غدار نا لمہ | میکسم گورکی – عتیق آسکوہ بلوچ

غدار نا لمہ

میکسم گورکی
مَٹ: عتیق آسکوہ بلوچ

دی بلوچستان  پوسٹ

لمہ غاتا بابت بندغ تیوہ غا عمر ہیت کننگ کیک۔۔۔ کیہی ہفتہ غاتیان غنیم نا فوجیک شار ءِ اسہ آہنی گھیڑ اسیٹ ہلیسہ پلویڑ کروک ئسر۔ ننکان خاخر آک رژنا مسرہ و اوفتا زراب بے حساب خن تا خیسنی نا ڈول، کڑمب تارمئی نا تہہ آن شار نا دیوال تے اوننگ نا کوشست کریرہ۔ او بدخواہی آن بش مریسہ کریرہ و اوفتا تڑی تیان پُر بلا بش کروک خنک پلویڑ مروک شار والا تیٹ اُست کُٹہ غا خیال آتے ودی کریرہ۔

او دیوال تا زی آن دژمن نا لوپ ءِ تینا گٹ آ تُرند مریسہ خنارہ، اوفک خاخر نا رہی آ تارمہ غا سیخا تے پیری خلیسہ خنارہ، پھبی کُنوک نوش کروک ہُلی تا شِڑ شِڑنگ ءِ بنگرہ، سلہہ تا کڑکارہ تے بنگرہ و سرسہبی نا باوری تخوک مخلوق نا ٹاکو و باگل نا توار بنگرہ، دژمن نا مخنگ و دول دمچر آن زیات پین ہرا گڑا خف تیٹ بد لگنگ کیک؟

دژمن شار آ دیر سر کروک تیوہ غا ڈور نالہ غاتے لاش تیان پُر کریسس، اوفک شارِ پناہ نا ایب کیب ئٹ انگور نا چڑی تے بُن تریسہ ہِس کریسر، کشت و کشار آتے لتاڑاسر۔ داسہ شار چارمہ کنڈ ئٹ ملوک ئس و دستی توفک آک اوڑا سُرف و آہن شلارہ۔

جنگ آن دمدر، نیم لنگڑ سپاہیک شار نا تنک آ سڑک آتیا بیزاری و مونجھائی تون گشت کریرہ، مکان تا تہہ آن ٹپی تا نالہ غاک، سرسام نا گواچی مخلوق نا چیہانٹ آک، زالبول تا دعاک و چُنا تا گار پریات نا توار بریسہ کریکہ۔ مخلوق اسٹ ایلو نا خف تیٹ ہیت کریکہ، ہیت ئنا نیامٹ اسہ دم تون سلیسرہ و اسہ ڈول نا فریشانی اسیتون خف تے جِک کریرہ؛ کہ دژمن تو مونی بننگ اف؟

و ننک تیوہ غاتیان زیات بد مسرہ۔ نن ئنا چُپی تون نالہ و چیہانٹ آک زیات صاف بننگ ئٹ بسرہ۔ مُر ئنا مش تا جل تیان تارمہ غا سیخاک کبین آ نت تیتون نیم دڑوک دیوال تا پارہ غا بریسہ کریرہ و غنیم نا بِٹنگ ءِ ڈھکارہ، و مش تا مون آ کرک آتا زی آ طوبے اسہ بے ڈس مروک اسپر ئسے آنبار پاش کریکہ، ہراڑا تلوار نا دَک آتا نشانک مریر۔

و شار ئنا مخلوق ہرافک کمک و سرسہبی آن ناامیت مسوسر، ہرافتے بینگنی و خواری زدہ کریسس، ہرافتا دو خلاسی نا امیت دے پہ دے آن کم مننگ ئس، دا شار ئنا مخلوق طوبے ءِ، مش تا شِل آ دنتان والا کرک آتے، جل تا مَونا پِڈ آتے و غنیم نا بِٹنگ ہند ءِ بھیم تون اُرارہ۔ ہر گڑا اوفتے مرگ ئنا کلہو بنفیکہ و آسمان آ اسہ ہم استار اس اَلو ہرا اوفتے دیخہ سیبو ایتوس۔

اوفک اُراٹی روشنائی کننگ آن خُلیسرہ و سڑک آک اسہ پینگن ءُ تارمئی نا پردہ اس بینوک مسرہ و دا تارمئی ئٹ اسہ زالبول اس کاٹم آن نت تے اسکان اسہ موْن ءُ پچ اس بینوک اندن بے توار گھام تیتون پیری کریکہ دنکہ مَچی دریا نا کڑمبی تیٹ سُریک۔

ہراتم مخلوق اودے خناکہ گڑا اسٹ ایلو تون مدان آ پاریرہ:
“دا ہمودے؟”
“آؤ، ہمودے۔”
و اوفک محراب آتا شیف آن اسہ کُچ اسیٹ مسرہ یا کاٹم ءِ شیف کروک ترندی تون اونا رہی آن گدرینگارہ۔ طلایہ نا سڑدار آک سختی تون اودے خبڑدار کریرہ:
“‘مونا ماری آنا’ دُوارہ پیشن مروک پیری خلنگ اُس؟ خیال کہ نئے تو نی کسفنگوس و کس خونی نا پٹ و پول کننگ نا خواری ارفپرو۔۔۔”

او جِک سلیسکہ و ودار کریکہ ولے طلایہ والاک اونا رہی آن گدرینگارہ، اوفک یاتو اوڑا دو ارفنگ نا جرات کننگ کتورہ یا گڑا دادے تینا شرف آن برخلاف سرپد مسرہ۔ سلہہ بند بندغ آک اوڑان اندن رکھارہ تینے دنکہ اسہ جوْن ئسے آن کس رکھہ تینے۔ و او دن تارمئی ئٹ تنیا سلیسکہ و تارمہ و بے توار، شار نا سختی تا زندہ بُت نا ڈول، سڑک آتیا تینا تنیا غا گشت ءِ بناء کریکہ و اونا ایب کیب ہر پارہ غا، دنکہ اونا رند ءِ ہلوک، آڑسندہ غا توار، نالہ، چیہانٹ، دعا و سرسہبی نا تیوہ غا ناامیتی تون سپاہی تا آزڑدہ و بیزار ہیت آتا توار آک فریاد کریسہ کریرہ۔

ہرا اسہ شاری اس ہم ئس و اسہ لمہ اس ہم، تینا مار و تینا وطن نا بابت ٹَک خلیسہ کریکہ، انتیکہ اونا مار، اونا گلان، زیبا، اُست خل آ مار، ہمو بندغ آتا سڑدار ئس ہرا اوفتا شار ءِ بُھس و برباد کننگ ئسر ولے دائسکان داخہ در زیات وخت متویسس کہ او تینا مار ءِ گمر کروک خن تیتون اُراکہ و اودے تینا ملک اکن تینا پارہ غان اسہ بے نہاد ٹیکی اس سرپد مسکہ۔ او اودے اسہ اندنو سوادی طاقت اس سرپد مسکہ ہرادے او دا خاطر ودی کریسس کہ او اونا شار نا مخلوق نا کمک کے ہرا اونا تینا ودی ہند ئس و اونا مار نا ودی ہند ہم ئس۔ اونا اُست سد آ ساندئی زندہ مروک سیالی تیتون ہمو مُتکنا خل تیتون، ہرافتیان اوفتا باوہ پیرہ غاک تینا اُرا تے ٹہیفیسر و ہرافتیان اوفک شارِ پناہ ءِ جوڑ کریسر و سیال آتا ہڈ آک کڈ ئسر، و مخلوق نا امیت، باگل و داستان تیتون تفوک ئس۔ داسہ دا اُست تینا اسٹ ئسے بیگواہ کریسس و او ہوغاکہ۔ او تول آنبار تینا اُست ئٹ تینا مار نا مابت و تینا ودی ہند نا مابت ءِ تول کریکہ ولے پاننگ کتوکہ کہ اوفتیان ہرا اسٹ پالو کبین ءِ۔

گڑا او ہمون نن نا وخت آ سڑک آتیا خلوک پیری کریکہ و بھازا بندغ آک ہرافک اودے تتورہ خلیس آن پدی مسورہ انتیکہ او دانا مون آ پیکر ءِ ہمو مرگ ئنا بُت سرپد مسرہ ہرا دا تیوہ غاتا داخہ در خڑک ئس، و ہراتم اوفک اودے درست کریرہ گڑا چھپی تون اسہ غدار ئسے نا لمہ آن مُر مسرہ۔

ولے اسہ دے شار پناہ نا اسہ مُر کنڈ اسیٹ او اسہ پین زالبول ئسے خنا ہرا اسہ جوْن ئسے نا رہی آ گوڈ خلوک ئس۔ او داخہ در یخ تفوک ئس کہ زمین نا اسہ بشخ اس سما تماکہ۔ او زالبول دعا خواہنگ ئس و اونا ڈکھ آن پُر دروشم استار تا پارہ غا ارفوک ئس و بڑز دیوال آ سنتریک مدان مدان ہیت کننگ ئسر و اوفتا سلہک خل تیتون لگنگ ئسر۔
غدار نا لمہ سوج کرے:
“نا اَرغ؟”
“نہ۔”
“نا ایلم؟”
“کنا مار۔ کنا اَرغ سینزدہ دے مالو خلنگا و کنا مار اینو۔”
و کسفنگوک نا لمہ بش مریسہ بزگی تون پارے:
“سیاہ سر مریم تیوہ غاتے خنک و تیوہ غاتے چائک و ای اونا منتواری اُٹ!”
“انتئے؟” اولیکو زالبول سوج کرے و ارٹمیکو ورندی تس:
“داسہ کہ او تینا وطن کن جنگ کریسہ شرف ئنا مرک اس دوئی کرینے گڑا ای پاننگ کیوہ کہ کنے داڑکن دیخہ در خلیس ارفیکہ: او بے چکار ءُ مار اس ئس، دمچر نا زیات خلوک ئس، و کنے خلیس ئس کہ او بلکن تینا وطن تون غداری کے، دنکہ ماری آنا نا مار کرے۔ او خدا و بندغ ہڑتوم آتا دژمن، ننا دژمن آتا سڑدار۔ خدا نا غضب تمے اوڑا و ہمو کُٹ آ ہرا اودے ودی کرے!”

ماری آنا تینا مون ءِ ڈھکا و مونی گدرینگا۔ ایلو سہب او شار نا محافظ آتا مونا ہنا و اوفتے پارے:
“کنا مار نما دژمن جوڑ مسونے۔ یا تو کنے کسفبو یا شار نا درغ ءِ ملبو کہ ای اونا رہی آ ہننگ کیو۔۔۔”
اوفک ورندی تسر:
“نی بندغ ئسے اُس و نے ہم پک گمان تینا وطن دوست مرو، نا مار اندن نا ہم دژمن ءِ دنکہ ننا ءِ۔”
“ای اونا لمہ اُٹ۔ کنے اوڑتون مابت ءِ و ای اندا گمان کیوہ کہ اینو او انتس کہ جوڑ مسونے اوڑکن ای ڈوہدار اُٹ۔”
گڑا اوفک تینتون سلہ کریر و فیصلہ کریر:
“نا مار نا گناہ اکن نے کسفنگ شرفدار ءُ ہیت اس مفرو۔ نن چانہ نی اودے دا بھیم بش کروک گناہ ءِ کننگ نا ہیل تننگ کتوسہ و نن نا سختی و فریشانی تے سرپد مننگ کینہ۔ ولے شار ءِ نا خواست ءِ۔ اسہ ضمانتی کیزی ئسے نا دروشم ئٹ ہم آخہ۔ نا مار ءِ نا دیخہ در ہم پرواہ اف، ننا خیال ءِ کہ او نے اسُل گیرام کرینے، خبیث اس تو او ارے۔ و اگہ نی سرپد مریسہ کہ نی اسہ سزا ئسے نا حق دار اُس گڑا اندا نا سزا ءِ!”
“آؤ” او پارے “داٹی ہچ ءُ شک اس اف کہ دا زیات بھیم بش کروک سزا ئسے۔”

گڑا اوفک درغ ءِ ملار و اودے شار آن پیشن کریر و بھاز مُر اسکان اوفک دیوال تا زی آن اودے تینا ودی ہند آن رخصت مریسہ اُریسہ کریر۔ ہمو ودی ہند آن ہرادے داسہ اونا مار ئنا وہیفوک دترک پیشخانڈاسر۔ او مدان مدان ہننگ ئس انتیکہ اونا نت دا ڈیہہ آن مُر مننگ کن تیار اَلور، و او شار نا کمکار و محافظ آتا لاش تا مونا شرف ئتون ڈول مس و اسہ پنوک سلہہ ئسے بددننگ تون نت اٹ اسہ پارہ غا مُر کرے انتیکہ لمہ غاک تیوہ غا سلہہ تیان بددروک ءُ۔ بیدس ہمو سلہہ تیان ہرافک زند ئنا رکھ ءِ کیرہ۔

او اندن ہننگ ئس دنکہ زی آن بینوک تینا پوشاک ئٹ دیر ئنا اسہ بے نہاد دُنگ اس دننگ آ مرے و خُلی کہ دانا اسہ پڑی اس تمپ، و ہراتم شار پناہ آن اونا اُروک آک اونا بالاد چنک آن چنک خنار گڑا اوفتے اندن گمان مس کہ اوڑتون اوفتا اُست کٹئی، بے امیتی و بزگی ہم رخصت مس۔

اوفک اودے نیمہ کسر آ سلیسہ تینا پوشاک نا ہڈ ءِ پد نا پارہ غا خسیسہ پیری کریسہ اُرے اسکان شار ئٹ خن خلوک خنار، و غنیم نا لشکر والاک اودے پٹ ئٹ تنیا سلوک خنار و اونا جند ئنا بالاد نا ڈول تارمہ بالاد پامداری ڈول ئٹ اونا پارہ ہنیسہ کریر۔ اوفک اونا پارہ غا بسر و سوج کریر کہ او دیر ءِ و ہراکان بسونے۔

“نما سڑدار کنا مار ءِ۔” او پارے و اوفتیان کس ءِ داٹی شک اَلو۔ اوفک اونا رہی آ بریسہ اونا مار ئنا شان ئٹ قصیدہ خوانسہ کریر و پاریر کہ او اخہ در دانا و دلیر ءِ۔ و گمر تون کاٹم ءِ جِک کروک گوڑینگ آن بیدس اوفتا ہیت آتے بنیسہ کرے انتیکہ اونا مار داڑان بیدس پین ڈول ئنا مننگ کتوکہ۔

و داسہ، ایسر ئٹ، او اونا مونا سلوک ئس ہرادے او اونا ودی مننگ آن نو تُوہ مالو آن چائسکہ، ہمونا مونا ہرادے او تینا اُست آن ہچبر مُر گمان کتویسس۔ ریشم و مخمل بینوک او اونا مونا سلوک ئس، اونا سلہہ تیٹ بے نہاد ہیرا جواہر خلوک ئسر۔ تیوہ غاک اسُل ہمون ئسر امر کہ مروئی ئس، او تینا چشم تخیل ئٹ اودے وار وار اندن خناسس۔۔۔ دلوت آن سیر، پِنی و سفتی مخلوق۔

“لمہ!” او تینا لمہ نا دو تیا دروت تریسہ پارے “نی کنا رہی آ بسوس، نی کنتون اُس، بس داسہ ای دا جہنمی شار آ کوزہ کیوہ۔!”
“ہمو شار آ ہراٹی نی ودی مسوس” او تینا مار ءِ یات کریفے۔
او ہرا نشہ نا طاقت ئٹ ڈب ہلوک و زیات پن و شان نا ملاسی آن دیوانہ و بے خود ئس، او لمہ ءِ شباب نا پُرغرور آ باسنی تون ورندی تس:
“ای جہان ئٹ بسوٹ و تیوہ غا جہان نا خاطر بسوٹ و ای پک گمان کرینٹ کہ ای جہان ءِ تینا مونا تحیر و گوڑینگ آن لڑزہ ئٹ دڑیفیوہ!” ای نیکن دا شار ءِ دا وخت اس ہِلوک ئسوٹ، دا کنا اُست ئٹ کُنٹہ آنبار لگوک مسونے و کنا پِنی مننگ نا مون ئٹ ہڑاند اس مسونے ولے ای پگہ ضدی آمخ آتا دا ہند ءِ شیڑتیفوٹ!”
“ہرا جاغہ نا ہر ہر خل ءِ نا چُنکی یات ءِ” او پارے۔
“خل آک گُنگ مریرہ ہمو وخت اسکان کہ بندغ اوفتے دوی ایتے۔ مَشک کنا ذکر ءِ کیر دا کنا اُست خواہی مرے گڑا!”
“و بندغ آک؟” او سوج کرے۔
“آؤ آؤ ای بندغ آتے اُست آن دتنوٹ، لمہ۔ کنے اوفتا ہم خواست ارے انتیکہ بیرہ بندغ آتا مِلی تیٹ مریسہ ہیروک ساندئی کن زندہ مریرہ!”
او پارے:
“ہیرو ہمودے ہرا مرگ تون مون ایتسہ زند نا تخلیق ءِ کیک، ہرا مرگ آ سر سہبی دوئی کیک۔۔۔”
“نہ!” او اعتراض کرے۔ “بُھس کروک ہم ہموخہ در عظمت و شان نا دوئی کروک آ ءِ اخس کہ شار ءِ جوڑ کروک۔ اُر نن دا تپنہ کہ روم ءِ دیر جوڑ کرے؛ اینیاس کرے یا رومولس، ولے نن الارک نا و ہمو ایلو ہیرو تا پِن تے جُوانی ئٹ چانہ ہرافک اودے بُھس کریر۔۔۔”
“و شار دا تیوہ غاتا پِن تیان گڈ ہم زندہ سلیس۔” لمہ اودے یات تریفے۔

و او ہڑتوماک دُن تران کریسہ کریر داڑاسکان کہ دے سائیں کننگ کن ڈب ہلک۔ او دوارہ اونا مجنون ڈول آ ہیت آتا نیامٹ کم آن کم ہیت کرے و اونا پرفخر آ کاٹم زیات آن زیات شیف مریسہ کرے۔

لمہ تخلیق کیک، رکھ کیک و اوڑتون تخریب نا ہیت کننگ دنکہ اونا برخلاف ہیت کننگ ءِ۔ ولے دا ورنا ءِ دا سما اَلو و او لمہ نا وجود نا مسخت و معنہ نا نفی ءِ کننگ ئس۔

لمہ ساندہ مرک نا برخلاف مریک، ہمو دُو ہرا بندغ آتا اُرا ٹی مرک ءِ ہتیک، لمہ غاک اوڑان بھاز بد دیرہ ولے مار دا خنتئو انتیکہ اودے تو شان و پِن نا اُست آک مردہ و بے ساہ کروک گروشک خیرہ تخاسس۔

و نہ او چائسکہ کہ ہرا وخت ہمو زند ئنا سوج مرے ہرادے لمہ تخلیق کرینے و ہرادے او دوست تخک او وخت لمہ اخہ در دلیر مریک ہموخہ ہشار و بے رحم ہم مننگ کیک۔

او کاٹم شیف کروک تولوک مس و سڑدار نا زیبدار بیرفوک گدان نا درغ آن ہمو شار ءِ خنا ہراڑے اولیکو وار او تینے ٹی زند ئنا ہنین آ بے جاراتی و سُرنگ ءِ ماراسس و ہراڑے اودے دا چُنا نا ودی مننگ نا بھلا خڷ نا آزموندہ مسوسس ہرا بُھس کاری نا ملاس مننگ ئس۔

دے ئنا خیسن آ روشنائی شار نا دیوال و مینار تے دتر تیان رنگی ڈول کریسس و کھڑکی تا شیشہ غاتیا اسہ اندنو دژمن دار ءُ گروشک اس شاغاسس کہ تیوہ غا شار ٹپ آتیان ژدغہ اسہ بینٹ اس خننگاکہ ہرانا ہر ٹپ آن زند ئنا خیسن آ اَرخ وہنگ آ مرے۔ منہ ساہت آن گڈ شار اسہ جوْن ئسے آنبار تارمہ مس و اونا زی آ استارک ماتمی شمع غاتا ڈول بلبلنگ آ لگار۔

لمہ ہمو تارمہ غا اُراتے خنا ہراڑے مخلوق شمع روشن کننگ آ خلیسکہ کہ دُن اوفک دژمن نا خن تیٹ بفس، او جوْن تا بد آ گند آن سڑوک آ و ظلمت نا چادر پیڑوک سڑک آتے خنا، او مرگ ئنا کسر اُروک مخلوق نا مدان مدان آ ہیت آتے بنگ۔ او دا تیوہ غاتے بنگ، ولے ہرا گڑا اودے دوست ئس، ہرا اونا اُست آن خڑک ئس، اونا مونا سلوک بے زبانی تون اونا فیصلہ کن اُروک ئس و او تینے شار نا تیوہ غا مخلوق نا لمہ مارنگ ئس۔

جمبر آک مش تا ٹُل آتیان دڑنگسہ وادی ٹی بسر و پرہ ئی ہُلی تا ڈول تُرندی تون دا شار آ تالان مسر ہرانا بخت ئٹ مرگ و بُھس کاری نوشتہ ئس۔
“نن اینو ننکان جلہو کننگ کینہ” اونا مار پارے “بشڑط نن جُوان تارمہ مرے! ہراتم دے ئنا روشنائی خن تیٹ لگک و سلہہ تا گروشک خن تے ہلیک او وخت مخلوق ءِ کسفنگ سخت مریک، او وخت بھازا دک آک ہورک کارہ۔” او تینا تلوار ءِ خوڑتی تون اریسہ درشان کرے۔
لمہ اودے پارے:
“بہ کنا مار کنا سینہ غا کاٹم تخیسہ منہ ساہت جارات کہ۔ نے یات ءِ نی چنکی ئٹ اخہ در زندہ اُست و نیک طبیعت ئسوس و تیوہ غا مخلوق نیتون اخہ در مابت کریکہ۔۔۔”
مار لمہ نا پرمان نا پوروی کرے، او تینا کاٹم ءِ اونا بغل ئٹ تخیسہ لیٹا، تینا خن تے بند کرے و پارے:
“ای بیرہ پِن و شان تون مابت کیوہ و نیتون مابت کیوہ کہ نی کنے دُن جوڑ کریس۔”
“و زالبولک؟” لمہ اوڑا ڈول مریسہ سوج کرے۔
“اوفتا کچ بھاز زیات ءِ و بندغ اوفتیان اندن اُست پُر مریک دنکہ او ہر خواست آن زیات ہنین آ گڑا آن اُست پُر مریک۔”
“و انت نے اولیاد نا اُست خواہی اف؟” او ایسری وار اوڑان سوج کرے۔
“اولیاد انتکن؟ کہنگ کن؟ گمان کنا وڑو پین کس کنا اولیاد ءِ کسفے و اوڑان ای ڈھکیہ مروٹ ولے او وخت ای پیر مروٹ و اوفتا بیر ءِ ہلنگ کپروٹ۔”
“نی اریس تو زیبا ولے گروک آنبار بے سواد اُس۔” او پدین ءُ ساہ اس ہلیسہ پارے۔
“آؤ، گروک آنبار۔۔۔” او بشخندہ کریسہ ورندی تس۔ و او تینا لمہ نا سینہ غا کاٹم تخیسہ چُنا غانبار تنگان ہنا۔

گڑا او اودے تینا مون آ پچ آتیٹ ڈھکسہ تینا مار ئنا اُست ئٹ اسہ چاقو اس غُت تس و چُنا اسہ لتڑی اس کرے و ہمو ساہت ایسر مس انتیکہ لمہ آن زیات پین دیر چائسکہ کہ اونا مار نا اُست اسُل ہرا ہند ئٹی درپاکہ۔ و اونا لاش ءِ گوڑینگوک سنتری تا نت تیا شاغسہ او شار والا تیتون دُن تران کرے:
“اسہ بندغ نا و شاری نا رِدئٹ ای تینا وطن کن انتس کہ کننگ کریٹہ اودے ای کریٹ۔ اسہ لمہ ئسے نا رِدئٹ ای تینا مار تون مروٹ! ای داسہ پیر مسونٹ، اسہ پین مار اس ودی کننگ کپرہ و کنا زند کس اکن الّمی اف۔”

و ترندی تون ہمو چاقو ہرا اونا مار ئنا، و اونا جند ئنا، دتر آن دائسکان باسن ئس، تینا سینہ ئٹ غُت تس۔ و اسہ وار ولدا اونا دَک اسُل اسُت آ لگا انتیکہ اسہ دڑد آن پُر، کرب چاہندار آ است آ جوانی ئٹ دک خلنگ سخت اَلو۔