک اریر ہرافتیان گڑاس سرکاری او گڑاس نیم سرکاری ادارہ غاتا کنڈان رسینگرہ ہرافتیٹی غلام نبی راہی ایوارڈ، تاج محمد تاجل ایوارڈ او پین پین ہرافک سال ٹی اسہ وار تخلیق تنقید او تحقیق نا بنیاد آ رسینگسہ کارہ دا مضمون ٹی دا کل آ ہیت مننگ کپک اگہ وخت موقع تس تو ضرور دا کل آتیا اسٹ اسٹ آ ہیت کرون فلال اکادمی ادبیات نا کنڈان رسینگوکا کمال فن ایوارڈ نا بابت ہیت کینہ ہراٹی براہوئی نا شاعر او افسانہ نوشتوک خواجہ عمران فریق نا کتاب “اینو ہم خدا خوش ئے” دا انعام حقدار قرار تننگا۔
دا تخلیق دانا حقدار ارے یا اف؟ دا اسہ جتائو شرہ اسے ولے ہیت ولدا اموڑے بریک کہ دانا جج آک دیر اسور؟ دیر دادے او ہرا بنیاد آ انعام نا حقدار قرار تس ای مہالو زکر کریٹ کہ دا ہیت آ تو کل امنا کیرہ کہ براہوئی ادب داسکان نقاد ودی کتنے ہرا تینا سوگو علمی بنیاد آ دننگا ادبی فیصلہ غاتے کننگ کیر ،خیر بروکا وخت دا جج آتا بابت ہم معلومداری ترو کہ دا ہرا ہرا مرد مومن آک مسنو۔ خیر داسا منہ بندغ تنقید نا چیرگیچ ئے تالان کرینو اولیکو وار براہوئی ادب ئے خواننگ او سرپنگ مننگ نا کوشست آتیٹی لگوک اریر ہرافتیٹی اسٹ شاہین بارانزئی ہم ارے، دا جتائو ہیت اسے کہ شاہین تنقیدے اخس پوہ مسونے اخس متنے ولے ولدا ہم پارہ کہ کورنگا خن آن پڑینک اس تمے دا ہم گنج اسے، دا کتاب نا بابت بارانزئی نا سرجمو نوشت اس چھاپ مس ہراٹی دا کتاب ئے ریجیکٹ کننگا او دانا مطالعہ ئے وخت نا زیان پاننگا مطلب داکہ شاہین نا نظرٹی دا اسہ فضول و خامخا نا نوشست اسے تو اویلو کنڈا اندا ہی کتاب زر او انعام ہم الیک، انت براہوئی ادبی دنیا ٹی دا بھلو تضاد اس اف کہ نقاد دا کتاب ئے خواننگ نا قابل سمجہ پک او جج آک دادے ایوارڈ تننگے گڑا سوج ودی مریک کہ ہرا بنیاد آ اسہ ریجیکٹ او کتاب اسے کمال فن ایوارڈ تننگا، انت اندا جج آک شاہین بارانزئی نا ارفوکا سوج آتا ورندی تے تننگ نا لائخی تخرہ؟ یا گڑا دا انعام بیرہ سنگتی، ایلمی، اسہ کڑدہ ٹی شامل مننگ نا سوب آن تننگانے اگہ دھن مسونے تو بھلو جرم اس پاننگک ہراٹی جوانی او گچینی نا جاگہ غا انعام و کرام آک یاری، سنگتی او ایلمی نا بنیاد آ تننگرہ، اگہ اننگے تو ادبی دنیا ٹی دا اسہ قسم اسینا انتشار اس پاننگ مریک ہراڑان جوان نوشتہ کننگ نا کسرک توننگرہ۔ براہوئی نا متل اسے کہ پیر مسوس میر متئوس، یعنی کل عمرعقل کتئوس تو ہیت دا مریک کہ اگہ ننے ایلمی و سنگتی کروئی ئے تو ادبی دنیا غان دادے پیشن انتئے کپن، ہاں اگہ ننے واقعی ایلمی کروئی ئے تو گڑا دا انعام و کرام آتے انتئے امو نوشتوک آتے تننگپ ہرافک گواچنی ٹی تنگدستی نا گواچی اریر، پین اچ مف کم از کم دا عمل آن امو بزگ او غریب نوشتوک آتا گڑاس وئیل ایسر مننگ کیرہ دھنکہ اسحاق سوز، عید محمد علی، استاد رفیق بینجونواز ایلو بازنگا ادیب و فنکاراک ہرا اینو ہم تنگدستی نا زند گدریفنگو۔
دا بابت کنا اسہ مشورہ اسے کہ براہوئی نا ہر نوشتوک دا بابت نوشتہ کے او تینا ہیت آتے مونا اتے تاکہ اسہ سرجمو ڈسکورس اس ودی مرے ہراٹی دا اننگے کہ دا ایوارڈآک جوانی او گچینی نا بنیاد آ تننگانو یا دافتا پدٹی ایلو عمل آک شامل اریر اگہ دا بابت بے انصافی او طرفداری اس نظر بس تو بایدے دانا ذمہ وارآتے مخلوق نا مونا اتنگے کہ اینو نا دا علمی دنیا ٹی ننتون انتئے دھن مننگے، انتئے داسکان ننا ذہن آتا گند صاف مننگ اف؟ ننا ادب انتئے شون النگ اف؟ نن انتئے جوانو نوشتوک او جوانو نقاد ودی کننگ افن؟ ننا ادب انتئے داسکان روایتی دنیا غان پیشن مننگ اف؟ دا کل امو سوجاکو ہرافک اسہ سوگو او ڈسکورس اسینا کمبوتی ئے محسوس کننگ او۔
دی بلوچستان پوسٹ: دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک